سخنى با خواننده
دانش هاى حوزوى در فضاى تعاملى سازنده ميان پژوهش و آموزش سربرآورده اند. سرچشمه هاى مطالعات حوزه را در تلاش هايى بايد جست وجو نمود که به شکل گيرى سنّت ديرين ولى سرزنده پژوهش و آموزش در حوزه انجاميده است.
اکنون که هم, مجال پژوهش فراخ تر و گسترده تر, و هم انديشه هاى مکتب هاى رقيب فربه تر و پرتراکم تر شده است جاى دارد که حوزه هاى پرافتخار علميّه با بهره گيرى از اين دو مزيّتِ ديرينه ـ که بيش از هزار سال در کنار هم زيسته اند ـ پيش آهنگى تاريخى خود را در مطالعات علمى امتداد بخشند.
البته درکنار ارج نهادن بر اين تاريخ پرجذبه, بازخوانى وضعيت گذشته و ارزيابى وضعيت کنونى پژوهش و آموزش, يک ضرورتِ اجتناب ناپذير است. نکته مهمى که از اين بازخوانى و ارزيابى به دست مى آيد اين که پژوهش اگر چه همواره در کنار آموزش زيسته و هرگز از حرکت باز نايستاده است اما بيش از آن که پيشگام باشد به تابعى براى آموزش بدل شده است.
دنباله رو کردن پژوهش براى آموزش ـ به ويژه درسده اخير ـ از توانايى هاى آن, جهت نوآورى, کاسته است و در نتيجه, پژوهش بيش از آن که به نيازهاى زمان پاسخ گويد, انبوهى از شروح و تعليقه ها را ـ که از زواياى گوناگون به متون آموزشى نگريسته اند ـ گرد آورده است.
اگر پژوهش را اصل و پيشگام سازيم, علاوه براين که آموزش از فرتوتى وکهولت رهيده و به فرايندى جذاب و پاسخ گو به نيازهاى فزاينده بدل مى شود, پژوهش نيز آزادانه پاى در عرصه انديشه سازى مى نهد و در عين حال بهره هاى روشن و انگيزه بخش خود را در عرصه تلاش هاى آموزشى به محک مى گذارد.
اکنون که فقه پنجه در پنجه موضوعات پيچيده زمان افکنده است برقرار نبودن تعامل مناسب ميان پژوهش و آموزش, به داستانى دردآورتر و شکننده تر بدل شده است.
بدينسان فلسفه شکل گيرى (پژوهشکده فقه و حقوق) آشکار مى گردد. اين پژوهشکده در راستاى اهميت دهى و اصالت بخشى به پژوهش, اهداف زير را پى مى گيرد:
1. تعريف و تنظيم جايگاه پژوهش, و تلاش در جهت پيش گام سازى آن, به ويژه در موضوعات جديد;
2. روشمندسازى تحقيق و مجهّز نمودن آن به ابزارهاى کارآمد و سازوکارهاى پاسخ گو;
3. ايجاد تسهيلات علمى و عملى براى پژوهش و پژوهشگران.
کتاب حاضر بررسى يکى از موضوعات حساس يعنى مرگ مغزى و پيوند اعضا را وجهه همت خود قرار داده و به تحليل دقيق موضوع و نقل ديدگاه هاى متخصصان و نظريات انديشه وران و فقيهان و مستندات فقهى پرداخته است. ويژگى اين بررسى از آن جهت است که بار پژوهش را با نهادن بر شانه هاى دو علم فقه و طب به پيش مى برد.
پژوهشکده فقه و حقوق ضمن تشکر از زحمات نويسنده محترم جناب آقاى حسين حبيبى از دانش آموختگان حوزه و دانشگاه, اميد دارد اين کتاب گامى فرا روى تحقيقات عميق و گسترده در اين موضوع به حساب آيد و از اين ره گذر, فقه اسلامى هر چه دقيق تر, موضوعات و مسائل جديد حوزه درمان را پاسخ گو باشد.
پژوهشکده فقه و حقوق
مرکز مطالعات و تحقيقات اسلامى (پژوهشگاه)