شرط پنجم: مکان نمازگزار پست و بلند نباشد
جاى پيشانى نمازگزار از جاى زانوهاى او بيش از چهار انگشتبسته پستتر يا بلندتر نباشد و احتياط واجب آن است که از سرانگشتان پا هم، بيشتر از اين پستتر و بلندتر نباشد.
توضيح المسائل، (شرط پنجم).
يادآورى
1- بعضى از فقها درباره مکان نمازگزار، شرايط ديگرى را هم متذکر شدهاند که حضرت امام آنها را شرط نمىدانند که ذيلا به آنها اشاره مىشود:
الف) فرمودهاند ايستادن در جايى که توقف در آنجا حرام است، نماز در آنجا باطل است و اين حرام بودن توقف هم گاهى به خاطر صرف ايستادن روى آن مکان است، مانند ايستادن روى چيزى که آيات قرآن و يا اسم خداوند متعال و يا اسامى محترمه بر روى او نوشته شده و گاهى هم حرمت توقف به خاطر آن است که توقفش در آن مکان براى او خطر جانى دارد، مانند: ايستادن در زير سقف يا ديوارى که احتمال خرابى دارد و يا ايستادن در جايى که در تيررس دشمن است (البته در غيرحال دفاع و وظيفه) ولى حضرت امام مىفرمايند: ولو توقف حرام است، ولى نماز را باطل نمىکند.
عروةالوثقى، مکان المصلى (الرابع والخامس).
ب) فرمودهاند شخص نمازگزار نبايد مساوى يا جلوتر از قبر معصوم بايستد، مگر اينکه بين او و قبر معصوم حايل و مانعى باشد، ولى حضرت امام مىفرمايند: هر چند اين عمل سوء ادب است و احتياط مستحب در دورى جستن از آن است، ولى نماز را باطل نمىکند،همچنين مىفرمايند: حايل لازم نيست ديوار و يا چيز ديگر باشد بلکه داشتن فاصله زيادى که صدق وحدت مکان نکند، اين سوء ادب را ازميان مىبرد و اما ضريح و پارچه روى آن در حايل بودن کافى نيست.
عروةالوثقى، مکان المصلى (السابع) و تحريرالوسيله، ج1، ص149، مسأله 9.
2- نماز خواندن زن و مرد برابر هم يا مقدم بودن زن بر مرد کراهت دارد، منتها اگر هر دو با هم شروع کنند، نماز هر دو کراهت دارد و اگر با هم شروع نکنند، کراهتبه نماز کسى که عقبتر شروع کرده تعلق مىگيرد و در اين مسأله فرقى بين محرم و غير محرم و بالغ و نابالغ و حتى زن و شوهر و نماز واجب و مستحب نيست و اين کراهتبرداشته مىشود به اين که مرد جلوتر ايستاده، يا اگر برابرند بين آنها حايل و مانعى باشد و يا بين آنها به اندازه ده ذراع دست (تقريبا پنج متر) فاصله باشد و البته بايد توجه داشت که اين در جايى است که هر دو نفر آنها مشغول نماز باشند و اما اگر يکى از آنها در حال نماز خواندن نباشد کراهت ندارد.
عروةالوثقى، مکان المصلى (العاشر) و مسأله 26، 27، 29.
3- بودن زن و مرد نامحرم در جاى خلوت مکروه است و احتياط شديد در ترک آن است و احتياط در نماز نخواندن در آنجاست، لکن اگر خواند نمازش باطل نيست.
توضيح المسائل، مسأله، 889.
4- نماز خواندن در جايى که تار و مانند آن مىنوازند،باطل نيست ولى گوش دادن به آنها حرام است.
توضيح المسائل، مسأله 890.
5- اگر مکان نمازگزار به قدرى گلى است که اگر بخواهد براى سجده و تشهد بنشيند، لباسها و بدنش آلوده مىشود، در اينجا اگر مکان ديگرى براى نماز ندارد، بايستى در همان جا نماز بخواند، ولى براى سجده و تشهد اشاره مىنمايد.
تحريرالوسيله، ج1، ص150، مسأله 12.