مواردى که مى‌شود با لباس نجس نماز خواند

مواردى که مى‌شود با لباس نجس نماز خواند

در شش مورد مى‌شود با لباس نجس نماز خواند که احکام هر کدام مشروحا بيان مى‌شود.

اول: خون قروح و جروح (زخم)

خون قروح و جروح در لباس تا وقتى که زخمش خوب نشده، بخشيده است، چه کم باشد و چه زياد، به شرطى که:

1- عوض کردن لباس يا شستن آن نجاست، براى نوع مردم يا براى او مشقت داشته باشد، پس ميزان در بخشيده بودن خون قروح و جروح، يکى از دو چيز است: يا بايد مشقت نوعيه داشته باشد که اگر مشقت نوعيه داشته باشد، بخشيده است، ولو براى خود او سخت نباشد، و يا مشقت داشتن و سخت‌بودن براى خود فرد است‌ولو براى نوع مردم مشقت نداشته باشد و اگر چنين نباشد، بايد بنابر احتياط واجب، خون را شسته، يا لباس را عوض نمايد.

2- زخمش جزئى و سطحى نباشد که زود خوب شود و الا بايد خون را پاک کرده يا لباس را عوض نمايد.

3- بايد اگر امکان دارد، روى زخم را محکم ببندد که بيشتر از حد متعارف را آلوده نکند.

تحرير الوسيله، ج‌1، ص‌124، مسأله 1 و عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة) (الاول).

يادآورى

1- همان گونه که خون قروح و جروح با شرايطش بخشيده است، همچنين چرکى که با آن خارج مى‌شود و دوايى که روى آن گذاشته‌اند و نجس شده است و همچنين آن مقدار عرقى که به آن متصل است، بخشيده مى‌باشد، اما رطوباتى که از خارج به آن مى‌رسد و به اطراف سرايت مى‌کند، بخشيده نيست.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 1.

2- هرگاه دستش در مقام معالجه کردن، به خون قروح و جروح بخورد، يا زخمش طورى باشد که عرفا نبايد اطرافش را آلوده مى‌کرده ولى آلوده کرده باشد، اين خون هم بخشيده نيست.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 2.

3- خون بواسير (چه دانه‌هايش در داخل و چه در خارج باشد) و همچنين خون هر زخم داخلى -چه قروح باشد و چه جروح بخشيده است.

تحرير الوسيله، ج‌1، ص‌124، مسأله 1.

4- هرگاه در عضوى از اعضاى بدن زخمهاى متعددى باشد، دو صورت دارد: يا زخمها نزديک همديگرند و يا از هم فاصله دارند، اگر نزديک هم باشند، همه در حکم يک زخمند و اگر بعضى از آنها خوب شوند، شستن آن مقدار لازم نيست تا اينکه همه‌شان خوب شوند و اما اگر با فاصله از هم باشند، هر کدام حکم خودشان را دارند.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 7 و توضيح المسائل، مسأله 854.

5- خون بينى جزء خون جروح به حساب نمى‌آيد ولذا از جهت اين خون بخشيده نيست، و اگر کمتر از درهم باشد حکم آن در بحث‌بعدى مطرح مى‌شود.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 4.

6- اگر جايى از بدن يا لباس، که با زخم فاصله دارد، به رطوبت زخم نجس شود، جايز نيست‌با آن نماز بخواند;ولى اگر مقدارى از بدن يا لباس، که معمولا به رطوبت زخم آلوده مى شود، به رطوبت آن نجس شود، نماز خواندن با آن مانعى ندارد.

توضيح المسائل، مسأله 851.

7- بر کسى که خون قروح و جروح در لباسش هست، مستحب است روزى يک بار آن لباس را شستشو دهد.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 5.

دوم: خون کمتر از درهم

خون کمتر از درهم اگر در لباس نمازگزار باشد، بخشيده است، چه از خود انسان باشد و چه از شخص ديگر، البته با چند شرط:

1- از خونهاى سه‌گانه زنها (حيض، نفاس و استحاضه) نباشد، که اگر يک ذره از آنها در لباس زن باشد، نمازش باطل است; البته نسبت‌به خون استحاضه، حضرت امام احتياط واجب دارند.

2- خون خالص باشد که اگر رطوبتى از خارج به آن برسد و در آن مستهلک نشود و يامجموع به اندازه درهم يا بيشتر شود، بخشيده نيست و همچنين اگر چرک يا دارويى همراه خون باشد. و حضرت امام مى‌فرمايند: بنابر احتياط مستحب، از خون نجس العين و مردار اجتناب شود و از خون حيوانات حرام گوشت نيز، اجتناب نيکوست.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة) الثانى و مسأله 2.

يادآورى

1- مراد از درهم، سطح درهم است، نه وزن آن وسطح درهم را، بعضى به اندازه گودى کف دست و بعضى به اندازه بند نگشت‌شست وعده‌اى به اندازه بند انگشت ميانى و بعضى به اندازه بند انگشت‌سبابه گفته‌اند; ولى حضرت امام نظر آخر را اختيار کرده و مى‌فرمايند: از سطح بند انگشت‌سبابه کمتر باشد و در رساله فارسى (مسأله 848) فرموده‌اند: تقريبا به اندازه يک اشرفى و به تعبير يکى از فقها از پشت ناخن شست کمتر باشد.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة) الثانى.

2- اگر خون از لباس به طرف ديگرش سرايت کند: يا آن قسمت دو تا پارچه است مانند آستر و رويه، يا يکى است، اگر يکى باشد که حکم يک خون را دارد و هر طرف که سطحش وسيع‌تر است آن طرف حساب مى‌شود، مگر اينکه پارچه ضخيم باشد که بهتر است احتياط شود; البته اين در صورتى بود که خون به يک طرف بريزد و اما اگر خون به هر دو طرف بريزد، دو خون است، ولو در يک نقطه از دو طرف ريخته است، و اما اگر پارچه دو تا باشد، حکم دوتا خون را دارد و بايد هر کدام جداگانه حساب شوند، که اگر مجموعشان از درهم کمتر باشد، آن وقت اشکالى ندارد.

توضيح المسائل، مسأله 856 و تحرير الوسيله، ج‌1، ص‌124، مسأله 2 و عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 1.

3- اگر در مقدار خون شک کند که کمتر از درهم است‌يا به اندازه درهم، بنا بگذارد که کمتر است،مگر آنکه قبلا به اندازه درهم بوده و حالا نمى‌داند کمتر شده يا نه و همچنين اگر مى‌داند که کمتر از درهم است، ولى شک دارد که آيا از خونهاى استثنا شده است‌يا نه، در اين صورت هم بخشيده است.

تحريرالوسيله، ج‌1، ص‌25، مسأله 3.

4- اگر بدن يا لباس خونى نشود، ولى به واسطه رسيدن به خون نجس شود، اگر چه مقدارى که نجس شده،کمتر از درهم باشد، نمى‌توان با آن نماز خواند.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 4، و توضيح المسائل، مسأله 859.

5- اگر اصل خون کمتر از درهم از بين برود، ولى جايش باقى بماند، هنوز حکم بخشيدگى باقى است. عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 5.

6- خون کمتر از درهمى که غليظ است، بخشيده است، هر چند که اگر رقيق بود به ندازه درهم يا بيشتر مى‌شد.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، مسأله 7.

سوم: چيزهايى که به خاطر کوچکى نمى‌شود از آنها به عنوان پوشش واجب استفاده کرد.

بعضى از اشيايى که ممکن است همراه انسان باشد، به شکلى است که نمى‌توان با آنها عورتين را پوشانيد، حالا يا از لوازم پوشاکى انسان است، مثل: کلاه و عرقچين و جوراب و... که به دليل کوچکى خود قادر به پوشانيدن عورتين نيستند و يا از سرى اشيايى است که مانند ساعت‌و انگشتر و امثال اينها به خاطر شکل خاص ساختمانى خود نمى‌توانند عورتين را بپوشانند، ولى احتمال فراوان دارد که هر يک از اين چيزها همراه شخص باشد; به اين گونه چيزها که قادر به پوشانيدن عورتين نيستند، در اصطلاح مى‌گويند چيزهايى که نماز با آنها تمام‌نمى‌شود و اگر در حال نماز نجس باشند، نماز صحيح است، به شرطى که:

1- از [اجزاى] مردار نباشد;

2- از اجزاى نجس العين نباشد;

و اما مانند عمامه -در صورتى که پيچيده شده باشد نه دوخته شده به هم اگر نجس باشد، نماز باطل است;چون با آن مى‌توان ستر عورت کرد.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، الثالث.

چهارم: با محمول متنجس

اگر همراه نمازگزار چيز نجس شده‌اى باشد که نماز در آن تمام نمى‌شود -يعنى نمى‌شود با آن ستر عورت کرد مانند دستمال و چاقو و پول و...، اگر با آنها نماز خوانده شود، نماز صحيح است و اما اگر چيز نجسى همراه نمازگزار باشد که بشود با آن ستر عورت کرد، مثل اينکه لباسى را در جيب خود بگذارد، بنابر احتياط واجب مبطل نماز است و اما حمل خود نجس در نماز، بنابر احتياط واجب، نماز را باطل مى‌کند، به‌خصوص مردار و اما اگر شى‌ء نجس جزء باطن انسان حساب شود، نماز باطل نمى‌شود; مثل اينکه کسى از گوشت مردارى بخورد و يا خونى را به او تزريق نمايند.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة)، الرابع و تحريرالوسيله، ج‌1، ص‌125.

پنجم:لباس پرستار بچه

کسى که از بچه‌اى پرستارى مى‌کند -چه مادرش باشد و چه کسى ديگر بچه هم پسر باشد يا دختر، با شرايطى مى‌تواند با لباس نجس نماز بخواند،اين شرايط عبارتند از:

1- پرستار زن باشد;

2- فقط لباس بخشيده شده است نه بدنش;

3- بنابر احتياط واجب، هر شبانه روز يک بار بشويد، آن هم قبل از اولين نمازى که نجس شده;

4- نجاستش فقط بول او باشد;

5- بيش از همين يک دست لباس را نداشته، يا اگر دارد، از آن هم استفاده مى‌کند. که با اين شرايط مى‌تواند با آن لباس نجس نماز بخواند ولو بتواند به خريدن يا اجاره کردن ياعاريه کردن لباس تهيه کند.

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة) الخامس و مسأله 1.

ششم: در حال اضطرار

در حال اضطرار و ناچارى مى‌شود با لباس نجس نماز خواند و نه تنها با لباس نجس، بلکه با بعضى از لباسهاى ديگرى هم که مانع دارد، مى‌شود نماز خواند و اختصاصى به باب نجاسات ندارد که ما براى بهتر روشن شدن به بعضى از موارد اضطرار اشاره مى‌کنيم:

عروة‌الوثقى، احکام نجاسات (فيما يعفى عنه فى الصلاة) السادس

1- اگر در آخر وقت، در بين نماز لباسش نجس شود و امکان درآوردن و يا شستن هم نباشد، يا اينکه اگر بخواهد در آورد، نماز را به هم مى‌زند يا موالات را از بين مى‌برد و يا اينکه به واسطه سرما و حفظ جانش نمى‌تواند لباس را در آورد، در اين صورت با همان لباس نجس نماز مى‌خواند و نمازش صحيح است.

توضيح المسائل، مسأله 805، 806.

2- پوشيدن لباس غصبى و ابريشمى خالص و طلاباف و لباسى که از مردار تهيه شده، در حال ناچارى مانعى ندارد و نيز کسى که ناچار است لباس بپوشد و لباس ديگرى غير از اينها ندارد و تا آخر وقت هم ناچارى او از بين نمى‌رود، مى‌تواند با اين لباسها نماز بخواند، ولى اگر غير از لباس غصبى و لباس ابريشمى خالص و لباسى که از مردار تهيه شده، لباس ديگرى ندارد و ناچار نيست لباس بپوشد، بايد به دستورى که براى برهنگان گفته خواهد شد نماز بخواند، ولى حضرت امام درباره کسى که جز لباسى که از مردار تهيه شده لباس ديگرى ندارد، مى‌فرمايند: علاوه بر نماز خواندن به دستور برهنگان، بنابر احتياط واجب در همان لباس هم همان نماز را دوباره بخواند.توضيح المسائل، مسأله 839، 842.

يادآورى

1- به توضيح المسائل، مسأله 843 و 796 مراجعه شود.

2- در پوشش در غير حال نماز، لازم نيست که از پوشش مخصوص و با کيفيت مخصوص استفاده شود، بلکه مراد پوشيدن و لو به وسيله دست‌يا گل و... باشد که کسى نتواند نگاه کند، اما در پوشش مورد نظربراى نماز مى‌تواند حتى از گياهان و برگ درختان و پنبه و پشم بافته‌نشده براى لباس استفاده کند، ولى از گل و يا دست و... نمى‌تواند استفاده نمايد، ولو در حال اضطرار باشد و در حال اضطرار بايد به دستورنماز برهنگان که گفته مى‌شود، بدون پوشش نماز بخواند، ولى اگر گل وجود دارد، احتياطا يک بار هم نماز را با پوشش به وسيله آن بخواند.

عروة‌الوثقى، فى الستر و الساتر، مسأله 16، تحرير الوسيله، ج‌1، ص‌43، مسأله 7.

3- دستور نماز برهنگان:

کسى که مى‌خواهد نماز بخواند، اگر براى پوشانيدن خود حتى برگ درخت و علف نداشته باشد و احتمال ندهد که تا آخر وقت چيزى پيدا مى‌کند که خود را به آن بپوشاند، در صورتى که نامحرم او را مى‌بيند، بايد نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند و اگر کسى او را نمى‌بيند، ايستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست‌بپوشاند و در هر صورت رکوع و سجود را با اشاره انجام مى‌دهد و براى سجود، سر را قدرى پايين‌تر مى‌آورد و در هنگامى که نشسته نماز مى‌خواند، براى سجده مهر را بالا مى‌آورد.

عروة‌الوثقى، شرائط لباس المصلى، مسأله 43 و توضيح المسائل، مسأله 797.