شرايط واقعى و شرايط توجهى
از اين سيزده شرطى که براى وضو گفته شده، بعضى از آنها شرايط «واقعى» و بعضى شرايط «توجهى» هستند و اما شرايط واقعى آن شرايطى است که حتما بايستى وضو آنها را داشته باشد که وضو گيرنده چه عمدا و چه از روى جهل يا فراموشى آنها را به جا نياورد، وضو باطل است و اما شرايط توجهى آنهايى هستند که وضو گيرنده اگر از روى جهل يا فراموشى به جا نياورد،اشکال ندارد.
شرايط واقعى
1- پاک بودن آب وضو (شرط اول);
توضيح المسائل، مسأله265. 2 مضاف نبودن آب وضو (شرط دوم);
توضيح المسائل، مسأله265.
3- پاک بودن اعضاى وضو هنگام شستن و مسح کردن (شرط ششم);
توضيح المسائل، مسأله 278، عروة‌الوثقى، فى شرائط‌الوضوء، مسأله 52.
4- نيت و خلوص در نيت داشتن (شرط هشتم);
عروة‌الوثقى، شرط سيزدهم، تحريرالوسيله ج1، ص29، مسأله 18.
5- ترتيب (شرط نهم);
عروة‌الوثقى، فى شرائط‌الوضوء، الشرط العاشر.
6- موالات (شرط دهم);
عروة‌الوثقى، فى شرائط‌الوضوء، الشرط الحادي عشر.
7- استعمال آب برايش مانعى نداشته باشد (شرط دوازدهم); اگر نداند که آب براى او ضرر دارد و وضو بگيرد و بعد بفهمد ضرر داشته، احتياط واجب آن است که تيمم کند و با آن وضو نماز نخواند و اگر با آن وضو نماز به جا آورده، دوباره آن را انجام دهد و اما کسى که مى‌داند آب برايش ضرر ندارد،چنانچه غسل کند يا وضو بگيرد و بعد بفهمد که آب براى او ضرر داشته، وضو و غسل او صحيح است.
توضيح المسائل، مسأله288.
8- در اعضاى وضو مانعى از رسيدن آب نباشد (شرط سيزدهم).
توضيح المسائل، مسأله 297.
شرايط توجهى
1- غصبى نبودن آب وضو و مکان وضو، که ولو خودش غصب کرده و فراموش کرده باشد، صحيح است. و حضرت امام درباره جهل در غصبى بودن مى‌فرمايد: چه جهل، جهل به حکم باشد -که نمى‌دانسته وضو با آب غصبى حرام است‌يا جهل به موضوع باشد، بدين معنا که حکم را مى‌دانسته، ولى نمى‌دانسته اين آب غصبى است و جاهل هم چه قاصر باشد چه مقصر،(شرط سوم);
عروة‌الوثقى، فى شرائط‌الوضوء; مسأله 4 و توضيح المسائل، مسأله272.
2- غصبى نبودن ظرف آب وضو (شرط چهارم);
عروة‌الوثقى، فى شرائط‌الوضوء، مسأله 20.
3- از طلا و نقره نبودن ظرف آب (شرط پنجم);
4- کافى بودن وقت‌براى وضو و نماز که حتى حضرت امام مى‌فرمايند:کسى که بايد در تنگى وقت تيمم کند، اگر به جاى تيمم، وضو بگيرد، صحيح است، چه براى آن نماز وضو بگيرد يا براى کار ديگر (شرط هفتم).
توضيح المسائل، مسأله281.