شرط پنجم سفر، حرام نباشد

شرط پنجم سفر، حرام نباشد

******پرسش‌هاى مقدماتى *******

- سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر و نيز سفر زن بدون اجازه شوهر چه حکمى دارد؟

- سفر حرام چند قسم است ؟

- سفر براى فرار از دست طلبکار حکمش چيست ؟

- در سفر با وسيله غصبى وظيفه چيست ؟

- مسافرت براى شکار چه حکمى دارد؟

- کسى که سفرش حرام است اگر بين راه توبه کند، وظيفه‌اش نسبت به نماز و روزه چيست؟

- مسافرت براى ترک روزه، چه حکمى دارد؟

مسأله 1 - سفر حرام دو قسم است:

الف - سفرى که خودش (فى نفسه) حرام است، مانند سفر شخص مريضى که مسافرت برايش ضرر دارد، يا سفر فرزند با وجود نهى * پدر و مادر، يا سفرى که موجب اذيت پدر و مادر باشد و يا سفر زن بدون اجازه شوهر .

ب - سفرى که خودش (فى نفسه) حرام نيست، بلکه مقدمه کار حرام است، مثل کسى که به شهرى سفر مى‌کند تا در آن جا دزدى کند، يا کسى را بکشد، يا شراب بخورد و يا... .

در هر دو قسم سفر حرام، نماز تمام است. 133(ر.م 1295)

مسأله 2 - کسى که سفرش حرام نيست و به قصد انجام کار حرام هم سفر نمى‌کند، ولى در ضمن سفر مرتکب معصيتى و کار حرامى مى‌شود، نمازش شکسته است ؛ مثلا به قصد گردش مسافرت کرده، ولى در ضمن سفر غيبت يادزدى کرده و يا شراب خورده، نمازش شکسته است. 134 (ر.م 1296)

مسأله 3 - اگر بخصوص، براى آن که کار واجبى را ترک کند، مسافرت نمايد (مثل مسافرت شخص بدهکار براى فرار از دادن بدهى) سفرش حرام ونمازش تمام است. 135 (ر.م 1297)

مسأله 4 - مسافرت براى ترک روزه *و نيز مسافرت براى تفريح و گردش در ماه مبارک رمضان، حرام نيست و نماز چنين مسافرى شکسته است. 136 (ر.م 1715 و 1300)

مسأله 5 - کسى که براى خوشگذرانى به شکار مى‌رود، بايد نماز را تمام بخواند 137، ولى اگر براى تهيه معاش به شکار مى‌رود، نمازش شکسته ** است و چنانچه براى کسب و زياد کردن مال باشد، بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، ولى نمى‌تواند روزه بگيرد. 138 (ر.م 1301)

مسأله 6 - کسى که سفرش، سفر حرام است، چنان چه بين راه توبه کند * - در صورتى که باقيمانده سفر، هشت فرسخ يا بيشتر باشد - بايد بعد از توبه، نماز را شکسته بخواند، و اگر کمتر از هشت فرسخ باشد، نمازش هم چنان تمام است. 139

مثال: شخصى به قصد معصيت از شهرکى واقع در صد کيلومترى تهران، به طرف تهران حرکت مى‌کند، در پنجاه کيلومترى توبه کرده و به قصد صله ارحام ادامه مسير مى‌دهد، اين شخص، از شهرک تا پنجاه کيلومترى، نمازش تمام است و از آن به بعد - که توبه کرده - بايد نماز را شکسته بخواند.

سوال 47 - اگر در 35 کيلومترى تهران، توبه کند و به قصد صله ارحام و دو هفته توقف به تهران برود، در اين صورت، نماز او در مسير شهرک به تهران و در تهران و راه بازگشت به شهرک، چه حکمى دارد؟

مسأله 7 - کسى که سفرش مباح است، اگر در بين راه، مسافرتش، سفر حرام شود، از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند، ولى نمازهايى که - قبل از آن - شکسته خوانده، صحيح است. 140(ر.م 1304)

مثال: شخصى به قصد گردش يا صله ارحام، از شهرکى واقع در صد کيلومترى تهران، به طرف تهران حرکت مى‌کند، در پنجاه کيلومترى * مطّلع مى‌شود که پدرش او را از سفر نهى کرده و ادامه سفر موجب اذيت اوست. در اين صورت، تا پنجاه کيلومترى شهرک، نمازش شکسته است **ولى از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند.

مسأله 8 - اگرسفر، سفر حرام نباشد، ولى وسيله‌اى که با آن مسافرت مى‌کند غصبى باشد، نمازش شکسته است.141(ر.م‌1298)

خلاصه‌

1- کسى که براى انجام کار حرام (مثل دزدى و قتل) سفر مى‌کند، نمازش تمام است .

2- مسافرى که سفرش حرام است (مثل سفر فرزند با نهى پدر و مادر)، بايد نماز را تمام بخواند.

3- سفر براى ترک واجب (مثل فرار از باز پرداخت بدهى)، سفر حرام است.

4- مسافرت براى ترک روزه واجب، حرام نيست. بنابراين، چنين مسافرى نمازش شکسته است .

5- در مسافرت با وسيله غصبى، نماز شکسته است .

6- مسافرى که سفرش مباح است اگر بين راه، تبديل به سفر حرام شود، از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند.

7- کسى که سفرش حرام است اگر بين راه توبه کند، بايد نماز را شکسته بخواند (البته به شرطى که باقيمانده راه، هشت فرسخ يا بيشتر باشد).

8- مسافرت براى شکار، اگر به قصد خوشگذرانى باشد، نماز تمام است، اما اگر براى تهيه معاش باشد، نماز، شکسته است و اگر براى ثروت‌اندوزى باشد، بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

* - اگر سفر فرزند يا زن، سفر واجب باشد (مثل سفر حج) نهى پدر و مادر يا شوهر، اثرى ندارد. بنابراين، در اين سفرها بايد نماز را شکسته بخواند.

133- اراکى (ر.م 1287)، گلپايگانى (ر.م 1303)، بهجت (ر.م 1052)، خامنه‌اى (س 650) و فاضل (ر.م 1317): چنانچه عدم توجه به نهى پدر و مادر موجب ازيت آنها باشد يا عرفاً توهين به آنها تلقى شود، سفر حرام ونماز، تمام است .

خويى (ر.م 1303) و زنجانى (ر.م 1303): سفرى که براى بدن ضررى داشته باشد که اقدام بدان شرعاً حرام است و نيز سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر که موجب اذيت و نافرمانى آنهاست، هم چنين سفر زن بدون اجازه شوهر که بدان نشوز (نافرمانى شوهر) گفته شود، اينها سفرهاى حرام مى‌باشند. بنابراين، نماز در اين سفرها تمام است .

تبريزى (ر.م 1303): سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر، در صورتى که موجب نافرمانى و اذيت آنان شود، سفر حرام است و نماز در آن تمام مى‌باشد.

مکارم (ر.م 1134): سفرى که براى بدن ضرر قابل ملاحظه‌اى داشته باشد و نيز سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر، به طورى که مايه اذيت آنان شود، سفر حرام است و نماز در آن تمام مى‌باشد. هم چنين سفر زن بدون اجازه شوهر، بنابر احتياط واجب، سفرحرام است و نماز در آن تمام مى‌باشد.

* - مسافرت براى ترک روزه مام مبارک رمضان مکروه است.

** - البته در صورتى که کثيرالسفر نباشد وگرنه، به فتواى همه مراجع معظم تقليد - بجز امام راحل و آيت الله فاضل - نمازش تمام است. (براى توضيح بيشتر به فصل هفتم مراجعه فرماييد).

134- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

135- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

136- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

137- خوئى (ر.م 1310): موقع رفتن، نمازش تمام است، اما در بازگشت - چنان چه مسير بازگشت به تنهايى (بدون احتساب مسير رفتن) هشت فرسخ يا بيشتر باشد - نمازش شکسته است .

138- اراکى (ر.م 1293)، خوئى (ر.م 1310)، بهجت (ر.م 1058)، تبريزى (ر.م 1310) و مکارم (ر.م 1140): مثل شکار براى تهيه معاش، نماز شکسته است ؛ (البته در صورتى که کثيرالسفر نباشد).

گلپايگانى (ر.م 1310)، خامنه‌اى (استفتا) و فاضل (ر.م 1323): حکم مسأله همان است که امام راحل (ره) فرموده‌اند.

زنجانى (ر.م 1310): بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، ولى بايد روزه را بگيرد.

* - يا کسالتش بر طرف شود به طورى که ديگر مسافرت براى او ضرر نداشته باشد، يا شوهر به زن و پدر به فرزند، اجازه مسافرت دهد.

139- اراکى (ر.م 1295)، خوئى (ر.م 1312)، بهجت (ر.م 1059)، تبريزى (ر.م 1312)، خامنه‌اى (استفتا)، زنجانى (ر.م 1312)، فاضل (ر.م 1325) و مکارم (ر.م 1142): حکم مسأله همان است که امام راحل (ره) فرموده‌اند .

گلپايگانى (ر.م 1312): مگر اين که مجموع مسافتى که قبل از توبه پيموده با مسافتى که بعد از توبه ميخواهد بپيمايد به اندازه هشت فرسخ يا بيشتر باشد که در اين صورت، بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند .

* - با تصميم گرفت براى اذيت کردن يک مسلمان، يا دزدى، يا... به تهران برود .

** - البته بعد از حد ترخص شهرک.

140- اراکى (ر.م 1296)، گلپايگانى (ر.م 1313)، بهجت (استفتا)، خامنه‌اى (س 694)، فاضل (ر.م 1326) و مکارم (ر.م 1142): حکم مسأله همان است که امام راحل (ره) فرموده‌اند.

خوئى (ر.م 1313)، تبريزى (ر.م 1313) و زنجانى (ر.م 1313):چنان چه مسافتى که قبل از حرام شدن سفر پيموده، هشت فرسخ يا بيشتر بوده، نمازهايى که شکسته خوانده صحيح است ؛ اما اگر کمتر از آن بوده، بنابر احتياط واجب بايد آنها را دوباره به صورت چهار رکعتى بخواند.

141- اراکى (ر.م 1290)، خوئى (ر.م 1307)، تبريزى (ر.م 1307)، خامنه‌اى (استفتا) و فاضل (ر.م 1320): حکم مسأله همان است که امام راحل (ره) فرموده‌اند.

گلپايگانى (ر.م 1307)، زنجانى (ر.م - 1307) و مکارم (ر.م، 1137): بنابر احتياط واجب بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

بهجت (ر.م 1055): بايد نماز را تمام بخواند.

142- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

143- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند .