مبطلات روزه
در درس پیش
گفته شد ه برخی از کارها روزه را باطل می :ند و بخشی از احکام آنها نیز بیان شد،
در این درس بخشی از احکام مبطلات روزه خواهد آمد:
دروغ
بستن به خدا و پیغمبر
1ـ اگر روزه
دار، به خداوند یا پیغمبر 9 یا یکی از جانشینان آن حضرت
عمداً نسبت دروغ بدهد، روزه‌اش باطل است.[1]
2ـ اگر روزه
دار به سایر پیامبران 9 یا حضرت زهرا علیها السلام عمداً نسبت
دروغ بدهد، بنابر احتیاط واجب روزه‌اش باطل است.
3ـ در باطل
شدن روزه با نسبت دروغ به خدا و پیغمبر فرقی بین موارد زیر نمی‌باشد:
* در امور
دنیایی باشد یا آخرتی.
*دروغ نسبت
داده شده در رابطه با گفته‌های ایشان باشد یا اعمال.
* با گفتار
باشد یا نوشته یا اشاره.
* به صراحت
باشد یا کنایه.
*دروغ را
خودش ساخته باشد یا دیگری.[2]
استمنا
(خود ارضاعی جنسی)
استمنا، آن
است که انسان با خودش کاری کند که منی از او بیرون آید.[3]
این عمل، از
گناهان بزرگی است که خداوند وعدة عذاب بر آن داده است و اختلالات جسمی و روحی
فراوانی را به دنبال دارد.
* اگر روزه‌دار
«استمنا» کند، روزه‌اش باطل می‌شود.[4]
* اگر روزه‌دار
روزة خود را با استمنا باطل کند، باید آن را قضا کرده و بنابر احتیاط واجب، کفارة
جمع بدهد[5]
باقی ماندن بر
جنابت تا اذان صبح
اگر شخص جنب،
تا اذان صبح
اگر شخص جنب،
تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفة او تیمم است، تیمم نکند، در برخی موارد روزه‌اش
باطل می‌شود که به آنها می‌پردازیم:
1ـ اگر عمداً
تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه‌اش تیمم است، تیمم نکند:
*در
روزة ماه رمضان
*در قضای
روزه
روزه‌اش باطل
است
* در بقیة
روزه‌ها ـــــ روزه‌اش صحیح است.[6]
2ـ اگر به سبب
فراموشی غسل یا تیمم نکند و پس از یک یا چند روزه یادش بیاید:
*در روزة ماه
رمضان ـــــ باید آن روزه‌ها را قضا کند.
* در روزة
قضای ماه رمضان ـــ بنابر احتیاط واجب، باید آن روزه‌ها را قضا کند.[7]
3. اگر شخص
جنب در شب ماه رمضان می‌داند که برای غسل، قبل از اذان صبح بیدار نمیشود، نباید
بخوابد و اگر بخوابد و بیدار نشود، روزه‌اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.[8]
قضا و
کفاره
* اگر انسان،
روزه را در وقت آن نگیرد، باید به جای آن، روز دیگری، روزه بگیرد که به آن «روزة
قضا» گویند.
* کفاره،
همان جریمه‌ای است که برای نگرفتن روزه یا
باطل کردن آن، معین شده است.
کفاره، روزه
یکی از سه مورد زیر است:
1ـ آزاد کردن
یک پرده[9]
2ـ دو ماه
روزه گرفتن که سی و یک روز آن باید پی در پی باشد.
3ـ به شصت نفر
فقیر یک وعده غذا بدهد تا سیر شوند، یا به هر یک از آنها یک مُدّ (750 گرم) طعام
بدهد.[10]
کفارة
جمع
اگر روزه دار
با کار حرامی؛ مانند استمنا روزة خود را باطل کند، بنابر احتیاط واجب، باید هر سه
کفاره را با هم بپردازد و چنانچه هر سه برایش ممکن است باید انجام دهد.[11]
به فتوای حضرت
آیة الله خامنه‌ای (دامت برکاته)، در صورتی که روزة خود را با کار حرام باطل کند
احتیاط مستحب است کفاره جمع بدهد.[12]
روزة
مسافر
مسافری که
باید نماز را شکسته بخواند، نباید در آن سفر روزه بگیرد، ولی باید قضای آن را بجا
آورد. مسافری که نمازش را تمام می‌خواند؛ مانند کسی که شغل او سفر است، باید در
سفر روزه بگیرد.[13]
حکم روزة
مسافر
به سفر رفتن
1ـ قبل از ظهر
به مسافرت می‌رود ــ‌وقتی به حد ترخّص رسید روزه‌اش باطل می‌شود.[14]
و اگر قبل از
آن، روزه را باطل کند، به احتیاط واجب باید کفاره بدهد.
2ـ بعد از ظهر
به مسافرت می‌رود ــــ روزه‌اش صحیح است و نباید آن را باطل کند.
از سر برگشتن
1ـ قبل از ظهر
به وطن یا جایی که بنا دارد ده روز بماند می‌رسد
1ـ کاری که
روزه را باطل می‌کند، انجام نداده است: باید روزة آن روز را تمام کند و صحیح است.
2ـ روزه را
باطل کرده است: روزه آن روز بر او واجب نیست و باید قضای آن را بجا آورد.
2ـ‌بعد از ظهر
می‌رسد ــــ روزه‌اش باطل است و باید قضای آن را بگیرد.[15]
پرسش ؟
1ـ اگر روزه
دار مقاله‌ای بنویسد که در آن به یکی از پیامبران الهی توهین شود روزه‌اش چه حکمی
دارد؟
2ـ اگر شخصی
روزه خود را با دروغ بستن به خدا یا پیغمبر باطل کند کفارة آن چیست؟
3ـ فرق قضا و
کفارة روزه چیست؟
ـ آیا ممکن
است شخصی نمازش را در سفر شکسته بخواند ولی روزه‌اش صحیح باشد؟
5ـ اگر انسان
در ماه رمضان هنگام برگشت از سفر قبل از ظهر به وطن برسد تکلیفش چیست؟
[1] ـ توضیح المسائل،
م 1596
[2] ـ تحریر
الوسیله، ج 1، ص 284 و 286؛ توضیح المسائل، م 1596 تا 1600.
[3] ـ توضیح
المسائل، م 1588.
[4] ـ توضیح
المسائل، م 1588.
[5] ـ توضیح
المسائل، م 1665.
[6] ـ توضیح
المسائل، م 1634 و 1636.
[7] ـ توضیح
المسائل، م 1622.
[8] ـ توضیح
المسائل، م 1625.
[9] ـ هم اکنون
برده به معنای فقهی آن یافت نمیشود، بنابراین کسی که کفاره بر او واجب شده است
باید یکی از آن دو تای دیگر را انجام دهد.
[10] ـ توضیح
المسائل، م 1660.
[11] ـ توضیح
المسائل، م 1665.
[12] ـ ترجمة
اجوبة الاستفتاء‌ات، ص 163، س 784 و 875.
[13] ـ توضیح
المسائل، م 1714.
[14] ـ اگر قبل از
ظهر به مسافرت برود و همان روز برگردد چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و قبل از ظهر
نیز به وطن برسد باید روزة آن روز را تمام کند و صحیح است.
[15] ـ توضیح
المسائل، م 1714 ـ 1721 ـ 1722 ـ 1723.