2- وقوف در عرفات
مسأله 257- دومين واجب از واجبات حج وقوف عرفات است. «عرفات» بيابانى است در حدود بيست کيلومترى مکّه که امروزه به صورت نيمه مشجّر درآمده، و واجب است حجّاج بعدازظهر روز نهم ذى الحجّه را در آنجا بمانند.
مسأله 258- احتياط آن است که از اوّل ظهر روز نهم تا غروب آفتاب، در آنجا توقّف کند، خواه سواره باشد يا پياده، در حال حرکت باشد يا نشسته، در حال بيدارى باشد و يا مقدارى خواب و مقدارى بيدارى، و مستحبّ است در اين مدّت مشغول به ذکر خدا و توجّه به ذات پاک او و توبه و دعا و نيايش باشد، و فضيلت دعا و نيايش در اين مکان و اين زمان بى نظير است.
مسأله 259- وقوف در عرفات عبادت است و بايد با نيّت و قصد قربت همراه باشد، و نيّت آن عبارت خاصّى
[132]
ندارد و همين مقدار که در دل قصد کند کافى است.
مسأله 260- هرگاه قبل از غروب آفتاب از عرفات کوچ کند، اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسأله باشد چيزى بر او نيست، ولى اگر عمداً باشد گناه کرده و بايد يک شتر در منى قربانى کند (و اگر نتواند شتر قربانى کند بايد هيجده روز، روزه بگيرد) و در هر صورت حجّش صحيح است.
مسأله 261- هرگاه قبل از غروب آفتاب دوباره به عرفات بازگردد و تا غروب در آنجا بماند سپس کوچ کند کفّاره اى بر او واجب نيست.
مسأله 262- گرچه وقوف در عرفات در تمام وقتى که در بالا گفته شد واجب است و ترکش گناه مى باشد، ولى از ارکان حج نيست، بلکه رکن حج فقط مقدارى از اين مدّت است، يعنى اگر کسى تنها مقدارى از ظهر تا غروب را در عرفات توقّف کند حجّش صحيح است، و اگر عمداً تمام اين مدّت را ترک کند حجّ او باطل خواهد بود.
مسأله 263- کسى که موفّق به درک وقوف در عرفات از
[133]
ظهر تا غروب نشود واجب است مقدارى از شب عيد را هرچند کم باشد در آنجا توقّف کند; بنابراين اگر بر اثر موانع، زمانى به عرفات برسد که مردم از آنجا کوچ کرده باشند مقدارى از شب را مى ماند به شرط اين که قبل از طلوع آفتاب روز عيد خود را به مشعر الحرام برساند و اين را «وقوف اضطرارى عرفات» مى گويند.
و اگر موفّق به اين وقوف اضطرارى در عرفات نيز نشد يعنى نتوانست چيزى از شب را در آنجا بماند کافى است که مقدارى از وقوف مشعر الحرام را، که بعداً اشاره خواهيم کرد، درک کند که در اين صورت نيز حجّش صحيح است.