ميقاتهاى احرام
مسأله 32- منظور از ميقات جائى است که بايد از آنجا براى حج يا عمره احرام بست، و بدون احرام نمى توان از آن گذشت.
مسأله 33- ميقاتهاى احرام ده محل است که پنج ميقات آن اصلى مى باشد.
1- مسجد شجره:
مسأله 34- مسجد شجره در کنار مدينه قرار دارد، و امروز به نام «آبارعلى» معروف است، تمام کسانى که
[34]
مى خواهند از راه مدينه به حج روند بايد از آنجا مُحرِم شوند، و جايز نيست تأخير بيندازند، و مثلاً از «جحفه» که ميان راه مکّه و مدينه است مُحرِم گردند، مگر بيماران و افراد ضعيف و کسانى که موانع ديگرى دارند.
مسأله 35- واجب نيست احرام از داخل مسجد شجره باشد، بلکه مى توان در کنار مسجد نيز احرام بست، و تفاوتى ميان مسجد سابق و مسجد امروز که بسيار توسعه يافته است وجود ندارد، بنابراين زنانى که در حال عادت ماهانه هستند مى توانند در بيرون مسجد احرام ببندند.
2- جُحْفَه:
مسأله 36- «جحفه» محلّى است ميان مدينه و مکّه در فاصله 15 کيلومترى مکّه و با جادّه اصلى مقدارى فاصله دارد، و آن ميقات کسانى است که از مصر و شمال آفريقا و سوريه و اردن و لبنان (از طريق زمينى) به حج مى آيند، بلکه ميقات تمام کسانى است که از آنجا عبور مى کنند.
[35]
مسأله 37- مسلمانان ايران و ساير نقاط که با هواپيما وارد فرودگاه جدّه مى شوند، و نمى خواهند به مدينه روند مى توانند به جحفه رفته، و از آنجا مُحرِم شده، به مکّه بروند.
مسأله 38- در «جحفه» مسجدى است که مى توان از بيرون مسجد يا داخل آن احرام بست و بهتر داخل مسجد است.
3- وادى عقيق
مسأله 39- وادى عقيق محلّى است در سمت شمال شرقى مکّه، و حدود 94 کيلومتر با آن فاصله دارد و آن ميقات اهل «عراق» و مردم «نجد» است، و تمام کسانى که از آن محل عبور مى کنند مى توانند از آنجا مُحرِم شوند، اين ميقات داراى سه قسمت است; قسمت اوّل را «مسلخ» مى نامند، و قسمت دوم را «غمره» و قسمت سوم را «ذات عرق» و احرام بستن از تمام آنها جايز است هرچند افضل احرام از «مسلخ» است که قسمت اوّل آن مى باشد.
[36]
4- قرن المنازل
مسأله 40- «قرن المنازل» محلّى است نزديک «طائف» که حدود 94 کيلومتر با مکّه فاصله دارد و آن ميقات مردم آنجا يا کسانى است که از آنجا عبور مى کنند، بلکه تمام کسانى که به جدّه وارد مى شوند مى توانند به آنجا رفته و از آنجا مُحرِم شوند.
5- يلملم
مسأله 41- «يلملم» نام کوهى است در نواحى جنوبى مکّه (حدود 84 کيلومتر با آن فاصله دارد) و آن ميقات کسانى است که از جنوب شبه جزيره عربستان مانند يمن به سوى مکّه مى آيند، و نيز تمام کسانى که از آنجا مى گذرند مى توانند از آنجا مُحرِم شوند.
اين پنج ميقات اصلى است.
6- شهر مکّه
مسأله 42- «مکّه» ميقات براى «حجّ تمتّع» است; يعنى پس از انجام عمره براى اداى مناسک حج، که نخستين
[37]
عمل آن رفتن به «عرفات» است، از شهر مکّه احرام مى بندند.
مسأله 43- فرقى بين محلاّت مکّه نيست و از هر نقطه آن مى تواند مُحرِم شود، حتّى در نقاطى که بر اثر توسعه شهر مکّه امروز به آن اضافه شده است; ولى احتياط واجب آن است که از محدوده حرم خارج نباشد; مثلاً، امروزه مکّه امتداد يافته و از مسجد تنعيم که نزديکترين حدّ حرم است فراتر رفته، اگر کسى از آنجا که بيرون حدّ حرم است مُحرِم به احرام حجّ تمتّع شود خالى از اشکال نيست و بهتر از همه جا مسجدالحرام است.
7- منزل خود انسان
مسأله 44- کسانى که منزلشان از ميقات به مکّه نزديکتر است ميقاتشان همان منزل خودشان است، ولى جايز است بلکه بهتر است که آنها هم به يکى از ميقاتهاى پنجگانه نخستين رفته و از آنجا مُحرِم شوند.
8- جعرّانه
مسأله 45- «جعرانه» محلّى است در انتهاى حرم ميان
[38]
طائف و مکّه و بنا بر احتياط واجب اهل مکّه بايد از آنجا احرام ببندند، همچنين کسانى که مدّت دو سال در مکّه اقامت کرده اند.
9- محاذات يکى از ميقاتها
مسأله 46- کسانى که از ميقات نمى گذرند هرگاه به محاذات هر يک از ميقاتها برسند بايد از همانجا مُحرِم شوند و لزومى ندارد حتماً به يکى از ميقاتهاى پنجگانه نخستين بروند، و اگر از محاذات دو ميقات مى گذرند بايد وقتى به محاذات نخستين ميقات مى رسند احرام ببندند.
مسأله 47- هرگاه محاذات ميقات را به طور قطع بداند و يا از گفته اهل اطّلاع گمان حاصل شود کافى است از همان جا احرام ببندد، امّا اگر شک کند و راهى براى تحقيق نباشد بهتر است قبل از رسيدن به آن محل نذر احرام کند و از آنجا مُحرِم شود.
مسأله 48- هرگاه از راهى بگذرد که محاذى هيچيک از ميقاتها نيست احتياط آن است که به مقيات رود و از آنجا
[39]
مُحرِم شود يا به جائى برود که محاذى يکى از ميقاتها باشد، و اگر آن هم امکان ندارد از هرجا که احتمال دهد محاذى يکى از ميقاتها است مُحرِم مى شود سپس به اوّلين نقطه حرم (در اطراف مکّه) که رسيد احرام خود را تجديد مى کند (يعنى از نو نيّت کرده و «لبّيک» مى گويد.)
مسأله 49- فرقى در مسأله محاذات ميقات، ميان صحرا و دريا و هوا نيست، بنابراين هرگاه با هواپيما از محاذات يکى از ميقاتها عبور کند بايد از همانجا مُحرِم شود و بلافاصله «لبّيک» بگويد (و اين که در چنين صورتى در حال احرام زير سقف خواهد بود حکمش بعداً خواهد آمد.)
10- أدنى الحل
مسأله 50- «أدنى الحل» يعنى اوّلين نقطه خارج از حرم، ميقات کسانى است که عمره مفرده به جا مى آورند (اعم از عمره حجّ قِران و إفراد يا عمره مفرده که در هر موقع از سال مى توان به جا آورد.)
مسأله 51- بهتر اين است که براى عمره مفرده از يکى از
[40]
سه محل زير «حديبيّه» يا «جعرّانه» يا «تنعيم» که نزد اهل مکّه معروف است، احرام ببندد و آسانتر براى کسانى که مى خواهند بعد از حج، عمره مفرده به جا آورند اين است که به مسجد تنعيم که حدود هشت کيلومتر با مسجدالحرام فاصله دارد و در حال حاضر جزء شهر مکّه شده، رفته، از تنعيم مُحرِم شوند.
مسأله 52- کسانى که از طريق جدّه براى عمره مفرده به سوى مکّه مى روند بايد از «حديبيّه» (که فاصله آن با مکّه حدود 17 کيلومتر است) مُحرم شوند (حديبيّه دورترين حدّ حرم است.)
مسأله 53- بهتر اين است که احرام عمره مفرده، نيز از يکى از ميقاتهاى پنجگانه اوّل (مسجد شجره، جحفه، قرن المنازل، وادى عقيق و يلملم) انجام گيرد، بنابراين کسانى که قصد عمره مفرده دارند و قبلاً به مدينه مى روند، بهتر است از مسجد شجره يا لااقل جحفه مُحرِم شوند.
مسأله 54- ترتيب ميقاتها به طور خلاصه به صورت زير است:
[41]
ميقات «عمره حجّ تمتّع» يکى از ميقاتهاى پنجگانه اوّل است خواه حجّ واجب باشد يا مستحب.
2- ميقات «حجّ تمتّع»، مکّه است.
3- ميقات «حجّ إفراد يا قِران» يکى از ميقاتهاى پنجگانه است.
4- ميقات «عمره مفرده» أدنى الحلّ است; يعنى نخستين محلّى است که از حرم مکّه بيرون مى باشد (مانند تنعيم و جعرّانه و حديبيّه).
5- ميقات کسانى که خانه آنها بعد از ميقات است همان منزلشان مى باشد که براى عمره تمتّع يا حجّ «إفراد» و «قِران» مى توانند از آنجا مُحرِم شوند، ولى بهتر است آنها نيز از يکى از ميقاتهاى پنجگانه مُحرِم شوند.