وقوف به مشعر

وقوف به مشعر

(مسأله 156) بر کسى که حج بجا مى آورد بعد از وقوف به عرفات، وقوف به مشعر الحرام که آن را «مزدلفه» و «جمع» نيز مى نامند واجب است، و آن مکانى است که در بين عرفات و منى واقع است. و معروف است، پس بايد بعد از غروب روز نهم از عرفات بسوى مشعر کوچ کند، و احتياط واجب آن است که عمداً تا طلوع فجر تأخير نيندازد، هر چند اگر تأخير انداخت و بين الطلوعين را درک کرد حج او صحيح است، و واجب است که شب را در آنجا بماند و احتياط آن است که در مشعر ذکر خدا را ترک نکند، هر چند مختصر و کم باشد. و بايد نيت کند که براى اطاعت فرمان خداوند عالم در حج تمتع حجة الاسلام شب را تا صبح در مشعر الحرام مى مانم، و نبايد عمداً بدون عذر پيش از اذان صبح کوچ کند، هر چند اگر مقدارى از شب مانده باشد و کوچ کند حجش صحيح است، و ليکن معصيت کرده و يک گوسفند کفاره بايد ذبح کند، و چون فجر طالع شود دوباره جهت بين الطلوعين نيت وقوف کند، پس در حج تمتع قصد کند که براى اطاعت فرمان خداوند متعال در حج تمتع حجة الاسلام از حالا تا اول طلوع آفتاب در مشعر الحرام مى مانم، و ممکن است که از ابتدا قصد کند شب را تا طلوع فجر و از طلوع فجر تا اول آفتاب مى مانم و به همان قصد باقى باشد.

(مسأله 157) اگر چه اشهر و احوط آن است که ماندن در مشعر تا طلوع آفتاب واجب است، ليکن بعيد نيست استحباب کوچ کردن کمى پيش از آفتاب، ولى بايد از وادى «محسّر» که اسم محلى است نگذرد، بلکه بنابر احتياط، وارد وادى «محسّر» نشود، پس اگر عمداً پيش از طلوع آفتاب از وادى محسّر بگذرد گناه کرده است، و احوط آن است که يک گوسفند کفاره بدهد، اگر چه اقوى واجب نبودن کفاره است.

(مسأله 158) ماندن در مشعر الحرام از طلوع فجر تا طلوع آفتاب بمقدارى که عرفاً بگويند در آنجا توقف کرده است رکن مى باشد، پس اگر کسى عمداً آن را ترک کند حجش را باطل مى شود، مگر آن که مقدارى از شب را در مشعر توقف کرده باشد، که در اين صورت حج او صحيح است ليکن گناه کرده است، و به کفاره که يک گوسفند است جبران مى شود.

(مسأله 159) کسانى که کار ضرورى داشته باشند و پيرمردها و زن ها و بيماران که اگر تا صبح در مشعر بمانند بواسطه ازدحام و زيادى جمعيت در زحمت مى افتند، اگر شب را در مشعر به قصد وقوف مانده باشند مى توانند پيش از طلوع فجر از مشعر به منى بروند، و اگر بدون عذر پيش از اذان صبح از مشعر بيرون بروند حجشان صحيح است، به شرط آن که وقوف به عرفات را انجام داده باشند، و شب را در مشعر به قصد وقوف مانده باشند، وليکن بر آنها يک گوسفند کفاره واجب است.

و اگر سهواً يا جهلا قبل از طلوع فجر کوچ کنند کفاره بر آنها واجب نمى شود، وليکن بايد بعد از التفات و تنبه در صورتى که متمکن از رجوع باشند براى وقوف بين الطلوعين برگردند.

(مسأله 160) کسى که شب و بين الطلوعين روز عيد به جهت عذرى نتوانسته است در مشعر وقوف کند، در صورتى که از اول آفتاب روز عيد تا پيش از ظهر مقدارى در آنجا بماند حجش صحيح است، به شرط آن که درک اختيارى يا اضطرارى عرفه را کرده باشد.

(مسأله 161) چنان که معلوم شد وقوف در مشعر سه قسم است که دو قسم آن وقوف اضطرارى مشعر است.

اول ـ وقوف شب عيد است براى کسانى که بواسطه عذرى نتوانند بعد از طلوع فجر در مشعر بمانند.

دوم ـ وقوف در روز عيد تا پيش از ظهر است براى کسانى که به وقوف شب و وقوف از طلوع صبح تا طلوع آفتاب نرسيده باشند، و يک قسم آن وقوف اختيارى مشعر است، و آن از اذان صبح تا اول آفتاب روز عيد است، و چون عرفات هم به شرحى که گفته شد دو وقوف دارد، يکى وقوف اختيارى و آن ماندن در عرفات است از ظهر تا مغرب روز نهم و يکى وقوف اضطرارى و آن ماندن در عرفات است در مقدارى از شب دهم، پس به ملاحظه ادراک هر دو وقوف (وقوف به مشعر و وقوف به عرفات) يا ادراک اضطرارى يکى، و اختيارى ديگرى، و نرسيدن به اضطرارى و اختيارى هر دو وقوف، اقسام آن، نه قسم مى شود:

اول ـ آن که وقوف به عرفات و وقوف به مشعر هر دو را در وقت اختيارى انجام دهد، که حج او بى اشکال صحيح است.

دوم ـ آن که هيچ يک از اختيارى و اضطرارى دو وقوف را درک نکند، که در اين صورت حج از او فوت شده است، پس به همان احرام حج، عمره مفرده که عبارت از طواف و نماز و سعى و تقصير و طواف نساء و نماز آن باشد بجا مى آورد، و بعد از اين اعمال از احرام بيرون مى رود، و اگر گوسفند همراه او باشد، قربانى کند، و مستحب است که بماند در منى با حاجيان و چون به مکه رود اعمال عمره را بجا آورد و اگر حج بر او مستقر بوده بايد در سال آينده به حج برود، و هم چنين در صورتى که حج بر او مستقر نشده اگر سال بعد مستطيع شود بايد حج کند.

سوم ـ آن که اختيارى عرفه را با اضطرارى مشعر درک کند، که در اين صورت حجش صحيح است.

چهارم ـ آن که اختيارى مشعر و اضطرارى عرفات را درک کند، که در اين صورت نيز حجش صحيح است.

پنجم ـ آن که اضطرارى هر دو وقوف را درک کند، که اقوى در اين صورت هم صحت حج است، اگر چه احتياط مستحب آن است که در سال آينده با بقاء شرايط وجوب، اعاده نمايد.

ششم ـ آن که فقط وقوف اضطرارى مشعر را درک کند، که در اين صورت اگر چه صحّت حجّش بعيد نيست ولى احتياط ترک نشود به انجام اعمال به قصد ما فى الذّمه از عمره و حج و بجا آوردن حج در سال آينده در صورت استقرار حج بر او يا بقاء استطاعت.

هفتم ـ ادراک وقوف اختيارى عرفات تنها است، و احتياط در آن ترک نشود به اين که اعمال را بقصد ما فى الذمّه از عمره و حج به جاى آورد و در سال بعد نيز در صورتى که حج بر او مستقر بوده يا استطاعتش باقى باشد حج بجاى آورد.

هشتم ـ ادراک اختيارى مشعر است، که در اين صورت نيز حجش صحيح است.

نهم ـ آن که فقط اضطراى عرفات را درک کند که حج در اين صورت صحيح نيست.

(مسأله 162) کسى که يکى از وقوف اختيارى يا اضطرارى عرفات يا مشعر را عمداً ترک کند حج او باطل است مثلا اگر از ظهر تا غروب با تمکن عمداً در عرفات هيچ توقف نکرد حج او باطل است چه مقدارى از شب در عرفات بماند يا نماند و چه شب عيد يا ما بين الطلوعين يا پيش از ظهر آن در مشعر توقف کند يا نکند و هم چنين اگر از ظهر تا غروب معذور باشد از توقف در عرفات، امّا وقوف مقدارى از شب عيد را در عرفات عمداً ترک کند حج او باطل است، اضطرارى مشعر يا اختيارى آن را درک کند يا نکند، و هم چنين اگر بين الطلوعين مشعر را بدون عذر ترک کند حج او باطل است، چه اختيارى يا اضطرارى عرفات را درک کرده باشد يا نکرده باشد، و چه تا ظهر مشعر را درک کرده باشد يا نکرده باشد، و اگر بين طلوعين از جهت عذر ترک شود، لکن وقوف مقدارى از شب عيد را در مشعر با تمکن ترک کرده حج او باطل است، چه ساير وقوفات را درک کرده باشد يا درک نکرده باشد، و اگر کسى بواسطه عذر، تکليف او وقوف قبل از ظهر عيد شد در مشعر، و عمداً آن را ترک کند حج او باطل است، هر چند وقوف عرفات را درک کرده باشد.