19- جـدال
مسأله 452 ـ قسم خوردن براى اثبات مطلب يا ردّ ديگرى با لفظ «لا و الله» و «بلى والله» براى محرم حرام است.
مسأله 453 ـ در جدال محرّم «لا و الله» و «بلى و الله» موضوعيت دارد، لذا اگر به جاى کلمات «لا» و «بلى» مرادف آنها، يا به جاى «الله» مرادف آن را در لغات ديگر به قصد قسم خوردن به کار ببرند. جدال محّرم محسوب نمى شود. همان طور که قسم خوردن به «اللّه» بدون لفظ «بلى» و «لا» جدال محرّم نيست.
مسأله 454 ـ اگر با الفاظ «لا» و «بلى» به ساير اسماء جلاله مثل «رحمن» و «رحيم» و «خالق السموات والارض» قسم بخورد بنابر احتياط مستحب ملحق به جدال محرّم است. و ساير قسمهايى که بين مردم
(149صفحه)
متعارف است جدال محرّم نمى باشد.
مسأله 455 ـ قسم خوردن به اسماء جلاله و غير آن در مقام ضرورت براى اثبات حق يا ابطال باطل مانعى ندارد.
مسأله 456 ـ اگر محرم قسم راست بخورد در مرتبه اول و دوم کفاره ندارد و بايد استغفار کند، ولى قسم سوم کفاره دارد و کفاره آن يک گوسفند است.
مسأله 457 ـ اگر يک قسم دروغ بخورد واجب است يک گوسفند کفاره بدهد، و اگر دو قسم دروغ بخورد احتياط واجب است که يک گاو کفاره بدهد، و اگر سه قسم دروغ بخورد به احتياط واجب کفاره آن يک شتر است. و احتياط کامل در اين است که اگر دو قسم دروغ خورد هم گاو و هم گوسفند بدهد، و اگر سه قسم دروغ خورد هم شتر و هم گاو بدهد.
مسأله 458 ـ اگر بعد از يک قسم دروغ يک گوسفند کفاره داد و دو مرتبه قسم دروغ خورد بعيد نيست لازم باشد يک گاو کفاره بدهد. و همين طور اگر بعد از دو قسم يک گاو کفاره داد براى مرتبه سوم قسم دروغ
(150صفحه)
بخورد بعيد نيست لزوم يک شتر به عنوان کفاره.
مسأله 459 ـ اگر بيش از سه قسم راست بخورد، يک کفاره کافى است، حتى اگر بعد از سه مرتبه کفاره بدهد و بعد دومرتبه قسم بخورد ديگر کفاره واجب نمى شود.
مسأله 460 ـ اگر بيش از سه مرتبه قسم دروغ بخورد بعيد نيست براى هر مرتبه که بيشتر از سه بار قسم بخورد يک شتر واجب باشد.