معاملهء سلف
مسأله 2138 :
معاملهء سلف آن است که مشترى به پول نقد جنسى را که در ذمه است بخرد ، که بعد از مدتى آن جنس را تحويل بگيرد ، و اين معامله عکس نسيه است . و اگر بگويد : اين پول را مى دهم که مثلا بعد از شش ماه فلان جنس در ذمه را بگيرم ، و فروشنده بگويد : قبول کردم ، يا فروشنده پول را بگيرد و بگويد : فلان جنس در ذمه را فروختم که بعد از شش ماه تحويل بدهم ، معامله صحيح است .
مسأله 2139 :
اگر طلا يا نقره را - چه پول باشد و چه غير پول - سلف بفروشد و عوض آن را طلا يا نقره بگيرد - چه پول باشد و چه غير پول - معامله باطل است ، ولى اگر جنس يا پولى را که از جنس طلا و نقره نيست ، سلف بفروشد و عوض آن را جنس يا طلا يا نقره بگيرد - چه پول باشد و چه غير پول - معامله صحيح است . شرايط معاملهء سلف
مسأله 2140 :
معاملهء سلف هفت شرط دارد :
( اول ) خصوصياتى را که قيمت جنس به واسطهء آنها فرق مى کند معين نمايند ، و تعيين آنها به اندازه اى که در عرف عام بگويند خصوصيات آن معلوم شده کافيست ، و در اجناسى که اوصاف و خصوصيات آنها به غير از ديدن معين نمى شود - مانند جواهرات و امثال آن - معاملهء سلف صحيح نيست .
( دوم ) پيش از آن که خريدار و فروشنده از هم جدا شوند ، خريدار تمام قيمت را به فروشنده بدهد ، يا به مقدار قيمت آن از فروشنده طلبکار باشد ، و آن طلب نقد يا مدت دارى باشد که مدت آن رسيده باشد ، و طلب خود را بابت قيمت جنس حساب کند و او قبول نمايد ، و چنانچه مقدارى از قيمت آن را بدهد ، معامله نسبت به آن مقدار صحيح است و فروشنده حق فسخ معامله را دارد .
( سوم ) مدت را به طورى که کاملا معلوم باشد معين کنند ، و اگر - مثلا - بگويد : تا اول خرمن جنس را تحويل مى دهم ، چون مدت کاملا معلوم نشده ، معامله باطل است .
( چهارم ) وقتى را براى تحويل جنس معين کنند که فروشنده بتواند در آن وقت آن جنس را تحويل دهد .
( پنجم ) جاى تحويل جنس را معين نمايند در صورتى که اختلاف امکنه موجب دشوارى تسليم يا خسارت مالى بشود ولى اگر از قرائن جاى آن معلوم باشد ، لازم نيست اسم آن جا را ببرند .
( ششم ) مقدار جنس را به وزن يا پيمانه يا شماره و مانند اينها معين کنند ، و جنسى را هم که معمولا با ديدن معامله مى کنند ، اگر سلف بفروشند اشکال ندارد ، ولى بايد مثل بعضى از اقسام گردو و تخم مرغ تفاوت افراد آن به قدرى کم باشد که مردم به آن اهميت ندهند .
( هفتم ) چيزى را که مىفروشند ، چنانچه از اجناسى باشد که با وزن يا پيمانه فروخته مى شوند ، عوض آن از همان جنس نباشد ، مثلا گندم را به گندم سلفا نمى توان فروخت .