غسل ميّت
نحوه غسل ميّت
سوال 1196 :
غسل ميّت چگونه است؟
جواب :
واجب است ميّت را سه غسل بدهند: اوّل غسل با آبى که به سدر مخلوط باشد. دوم غسل با آبى که به کافور مخلوط باشد. سوم غسل با آب خالص؛ و مراعات اين ترتيب لازم است و در صورت به هم خوردن ترتيب، از همان جا که به هم خورده اعاده کنند.
عدم امکان غسل ميّت
سوال 1197 :
در صورتى که غسل دادن ميّت ممکن نباشد وظيفه چيست؟
جواب :
بايد بنابر احتياط واجب ميّت را سه تيمم بدهند و تيمم اوّل را به قصد مافى الذمه انجام دهند. و کسى که ميّت را تيمم مى دهد بنابراظهر بايد دست خود را به زمين زده و به صورت و پشت دست هاى ميّت بکشد؛ ولى احتياط در اين است که با دست خود ميّت نيز او را تيمم بدهند. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله هاى 471 و 472 و 473 رساله مراجعه شود.)
ترتيب در غسل ميّت
سوال 1198 :
در غسل ميّت، ترتيب راست و چپ بدن معتبر است يا فقط احوط است؟
جواب :
اين ترتيب در غسل ميّت مسلّم است که شستن سر مقدّم، و شستن طرف راست مقدّم بر طرف چپ است؛ اگرچه در غسل جنابت، اين نحو يقينى نيست.
غسل ميّت براى کودک
سوال 1199 :
غسل ميّت براى کودک، در چه سنى واجب است؟
جواب :
بچه سقط شده را، اگر چهار ماه يا بيشتر دارد، بايد بنابر احتياط واجب غسل بدهند و اگر چهار ماه ندارد، بايد در پارچه اى بپيچند و بدون غسل دفن کنند.
غسل کسى که خون بدنش بند نمى آيد
سوال 1200 :
شخصى در اثر حادثه ى رانندگى فوت شده و خون بدنش به هيچ وجه قطع نمى شود. وظيفه ى اطرافيان درباره او از نظر غسل و تکفين چگونه است؟
جواب :
بعد از برطرف شدن عين خون و پاک کردن محلّ، يک لحظه ـ ولو به نحو استدامه ـ آب به قصد غسل جريان پيدا کند کافى است و با چيزهايى مثل پنبه از نجس شدن کفن محافظت مى شود.
ميّتى که بدن او پانسمان است
سوال 1201 :
اگر براى جلوگيرى از خونريزى، زخم متوفّى را بسته اند، وظيفه در غسل چيست؟ آيا وظيفه جبيره است يا بايد جبيره را بردارند؟ و اگر برداشتن جبيره ممکن نبود وظيفه چيست؟
جواب :
تا ممکن است به صورتى که در سوال قبل ذکر شد غسل دهند يا صبر نمايند که خونريزى متوقف شود و در صورت عدم تمکّن و يأس بايد غسل جبيره بدهند.
کسى که سر و سينه و شکم او از بين رفته
سوال 1202 :
شخصى در اثر تصادف به کلّى سر و سينه و شکم او از بين رفته است. وظيفه از نظر غسل و نماز و کفن چيست؟
جواب :
هر مقدارى که از او باقيمانده است، همان را غسل و حنوط و کفن مى کنند، و احتياطا نماز مى خوانند؛ مگر آن که سينه يا بعضى از سينه که محلّ قلب است موجود باشد هر چند له شده باشد، که در اين صورت بايد نماز بر او خوانده شود.
کسى که سر و تمام بدنش له شده است
سوال 1203 :
شخصى در يک حادثه ى رانندگى کشته شده و سر او از بين رفته و تمام بدنش له شده است و او را در کيسه اى گذاشته اند، وظيفه نسبت به غسل و کفن او چگونه است؟
جواب :
هر چه مانده را غسل و کفن کنند و اگر هيچ محلّى براى ازار و قميص (پارچه هاى مخصوص کفن) نمانده است، فقط لفّافه واجب است، و اگر امکان غسل نيست و تمايز اعضا به گونه اى از بين رفته که تيمّم هم ممکن نيست، ظاهرا ساقط است و وظيفه اى نيست.
جنينى که با قطعه قطعه شدن بيرون آورده شده
سوال 1204 :
جنينى که بيش از چهار ماه داشته را به ناچار قطعه قطعه کرده و از رحم خارج نموده اند، وظيفه از جهت غسل و کفن چه مى باشد؟
جواب :
همان را با جمع کردن اعضا، به نحو معهود، غسل و حنوط و کفن و دفن کنند.
کسى که مقدارى از شکم او دوخته شده
سوال 1205 :
شکم شخصى در اثر تصادف پاره شده و بعد از فوت شکم او را دوخته اند، به صورت طبيعى، مقدارى از ظاهر بدن بر اثر دوختن مخفى شده است. آيا وظيفه فقط غسل است يا تيمّم هم بايد ضميمه شود و يا اين که لازم است دوخته شده را بشکافند و به نحو صحيح دوخته شود؟
جواب :
ظاهر اين است که اگر ظاهر بدن شسته شود، غسل کافى است، مثل انسان زنده.
فوت بچّه و مادر و مسأله ى غسل
سوال 1206 :
بچّه در شکم مادر بوده و هر دو فوت کرده اند. آيا لازم است بچّه را بيرون آورند و جدا غسل دهند؟ آيا فرقى بين مسلمان و کافر مى باشد؟
جواب :
خير، لازم نيست.
فوت مادر و خروج نصف طفل و فوت وى
سوال 1207 :
خانمى در حين وضع حمل، در حالى که قسمتى از طفل از رحم خارج شده فوت کرده و بچّه هم در همان حال مرده است، وظيفه از جهت غسل و کفن و دفن چه مى باشد؟
جواب :
بعد از اخراج نصف ديگر، هر يک جداگانه غسل و کفن مى شوند.
نبودن ولىّ شخص متوفّى هنگام غسل
سوال 1208 :
اگر ولىّ شخص متوفّى حاضر نيست و شايد حضور او تا نصف روز يا يکى دو روز طول بکشد، آيا مى توان با اذن حاکم شرع و در صورت نبودن حاکم با اذن عدول مؤمنين او را غسل داد؟
جواب :
اگر خوفى بر ميّت نيست صبر کنند؛ اگرچه حرمت مسلّم از اولويت زمانى است که مزاحمت با ولىّ داشته باشد و وجوب اذن و اجازه گرفتن ـ که عمل بدون آن باطل است ـ مبنى بر احتياط است.
ظاهر شدن مدفوع بعد از غسل
سوال 1209 :
اگر غسل ميّتى انجام شده باشد و از هر سه غسل فارغ شده باشند، ولى مدفوع از آن ظاهر شود، آيا به غسل ميّت لطمه اى وارد مى شود يا نه؟ وظيفه چيست؟
جواب :
فقط بايد او را براى تکفين تطهير و پاک کنند.
خارج شدن خون، مدفوع يا... در حين غسل
سوال 1210 :
اگر در حين غسل دادن ميّتى بول يا خون حيض يا مدفوع و... از او خارج شود، آيا بايد غسل را از سر گرفت؟
جواب :
انجام دوباره ى غسل لازم نيست و فقط پاک کردن و تطهير موضع لازم است.
خارج شدن منى در حين يا بعد از غسل
سوال 1211 :
اگر در حين غسل يا بعد از غسل منى از ميّت خارج شود، وظيفه چيست؟
جواب :
فقط تطهير او لازم است ظاهرا.
باردارى که جنين مرده در شکم او است
سوال 1212 :
زن باردارى که در شکم خود جنين مرده اى دارد، جهت انجام فريضه ى نماز آيا لازم است غسل مس ميّت نمايد و در صورت لزوم آيا بايد براى هر نماز غسل به جا آورد يا يک غسل تا خارج شدن جنين کافى است؟
جواب :
تا جنين مرده خارج نشود و بدن او با ظاهر بدن مادر تماس نگيرد و يا سنّ او بيش از چهار ماه نباشد، غسل لازم ندارد.
غسل و کفن اشرارى که در درگيرى هاى مسلّحانه کشته مى شوند
سوال 1213 :
اشرارى که در درگيرى هاى مسلّحانه کشته مى شوند، مانند قاچاق فروش، منافق، ضد انقلاب و غيره ـ که به عنوان محارب کشته مى شوند ـ ، احکام اسلام از قبيل: تغسيل، تکفين و... ، شامل آن ها مى شود؟
جواب :
تا محکوم به کفر نباشند، اين احکام ثابت است.
لزوم غسل محکومين به اعدام پيش از اجراى حکم
سوال 1214 :
آيا محکوم به مجازات اعدام يا قصاص نفس، پيش از اجراى مجازات نياز به غسل ميّت دارد؟
جواب :
بله، نياز به اغسال سه گانه دارد.
غسل ارتماسى
سوال 1215 :
آيا غسل ميّت را هم مانند غسل هاى ديگر ـ مثل جنابت ـ مى توانيم به صورت ارتماسى انجام دهيم؟
جواب :
غسل ميّت مثل غسل جنابت است، و احتياط مستحب آن است که تا غسل ترتيبى ممکن است، ميّت را غسل ارتماسى ندهند؛ و در صورت غسل ارتماسى، بايد آب قليل نباشد.
غسل حيض يا جنابت براى ميّت
سوال 1216 :
شخصى که در حال جنابت يا در حال حيض بميرد، غسل حيض يا جنابت بر او واجب است؟
جواب :
کسى که در حال حيض يا جنابت مرده، لازم نيست غسل حيض يا جنابت بدهند، بلکه همان غسل ميّت براى او کافى است، ولى بنابر احتياط موقع غسل دادن ميّت، نيّت غسل جنابت و يا حيض را نيز بنمايند.
نگاه به عورت ميّت
سوال 1217 :
نگاه کردن به عورت ميّت چه حکمى دارد و در صورت حرمت، آيا غسل باطل است؟
جواب :
حرام است، و کسى که او را غسل مى دهد، اگر نگاه کند معصيت کرده، ولى غسل باطل نمى شود.
غسل ميّت ديوانه
سوال 1218 :
آيا غسل شخصى که از کودکى ديوانه بوده و با همين حالت هم بالغ شده واجب است يا خير؟
جواب :
چنان چه پدر و مادر او يا يکى از آنان مسلمان باشند، بايد او را غسل داد و اگر هيچ کدام از آن ها مسلمان نباشند، غسل دادن او جايز نيست.
نيّت در غسل
سوال 1219 :
آيا در غسل ميّت، نيّت هم لازم است و در صورت لزوم، آيا براى هر غسل بايد تجديد نيّت نمود؟
جواب :
کسى که غسل ميّت را انجام مى دهد بايد قصد قربت داشته باشد ـ يعنى غسل را براى انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد ـ و اگر به همين نيّت تا آخر غسل سوم باقى باشد، کافى است و تجديد نيّت لازم نيست، اگرچه احوط است.
فقدان سدر و کافور
سوال 1220 :
اگر در هنگام غسل ميّت سدر يا کافور، و يا هر دوى آن ها پيدا نشده، يا حق استفاده از آن ها به دلايل مختلف از جمله غصب وجود نداشته باشد، تکليف چيست؟
جواب :
بايد به جاى هر کدام از آن ها که ممکن نيست بنابر احتياط واجب ميّت را با آب خالص غسل بدهند.
مقدار سدر و کافور
سوال 1221 :
مقدار استفاده از سدر و کافور در غسل ميّت چه قدر بايد باشد؟
جواب :
نبايد به قدرى زياد باشد که آب را مضاف کند و به اندازه اى هم کم نباشد که عرفا نگويند سدر و کافور با آب مخلوط شده است.
ترتيب در غسل ميّت
سوال 1222 :
ترتيب در غسل دادن با سدر و کافور و آب خالص کدام است و در صورت به هم خوردن اين ترتيب، وظيفه چيست؟
جواب :
غسل اوّل لازم است با آبى که به سدر مخلوط است باشد و غسل دوم با آبى که مخلوط با کافور است انجام شود و غسل سوم با آب خالص باشد و در صورت به هم خوردن ترتيب، از همان جا که ترتيب به هم خورده اعاده کنند.
قسمت جدا شده
سوال 1223 :
قسمتى از بدن شخصى در اثر تصادف از بدن وى جدا شده است، آيا آن قسمت جدا شده در غسل، حکم ميّت را دارد؟
جواب :
اگر آن قسمت داراى استخوان باشد، غسل آن واجب است.
لمس عورت ميّت هنگام غسل
سوال 1224 :
اگر کسى هنگام غسل عورت ميّت را لمس نمايد، عمل حرامى مرتکب شده است؟
جواب :
بله.
چسبيدن مانع به بدن ميّت
سوال 1225 :
اگر به جاهايى از بدن ميّت چيزى هم چون اثر چسب زخم و... مانده باشد و بر طرف کردن آن دشوار باشد، وظيفه چيست؟
جواب :
بايد غسل جبيره اى بدهند.
پوشش جسد
سوال 1226 :
در هنگام غسل دادن ميّت، آيا پوشاندن تمام بدن يا بعضى از بدن ميّت لازم است؟ اگر مماثل باشند چه طور؟
جواب :
در مماثل پوشاندن غير عورت لازم نيست، و توضيح بيشتر در مسايل 463 و 466 رساله ذکر شده است.
رعايت موالات در غسل
سوال 1227 :
آيا در غسل ميّت موالات بين اعضا و موالات بين غسل هاى سه گانه شرط است؟
جواب :
ظاهرا شرط نيست.
غسل جبيره اى ميّت
سوال 1228 :
آيا مى توان در صورت عذر يا جراحت، ميّت را به صورت جبيره اى غسل داد؟
جواب :
بله، و احتياطا او را تيمم هم بدهند.
غسل و کفن فرد سنگسار شده
سوال 1229 :
نحوه غسل و کفن فردى که سنگسار مى شود و يا محکوم به قصاص نفس است، چگونه مى باشد؟
جواب :
در صورتى که قبل از اجراى حکم به فرمان حاکم يا بدون آن، با غسل هاى سه گانه ميّت، غسل نموده باشد، پس از اجراى حکم، غسل دادنش واجب نيست و بعد از آن مى توانند او را تکفين و حنوط کنند.
غسل غير شيعه
سوال 1230 :
آيا غسل دادن مسلمان غير شيعه اثنى عشرى واجب است؟
جواب :
بله، واجب است.
برخورد ظرف با بدن ميّت
سوال 1231 :
در ضمن غسل اگر ظرفى که با آن مشغول غسل دادن ميّت هستند با بدن ميّت برخورد نمايد، آيا ظرف نجس مى شود؟
جواب :
بله، نجس مى شود.
پاک شدن وسايل غسل
سوال 1232 :
ميزان پاک شدن وسايل و لباس ها بر اثر تبعيّت پس از غسل ميّت چه مقدار است و آيا کفش و لباس هاى غسّال و دست و بدن او را نيز شامل مى شود؟
جواب :
تخته يا سنگى که روى آن ميّت را غسل مى دهند و پارچه اى که با آن عورت ميت را مى پوشانند و دست کسى که او را غسل مى دهد، بعد از تمام شدن غسل پاک مى شود.
خروج خون حيض در هنگام غسل
سوال 1233 :
چنان چه در هنگام غسل از ميّت خون حيض خارج شود، چه بايد کرد؟
جواب :
صبر کنند تا خون حيض تمام شود و بعد از تطهير موضع نجس غسل را ادامه دهند و از سرگرفتن لازم نيست.
اجساد يافت شده شهدا
سوال 1234 :
باقى مانده اجساد مطهر برخى از شهداى جنگ تحميلى، پس از سال ها توسط گروه هاى تفحص پيدا مى شوند و فقط مقدارى استخوان از آنان به دست مى آيد، کيفيت غسل و کفن و نماز ميّت آنان را بيان فرماييد؟ و آيا با مسّ آن ها غسل مسّ ميت واجب مى شود؟
جواب :
استخوان آنان غسل و کفن و نماز دارد و مسّ آن هم موجب غسل مسّ ميّت مى شود، بنابر احوط.
غسل و تيمم ميّت با بيمارى مسرى
سوال 1235 :
برخى از بيمارى ها بسيار مهلک و مسرى است، غسل و کفن کسانى که بر اثر چنين بيمارى هايى مرده اند، با احتمال سرايت و ضرر جانى براى غسل دهنده، چه حکمى دارد؟
جواب :
طورى با حائل و پوشش هاى حفاظتى غسل دهند که ضررآور نباشد و فرو بردن اعضاى سه گانه غسل، در آب کثير کافى است و هم چنين غسل ارتماسى بنابر اظهر کفايت مى کند، هر چند مخصوص غسل ارتماسى خلاف احتياط است.
غسال
سوال 1236 :
کسى که مى خواهد ميّت را غسل دهد، چه شرايطى بايد داشته باشد؟
جواب :
بايد مسلمان، دوازده امامى و عاقل باشد و مسايل غسل را هم بداند.
غسل دادن توسّط کسى که غسل بر عهده ى اوست
سوال 1237 :
کسى که غسل مسّ ميّت و يا غسل ديگرى بر او واجب شده مى تواند ميّت را غسل دهد؟
جواب :
بله مى تواند.
غسّال جنب
سوال 1238 :
آيا شخص جنب مى تواند مرده ها را غسل دهد؟
جواب :
بله مى تواند.
غسل زن و شوهر
سوال 1239 :
آيا هر يک از زن و شوهر مى توانند ديگرى را برهنه غسل دهد؟
جواب :
خلاف احتياط مستحب است. (مسأله ى 463 رساله).
عدم تشخيص جنسيّت ميّت
سوال 1240 :
اگر جسد ميّت به گونه اى باشد که نتوان جنسيت وى را تشخيص داد، آيا زن بايد متکفل غسل او شود يا مرد؟
جواب :
محارم او از زير لباس با عدم نظر و لمس، على الاحوط او را غسل دهند و اگر محارم ندارد شرط مماثلث ساقط است و احتياط آن است که هر يک از مرد و زن او را از روى لباس غسل دهند بر هر تقدير.
لباس ها و وسايل غسّال
سوال 1241 :
اگر لباس و وسايل غسّال حين انجام غسل به واسطه غساله ى ميّت پيش از غسل نجس شود، آيا پس از اتمام غسل به واسطه تبعيت آن ها پاک مى شوند؟
جواب :
به مسأله ى 215 رساله رجوع کنيد.
اجرت گرفتن براى امور ميّت
سوال 1242 :
اجرت گرفتن براى انجام امر واجب کفايى ـ مثل غسل ميّت و نماز و دفن آن ـ شرعا چه حکمى دارد و اگر براى انجام اين فرايض مطالبه ى وجهى شود، آيا به صحّت نماز و غسل و دفن مُضرّ مى باشد؟
جواب :
اگر کس ديگرى براى غسل ميّت نباشد، گرفتن اجرت جايز نيست، مگر آن که براى امور غير واجب مثل انجام مستحبّات، اجرت بگيرد. البتّه اگر براى خود غسل هم اجرت بگيرد، غسل صحيح است و اگر کس ديگرى باشد، بنابر احوط گرفتن اجرت جايز نيست.
امکان اشتراک چند نفر در غسل ميّت
سوال 1243 :
در غسل ميّت آيا لازم است هر سه غسل را يک نفر انجام دهد و يا اين که هر سه عضو در غسل را يک نفر انجام دهد؟
جواب :
لازم نيست و در اين فرض هر کدام در اوّلِ عملِ خود نيّت مى نمايد که بعضى از مجموع غسل را به جا مى آورد، براى امر خدا.
کمک ديگرى به غسّال
سوال 1244 :
شخص غسّالى نيّت غسل ميّت کرده و مشغول شستشوى جسد مى باشد. شخص ديگرى به عنوان کمک ـ که نيّت غسل ميّت نکرده ـ در آبکشى جسد به غسّال کمک مى کند، يعنى آب بر روى جسد مى ريزد. آيا اين غسل صحيح است يا خير؟
جواب :
اگر غاسل بر او صدق نمى کند، مانعى ندارد و نيّت مقلِّب (کسى که جسد را جهت غسل حرکت مى دهد) مستحب است و نيّت دو نفر مشترک بر هر دو واجب است.
غسل زن به وسيله مرد و بالعکس
سوال 1245 :
آيا در غير حال ضرورت زن مى تواند مرد را و هم چنين مرد مى تواند زن را غسل دهد؟
جواب :
خير نمى تواند و غسل باطل است. (به مسأله ى 463 رساله و بعد آن مراجعه شود.)
نبودن مماثل
سوال 1246 :
زنى فوت کرده و مماثل يا محارم نيست که او را غسل دهد. اگر براى اجنبى تحصيل محرميّت ممکن باشد، آيا لازم است، مثل اين که نوه ى او را عقد کند، يا لازم نيست؟ اگر ولىّ دختر حضورنداشته باشد چه طور؟
جواب :
ظاهرا تحصيل محرميّت لازم نيست.
غسل دادن يکى از محارم با وجود مماثل
سوال 1247 :
اگر به جهت جهل، با وجود مماثل يکى از محارم متوفّى را غسل دهد، وظيفه چيست؟ و اگر ميّت را دفن کرده باشند چه طور؟
جواب :
اگر دفن نشده، احتياطا تجديد کنند و بعد از دفن ظاهرا لازم نيست.
بودن مماثلى که غسل صحيح نمى داند
سوال 1248 :
اگر مماثل هست ولى غسل صحيح را نمى داند يا نمى تواند انجام دهد و يا اطمينان به صحّت غسل او نيست، وظيفه چيست؟ چه زمانى در فرض سوال نوبت به غير مماثل مى رسد؟
جواب :
در فرض اوّل، غسل مى تواند به امر نمودن محرم انجام شود، مثل غاسل غسل دهنده ى کتابى (اهل کتاب).
در فرض دوّم نوبت به غير مماثل محرم مى رسد. و در فرض سوّم عمل غسل دهنده حمل بر صحّت مى شود.
مماثلى که فقط مى تواند تيمّم دهد
سوال 1249 :
اگر مماثل هست ولى قدرت بر غسل دادن ندارد، اما قدرت بر تيمّم دارد، آيا وظيفه، غسل توسّط غير مماثل است يا وظيفه، تيمّم دادن ميّت است؟
جواب :
در اين فرض محرم غسل مى دهد و احتياط به ضمّ تيمّم هم مى نمايند. (ص 170 جامع المسائل.)
نبودن محارم نسبى
سوال 1250 :
آيا با نبودن محارم نسبى، محارم سببى غير از شوهر ـ مثل پدرشوهر و داماد و... ـ مقدم بر اجنبى است يا در يک رديف محسوب مى شوند؟
جواب :
آرى، آن ها مقدّم اند.
معلوم نبودن مرد يا زن بودن متوفّى
سوال 1251 :
شخصى در آتش سوزى فوت کرده و مشخّص نيست که مرد است يا زن، تکليف غسل يا تيمّم او چيست؟
جواب :
با فرض امکان، محارم او را از روى جامه بدون نظر و لمس غسل مى دهند على الاحوط و اگر ممکن نيست، شرط مماثلث ساقط است و احوط غسل دادن هر يک از مرد و زن است او را از روى لباس.
غسل بعد از تيمم
سوال 1252 :
اگر به علت نبودن آب، ميّت را تيمم داديم و بعد از آن آب پيدا شد، آيا غسل لازم است و اگر بعد از تيمم مراحل بعدى را نيز انجام داده و او را کفن کرديم، در صورت پيدا شدن آب وظيفه چيست؟
جواب :
در صورتى که خوفى بر ميّت، در تأخير دفن نيست، بايد آن را غسل دهند و حنوط و کفن کنند، و اگر نماز بر او خوانده اند، بنابر احوط دوباره بخوانند.
نبودن آب جهت غسل
سوال 1253 :
اگر جهت غسل ميّت آب نداشته باشيم يا آب کمتر از غسل داشته باشيم، وظيفه چيست؟
جواب :
در اين رابطه به مسأله ى 471 رساله رجوع شود.
اگر جسم ميّت قابل تيمم نباشد
سوال 1254 :
چنان چه بر اثر حادثه اى جسد ميّت قابليت غسل و تيمم نداشته باشد، چه بايد کرد؟
جواب :
بايد او را غسل يا تيمم جبيره اى بدهند.
غسل مسّ ميّت
سوال 1255 :
غس مسّ ميّت يعنى چه؟ و در چه صورتى بر انسان واجب مى شود و به چه گونه اى بايد انجام شود؟
جواب :
اگر کسى جايى از بدن خود را به بدن انسان مرده اى که غسلش نداده اند و بدنش سرد شده برساند بايد غسل مسّ ميّت نمايد، چه آن ميّت مسلمان باشد يا کافر و چه در خواب يا بيدارى بدن او را مسّ نمايد و چه در حال اختيار مسّ کند يا بدون اختيار مسّ نمايد و کيفيت غسل مسّ ميّت با غسل هاى ديگر فرقى ندارد و کسى که غسل مسّ ميّت نموده بايد براى نماز وضو بگيرد بنابر احوط.
شک در انجام غسل مسّ ميّت
سوال 1256 :
اگر بر کسى غسل مسّ ميّت واجب شود و پس از مدتى در انجام آن شک داشته باشد، تکليف چيست؟
جواب :
براى نمازهاى بعدى بايد غسل کند.
مسّ شهيد
سوال 1257 :
آيا با مسّ شهيد، غسل مسّ ميّت واجب مى گردد و شهيدى که با مسّ او غسل واجب نمى گردد، کدام شهيد است؟
جواب :
شهيدى که در معرکه جهاد و قبل از انقضاى جنگ و در جنگ همراه با امام ـ عليه السّلام ـ يا نايب خاصّ او کشته شده است، مسّ او موجب غسل واجب نمى گردد.
معلوم نبودن سردى و گرمى ميّت
سوال 1258 :
ميتى را مسّ کرده ايم ولى معلوم نشده است که بدنش سرد است يا گرم، آيا غسل مسّ ميّت واجب است يا خير؟
جواب :
خير.
غسل مسّ ميّت در صورت عدم سرايت نجاست
سوال 1259 :
شخصى ميّت را لمس کرده است، بدون اين که رطوبتى از ميّت به بدن او منتقل شود، در اين صورت آيا غسل واجب است؟
جواب :
اگر قبل از غسل ميّت و بعد از سردشدن بدن او باشد، غسل مسّ ميّت واجب مى شود و سرايت کردن يانکردن نجاست، ملاک وجوب غسل مسّ ميت نيست.
مسّ ميّت و وضو
سوال 1260 :
آيا مسّ ميّت باعث باطل شدن وضو مى شود؟
جواب :
بله، ناقض وضو است.
غسل جنابت بدل از غسل مس ميّت
سوال 1261 :
بر عهده ى شخصى غسل مس ميّت است، اما با غافل ماندن از اين تکليف، اقدام به غسل جنابت کرده است، آيا بايد غسل مس ميّت را نيز به جا آورد يا همان غسل جنابت کفايت از غسل دوم مى کند؟
جواب :
همان غسل جنابت چون به قصد وظيفه بوده کافى است.
توقف در مسجد و خواندن سوره هاى سجده دار
سوال 1262 :
کسى که بر عهده ى وى غسل مس ميّت است، آيا مى تواند در مسجد توقف کند و آيات سجده دار بخواند؟
جواب :
جواز توقف او در مسجد و جواز خواندن آيات سجده دار براى او خالى از وجه نيست، اگرچه احتياط در اجتناب است.
مس چند ميّت
سوال 1263 :
شخصى است که چند ميّت را مس کرده است، آيا يک غسل بر گردن او است يا چند غسل بايد انجام دهد، هم چنين کسى که چند بار يک ميّت را مس کرده است، چند غسل بر عهده ى او مى باشد؟
جواب :
يک غسل کافى است.
نماز با غسل مس ميّت
سوال 1264 :
آيا با غسل مس ميّت مى توان نماز خواند يا وضو هم بايد گرفت؟
جواب :
بايد پس از آن وضو هم گرفت، على الاحوط.
مسّ دندان ميّت
سوال 1265 :
دندان يا استخوان هايى که از بدن انسان ـ خواه زنده باشد و خواه مرده ـ جدا مى شود، آيا با مس کردن آن ها غسل مس ميّت بر انسان واجب مى شود يا خير؟
جواب :
براى مس استخوان و دندانى که از مرده جدا شده باشد و آن را غسل نداده اند، بنابر احتياط واجب بايد غسل کرد؛ و هم چنين براى مس استخوانى که از زنده جدا شده و گوشت ندارد، بنابر احوط غسل واجب است.
مس قسمت جدا شده بدن
سوال 1266 :
قسمتى از بدن انسانى زنده يا مرده جدا شده است، آيا با لمس کردن آن، غسل مس ميّت واجب مى شود يا خير؟
جواب :
اگر آن قسمت جدا شده داراى استخوان است، چنان چه پيش از آن که آن قسمت جدا شده را غسل دهند، انسان آن را مس نمايد، بايد غسل مس ميّت نمايد.
مس بعد از اتمام سه غسل
سوال 1267 :
اگر شخصى ميّت را بعد از غسل سوم مس نمايد. 1) آيا غسل مس ميّت بر او واجب مى شود يا خير؟
جواب :
غسل بر او واجب نمى شود.
2) اگر قبل از اتمام غسل سوم مس نمايد چه حکمى دارد؟
جواب :
غسل بر او واجب مى گردد.
موارد وجوب غسل مس ميّت
سوال 1268 :
غسل مس ميّت در چه صورتى واجب است؟
جواب :
از حيث غايات، مثل موارد وجوب غسل جنابت است و از حيث موجبات، به مسايل 474 الى 480 رساله مراجعه شود.
مس ميّت حيوان
سوال 1269 :
اگر انسان يک حيوان مرده اى را مس کند، آيا غسل مس ميّت بر او واجب مى شود؟
جواب :
خير، (مسأله ى 474 رساله).
مس در خواب و يا اجبار
سوال 1270 :
اگر کسى در خواب يا مجبورا ميّت را لمس کند، آيا غسل بر او واجب مى شود؟
جواب :
بله، واجب مى شود. (مسأله ى 474 رساله).
تيمم ميّت
سوال 1271 :
بعد از تيمم دادن ميّت (به دليل نبودن آب يا...) اگر کسى به ميّت دست بزند، آيا بايد غسل کند؟
جواب :
خير، بنابر اظهر غسل کردن بر او واجب نمى شود، اگرچه احتياط مستحب در غسل کردن است. (مسأله ى 474 رساله).
سرد شدن بدن ميّت
سوال 1272 :
اگر بدن ميتى تماما سرد نشده است، آيا مس اين ميّت غسل دارد؟
جواب :
غسل واجب نيست، اگرچه جايى را که سرد شده مسّ نمايد.
مو و ناخن ميّت
سوال 1273 :
اگر کسى مو و ناخن ميّت را لمس کند، بايد غسل کند؟
جواب :
خير، غسل واجب نيست.
بچه متولد شده بعد از مردن مادر
سوال 1274 :
اگر در هنگام تولد بچه اى، مادرش مرده است يعنى بعد از مردن مادر به دنيا آمده آيا بعد از بالغ شدن بايد غسل مس ميّت کند؟
جواب :
با فرض اين که معلوم نيست تماس بدن طفل با بدن مادر بعد از سردشدن بدن او هم بوده يا خير (مسأله 489 رساله) تکليفى ندارد، به خلاف اين که براى او ثابت شود بعد از سرد شدن بدن مادر دنيا آمده که بايد پس از بلوغ غسل کند (مسأله 477 رساله) و در صورت شک در اين مطلب که آيا بعد از سردشدن بوده يا قبل از آن، غسل واجب نيست.
نماز بدون غسل مس ميّت
سوال 1275 :
کسى که غسل مس ميّت بر عهده اش است، آيا مى تواند بدون غسل نمازهاى يوميّه را بخواند؟
جواب :
خير، نمى تواند.
تماس به ميّت از روى کفن
سوال 1276 :
آيا دست زدن به بدن ميّت از روى کفن احتياج به غسل دارد؟
جواب :
خير.
تماس با جسد هنگام تشريح
سوال 1277 :
در هنگام تشريح اگر دست ما به مرده اى که نمى دانيم مسلمان است يا کافر بخورد، آيا غسل مس ميّت لازم است؟
جواب :
در وجوب غسل فرقى بين ميّت مسلمان و کافر نيست. (مسأله ى 474 رساله).
پاشيدن آب از بدن مرده
سوال 1278 :
آيا پاشيدن آب از بدن مرده موجب غسل مس ميّت مى شود؟
جواب :
خير.
آناتومى جسد
سوال 1279 :
با توجه به رشته تحصيلى مجبوريم براى آناتومى جسد به آن دست بزنيم، آيا غسل مسّ ميّت بر ما واجب مى شود؟
جواب :
اگر تماس قبل از غسل دادن او باشد، بله غسل واجب مى شود هر چند مجبور باشد.
ماساژ دادن محتضر
سوال 1280 :
آيا با ماساژ بدنى شخصى که در حال مرگ است، غسل مس ميّت بر انسان واجب مى شود؟
جواب :
تا کاملاً نمرده و پس از مردن تمام بدن او سرد نشده است، غسل واجب نمى شود. (مسأله ى 475 رساله)
لمس ميّت با دستکش
سوال 1281 :
اگر کسى با دستکش، بدن يا عضو ميّت را لمس کند، آيا غسل مس ميّت دارد؟
جواب :
خير.
تماس بدن با بيماران مرگ مغزى
سوال 1282 :
برخى از بيماران بر اثر مرگ مغزى مرده تلقى مى شوند، اما ممکن است قلب آن ها تا مدتى تپش داشته باشد، آيا تماس با چنين افرادى مس ميّت تلقى مى شود؟
جواب :
تا کاملاً نمرده و پس از مردن تمام بدن او سرد نشده است، غسل واجب نمى شود. (مسأله ى 475 رساله).
بطلان وضو به واسطه مس ميّت
سوال 1283 :
آيا مس ميّت علاوه بر وجوب غسل موجب باطل شدن وضو نيز مى شود؟
جواب :
بله، بنابر احتياط.
حدث اصغر يا اکبر بودن مس ميّت
سوال 1284 :
آيا مس ميّت حدث اصغر محسوب مى شود، يا حدث اکبر به شمار مى رود؟
جواب :
چنان چه حدث اکبر باشد موافق احتياط است؛ لکن عدم آن خالى از وجه نيست (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 483 رساله رجوع شود.)
بند ناف بچه
سوال 1285 :
آيا تماس انسان با بند ناف بچه ـ پس از جدا شدن ـ موجب نجاست و غسل مس ميت مى شود؟
جواب :
خير.
حنوط
سوال 1286 :
حنوط چيست و آيا واجب است يا خير؟
جواب :
حنوط يعنى به پيشانى و کف دست ها و سرزانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهاى ميّت کافور بمالند؛ حنوط ميّت واجب مى باشد.
عدم حنوط بعضى از قسمت هاى واجب
سوال 1287 :
فردى به علت ندانستن مسأله، بعضى از واجبات حنوط را انجام نداده و دست هاى ميّت را حنوط نکرده است، وظيفه چيست؟
جواب :
بايد دست هايش را هم حنوط کند.
ترتيب در حنوط
سوال 1288 :
آيا ترتيبى در حنوط کردن ميّت وجود دارد؟ و اگر ترتيب رعايت نشود، حنوط اشکال پيدا مى کند يا خير؟
جواب :
احتياط مستحب آن است که اوّل کافور را به پيشانى ميّت بمالند و در جاهاى ديگر ترتيب لازم نيست، و عدم رعايت ترتيب، اشکالى به آن وارد نمى کند.
زمان حنوط کردن
سوال 1289 :
شخصى ميّت را بعد از کفن کردن حنوط کرده است آيا حنوط باطل است؟
جواب :
بهتر آن است که ميّت را پيش از کفن کردن، حنوط نمايند؛ اگرچه در بين کفن کردن و بعد از آن هم مانعى ندارد.
حنوط ميتى که در حال احرام مرده
سوال 1290 :
شخصى که در حال احرام بستن حج قبل از تمام کردن سعى بين صفا و مروه بميرد، آيا بايد حنوط شود؟
جواب :
حنوط کردن او جايز نيست.
حنوط ميتى که در حال احرام عمره مرده
سوال 1291 :
شخصى در حال احرام عمره قبل از اين که تقصير کند مرده است آيا حنوط کردنش واجب است؟
جواب :
نبايد او را حنوط کنند.
حنوط زنى که در عدّه است
سوال 1292 :
در احکام هست زنى که در عدّه است و شوهرش مرده، نبايد تا زمانى که در عده است خود را خوشبو کند؛ اگر زنى در اين حال بميرد آيا حنوط او واجب است؟
جواب :
حنوط او واجب است.
خوشبو کردن ميّت با مشک و عنبر
سوال 1293 :
فردى ميّت را با مشک و عنبر خوشبو کرده است ـ يعنى به کافور، مشک و عنبر را مخلوط کرده است ـ آيا حنوط اين ميّت صحيح بوده است؟
جواب :
اين عمل مکروه است، ولى حنوط ميّت صحيح مى باشد.
تربت سيد الشهدا ـ عليه السّلام ـ در حنوط
سوال 1294 :
اگر مقدارى از تربت امام حسين ـ عليه السّلام ـ را به کافور مخلوط کرده و ميّت را حنوط کنند، صحيح است يا خير؟
جواب :
عمل مذکور مستحب است، ولى بايد از آن کافور به جاهايى که بى احترامى مى شود نرسانند و نيز بايد تربت به قدرى زياد نباشد که وقتى با کافور مخلوط شد، آن را کافور نگويند.
کم بودن کافور
سوال 1295 :
اگر کافور به اندازه غسل و حنوط نباشد، کدام را بايد مقدم کرد؟
جواب :
در اين صورت بنابر احتياط واجب غسل را مقدم دارند و اگر براى هفت عضو نرسد، پيشانى را مقدم دارند.