شرايط خريدار و فروشنده
سوال 771 :
پدرم پس از سکته مغزى و بسترى شدن در بيمارستان، پس از دو روز بيهوشى از مرگ نجات يافته و از بيمارستان مرخصّ شد. نامبرده که در حال صحّت جسمى و فکرى کامل نبود بنا به توصيه يک نفر، ملک خود را بين پسر و دختر على السّويه تقسيم کرد و اين تقسيم به خاطر دريافت سند عادى از ثبت اسناد به صورت خريد و فروش نوشته شده، بدين گونه که فروشنده پدرم و خريدار هر يک از فرزندان هستند; ولى در واقع هيچ گونه مبادله اى صورت نگرفته و از طرف خريداران هيچ مبلغى پرداخت نشده و قبض و اقباضى صورت نگرفته است، لطفاً در اين باره به پرسشهاى زير پاسخ دهيد:
الف) آيا شخص مذکور با چنين حال مزاجى، که در اثر سکته مغزى قسمتى از مغزش از کار افتاده، مى تواند شخصاً به نقل و انتقال مالى دست بزند؟
جواب :
اگر اين مقدار از بيمارى موجب اختلال در عقل او نشده باشد، نقل و انتقالات او اشکال ندارد، و فلج شدن بدن ارتباطى به اختلال فکرى ندارد.
ب) آيا تقسيم مزبور در تمام مال نافذ است، يا نسبت به ثلث مال نافذ مى باشد؟
جواب :
هرگاه واقعاً بيمار بوده و بيمارى اش سرانجام سبب مرگ او شده، تصرّفات او که شکل بخشش داشته باشد، تنها در يک سوّم مال نافذ است بنابر احتياط واجب، و اگر بيمار نباشد و يا آن بيمارى سبب مرگ او نشود، تصرّفات او بطور کامل جايز است; مشروط بر اين که در صورت بخشش آن را تحويل دهد.
جواب :
آيا نوشتن قرارداد بيع بدون نقل و انتقال مالى و يا ردّ و بدل اسناد، صحيح است؟
جواب :
اگر قرارداد معامله را بنويسند و امضا کنند و پول آن را نقداً بپردازند يا در ذمّه باشد مانعى ندارد و همچنين اگر قرائنى باشد که منظور از بيع هبه است آن هم مانعى ندارد، ولى بايد ملک را تحويل طرف بدهد.
سوال 772 :
همان طور که در رساله و استفتائات جلد اوّل حضرتعالى آمده، معامله با طفل نابالغ اشکال دارد، مگر اين که طرف معامله در واقع ولىّ طفل باشد، يا اين که يقين به رضايت ولىّ طفل حاصل شود، حال اگر هيچ يک از دو مورد بالا محرز نشود معامله با چنين بچّه هايى، که در سطح جامعه فراوان هستند چه حکمى دارد؟
جواب :
اين گونه معاملات باطل است و بايد مؤمنان از آن پرهيز کنند