حديث شريف:
1 - امام باقرعليه السلام فرمود:
"لمّا اُسري برسول اللَّه‌صلى الله عليه وآله إلى السماء، فبلغ البيت المعمور وحضرت‌الصلاة، فأذّن جبرئيل وأقام، فتقدّم رسول اللَّه وصفَّ الملائکة والنبيّون‌خلف محمّدصلى الله عليه وآله"(8).
"چون رسول خداصلى الله عليه وآله در معراج، شبانه به آسمان برده شد وبه بيت المعموررسيد ووقت نماز فرارسيد، جبرئيل اذان واقامه گفت. سپس پيامبر خداصلى الله عليه وآله‌جلو ايستاد وفرشتگان وپيامبران، پشت سر آن حضرت، براى نماز صف‌بستند."
2 - رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود:
"من أذّن في مصر من أمصار المسلمين سنة، وجبت له الجنّة"(9).
"کسى که در شهرى از شهرهاى مسلمانان، يک سال اذان بگويد، بهشت براى‌او واجب مى‌شود."
3 - روايت شده است:
"إنّ الملائکة إذا سمعت الأذان من أهل الأرض قالت: هذه أصوات اُمّةمحمّدصلى الله عليه وآله بتوحيد اللَّه تعالى فيستغفرون اللَّه لاُمّة محمّدصلى الله عليه وآله حتّى يفرغوا من‌تلک الصلاة"(10).
"هنگاميکه فرشتگان صداى اذان اهل زمين را مى‌شنوند، مى‌گويند: اين‌صداهاى امت محمدصلى الله عليه وآله براى وحدانيت خداوند است. پس از خداوند براى امت‌محمدصلى الله عليه وآله استغفار مى‌جويند تا از آن نماز فارغ شوند."
4 - امام صادق‌عليه السلام فرمود:
"إذا أذّنت وأقمت صلّى خلفک صفّان من الملائکة، وإذا أقمت صلّى خلفک‌صفّ من الملائکة"(11).
"وقتى اذان واقامه گفتى، دوصف از فرشتگان، پشت سر تو نماز مى‌گزارندواگر تنها اقامه گفتى، يک صف از فرشتگان پشت سر تونماز مى‌خوانند."
5 - امام صادق‌عليه السلام فرمود:
"لا تدع الأذان في الصلوات کلّها، فإن ترکته فلا تترکه في المغرب والفجرفإنّه ليس فيهما تقصير"(12).
"در همه نمازها اذان را ترک نکن واگر ترک کردى، در نماز مغرب ونماز صبح‌ترک نکن زيرا در اين دونماز، تقصير وکاستى نيست."
6 - امام صادق‌عليه السلام فرمود:
"المولود إذا ولد، يؤذّن في اُذنه اليمنى، ويقام في اليسرى"(13).
"وقتى نوزاد متولد شود، درگوش راست او اذان ودر گوش چپ او اقامه گفته‌شود."
7 - امام باقرعليه السلام فرمود:
"إذا نسيت صلاة أو صلّيتها بغير وضوء وکان عليک قضاء صلوات فابدأبأوّلهنّ فأذّن لها وأقم ثمّ صلّها، ثمّ صلِّ ما بعدها بإقامة إقامة لکلّ‌صلاة"(14).
"اگر نمازى رافراموش کرده‌اى يابدون وضو خوانده‌اى وقضاى چند نماز برتوباشد، پس در قضاى نماز اول هم اذان بگو وهم اقامه، اما درقضاى نمازهاى بعدى،براى هرنمازى تنها اقامه بگو."
8 - امام صادق‌عليه السلام فرمود:
"السنّة في الأذان يوم عرفة أن يؤذّن ويقيم للظهر ثمّ يصلّي، ثمّ يقوم‌فيقيم للعصر بغير أذان، وکذلک في المغرب والعشاء بمزدلفة"(15).
"سنّت پيامبر اين است که درروز عرفه براى نماز ظهر، اذان واقامه بگويدسپس براى نماز عصر بايستد وبراى آن اقامه بگويد وبدون اذان بجا آورد ودر نمازمغرب وعشا در مشعر نيز چنين کند."
9 - امام باقرعليه السلام فرمود:
"إنّ رسول اللَّه جمع بين الظهر والعصر بأذان وإقامتين، وجمع بين‌المغرب والعشاء بأذان واحد وإقامتين"(16).
"پيامبر خداصلى الله عليه وآله بين نماز ظهر وعصر بايک اذان ودو اقامه جمع فرمودوهمچنين بين مغرب وعشاء نيز بايک اذان ودو اقامه جمع نمود."
10 - ابوبصير از امام صادق‌عليه السلام پرسيد درباره مردى که وارد مسجدمى‌شود ومى‌بيند مردم نماز خوانده‌اند آيا او اذان واقامه بگويد؟امام فرمود:
"إن کان دخل ولم يتفرّق الصفّ صلّى بأذانهم وإقامتهم، وإن کان تفرّق‌الصفّ أذّن وأقام"(17).
"اگر او وارد شده وهنوز صف نماز گزاران بهم نخورده ومردم متفرق نشده‌اند،بااذان اقامه آنان نماز بگزارد واذان واقامه جديد لازم نيست، اما اگر صفوف آنان‌متفرق شده باشد، اذان واقامه بگويد."
11 - عمرو بن خالد مى‌گويد:
"کنّا مع أبي جعفرعليه السلام فسمع إقامة جارٍ له بالصلاة، فقال: قوموا،فقمنا فصلّينا معه بغير أذان وإقامة ثمّ قال: ويجزيکم أذان جارٍ لکم"(18).
"ما همراه امام باقرعليه السلام بوديم وايشان اقامه همسايه خود را براى نمازشنيدند، پس فرمودند: بايستيد، پس ايستاديم وبدون اذان واقامه نماز گزارديم،پس حضرت فرمود: اذان همسايه شما براى نماز شما هم کفايت مى‌کند."
12 - از امام صادق‌عليه السلام سوال شد که: آيا اذان از غير عارف )مؤمن(صحيح وجائز است؟ امام‌عليه السلام فرمود:
"لا يستقيم الأذان ولا يجوز أن يؤذّن به إلّا رجل مسلم عارف، فإن علم‌الأذان وأذّن به ولم يکن عارفاً لم يجز أذانه ولا إقامته، ولا يُقتدى به..."(19).
"اذان او صحيح نيست. اذان گفتن صحيح نيست مگر براى مرد مسلمان عارف‌ومؤمن، پس اگر کسى اذان را بداند واذان بگويد ولى مؤمن نباشد، اذان واقامه اوکافى نيست ودر نماز به او اقتدا نمى‌شود."
13 - امام صادق‌عليه السلام از پدرش روايت مى‌کند که امام على‌عليه السلام‌مى‌فرمود:
"لا بأس أن يؤذّن الغلام قبل أن يحتلم"(20).
"ولا بأس بأن يؤذّن المؤذّن وهو جنب، ولا يقيم حتّى يغتسل"(21).
"اشکال ندارد که کودک قبل از آنکه به بلوغ برسد، اذان بگويد."
"همچنين اشکال ندارد که شخص جنب اذان بگويد ولى تاغسل نکند نمى‌توانداقامه بگويد."
14 - از امام موسى بن جعفرعليه السلام سوال شد درباره کسى که بدون‌وضوء اذان يااقامه بگويد آيا کفايت مى‌کند؟ امام‌عليه السلام فرمود:
"أمّا الأذان فلا بأس، وأمّا الإقامة فلا يقيم إلّا على وضوء".
"اما اذان اشکال ندارد ولى اقامه بدون وضوء صحيح نيست."
قيل له: فإن أقام وهو على غير وضوء أيصلّي بإقامته؟ قال: "لا"(22).
گفته شد: اگر بدون وضوء اقامه گفت آيا مى‌تواند با آن اقامه نماز بخواند؟فرمود: "نه."
15 - امام باقرعليه السلام در حديثى فرمود:
"تابع بين الوضوء -إلى أن قال-: وکذلک في الأذان والإقامة، فابدأبالأوّل فالأوّل، فإن قلت حَيَّ عَلَى الصَّلَاةِ قبل الشهادتين، تشهّدت ثمّ قلت:حيَّ علَى الصَّلَاة"(23).
"بين اعمال وضو ترتيب وموالات را مراعات کن، تا اينکه فرمود: همچنين دراذان واقامه، فصول اذان واقامه را به ترتيب بخوان، پس اگر )حَيَّ عَلَى الصَّلَاة( راقبل از )شهادتين( خواندى، دوباره شهادتين وبعد )حَيَّ عَلَى الصَّلَاة( را بگو."