طرق ثبوت اعلميّت
فرع 7 . ثابت مى شود اعلميّت به «علم وجدانى»، و «شهادت عَدْلين»، و «شياع» مفيد اطمينان عقلايى على الاظهر، و همچنين به «ظنّ اطمينانى عقلايى» در يکى از اطراف شبه، و گذشت حکم ظنّ مطلق و احتمال منحصر در يکى از اطراف شبهه، و همچنين است اورعيّت در اسباب ثبوت شرعاً. پس چنان که ذکر شد، مکلّف در ابتداى تقليد، تحصيل نمايد اين مسأله را ـ که مصحِح تقليد است ـ به علم يا اجتهاد خود، يا تقليد از مجموع، يا اوفق با احتياط از دو نفرِ منحصر مثلاً، و عمل مىکند به آن چه که با او، اعلميّت، ثابت مى شود، و از اين راه، تقليدِ در ساير مسائل مى نمايد.
س . معنى اعلم را بيان فرماييد.
ج . اعلم، يعنى استادتر در بيرون آوردن حکماللّه «تعالى» و فهميدن آن از ادلّه شرعيّه.
س . اجتهاد به چه چيز ثابت مى شود؟
ج . ثابت مى شود اجتهاد، به علم، يا به خبر دو عادل از اهل خبره، يا جمعى از اهل خبره که قول آنها مفيد علم باشد.
س . اعلميّت، به خبر عدل واحد از اهل خبره و به شياع، ثابت مىشود يا نه؟
ج . با عدم تمکّن از علم و عدم تمکّن از طريق معتبر، مطلق ظنّ، کافى است، چه از قول عدل واحد از اهل خبره حاصل شود، و چه از شياع، و چه غير اينها.
س . هرگاه مکلّف دستش به اعلم نرسد، چه کند؟
ج . مخيّر است ما بين تقليد غير اعلم با رعايت الاعلم فالاعلم، و عمل به احتياط اگر چه مستلزم تکرار باشد اگر لغرضٍ صحيح باشد.
س . معنى الاعلم فالاعلم چيست؟
ج . يعنى هر گاه پنج مجتهد يا بيشتر که هستند، هر کدام از اينها که علمش بيشتر است و استادتر است در فهميدن حکم خدا از ديگران، به او تقليد کنند.