مکان نمازگزار
مکان نمازگزار هفت شرط دارد: شرط اول آنکه مباح باشد.
مسأله 875 :
کـسى که در ملک غصبى نماز مى خواند اگرچه روى فرش و تخت و مانند اينها بـاشـد, در صـورتى که مواضع سجودش غصبى باشد نمازش باطل است , و همچنين است حال در مسائل آينده , ولى نماز خواندن در زير سقف غصبى و خيمه غصبى مانعى ندارد.
مسأله 876 :
نماز خواندن در ملکى که منفعت آن مال ديگرى است بدون اجازه کسى که منفعت مـلـک مـال او مى باشد باطل است , مثلا درخانه اجاره اى اگر صاحب خانه يا ديگرى بدون اجازه کسى که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند, نمازش باطل است , و اگر ميت وصيت کرده باشد که ثـلث مال او را به مصرفى برسانند, در صورتى که عمل به وصيت نشده باشد, نمى شود در ملک او نماز خواند.
مسأله 877 :
کسى که در مسجد نشسته , اگر ديگرى جاى او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند, نمازش باطل است مگر آنکه شخص اولى ازآنجا اعراض کند.
مسأله 878 :
اگر در جائى که غصبى بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد, نماز او صحيح است , ولى کسى که خودش جائى را غصب کرده , اگر فراموش کند و در آنجا نـمـاز بـخـواند نمازش باطل است , و اگر در جائى که نمى داند غصبى است نماز بخواند و بعد از نمازبفهمد که محل سجده اش غصبى بوده , بعيد نيست که نمازش باطل باشد.
مسأله 879 :
اگر بداند جائى غصبى است ولى نداند که در جاى غصبى نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند, نماز او باطل مى باشد.
مسأله 880 :
کسى که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند, چنانچه حيوان سوارى يا زين يا نعل آن غـصـبى باشد, نماز او بنابر احتياطباطل است , و همچنين است اگر بخواهد بر آن حيوان نماز مستحبى بخواند.
مسأله 881 :
کـسـى کـه در مـلکى با ديگرى شريک است اگر سهم او جدا نباشد, بدون اجازه شريکش نمى تواند در آن ملک تصرف کند ونماز بخواند.
مسأله 882 :
اگر با عين پولى که خمس و زکاة آن را نداده ملکى بخرد, تصرف او در آن ملک حرام و نمازش در آن باطل است .
مسأله 883 :
اگـر صاحب ملک به زبان , اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلبا راضى نـيـسـت , نماز خواندن در ملک او باطل است , واگر اجازه ندهد و انسان يقين کند که قلبا راضى است نماز صحيح است .
مسأله 884 :
تصرف در ملک ميتى که خمس يا زکاة بدهکار است حرام و نماز در آن باطل است , ولى اگر بدهى او را بدهند يا ضامن شوند که ادا نمايند, تصرف و نماز در ملک او اشکال ندارد.
مسأله 885 :
تصرف در ملک ميتى که به مردم بدهکار است در صورتى که ورثه بناى اداء قرض را بدون مسامحه نداشته باشند حرام و نمازدر آن باطل است .
مسأله 886 :
اگـر ميت قرض نداشته باشد ولى بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غائب باشند, تصرف در ملک او بدون اجازه ولى آنها حرام و نماز در آن باطل است .
مسأله 887 :
نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اينها که براى واردين آماده است اشکال ندارد, ولى در غير اين قبيل جاها, درصورتى مى شود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد يا حرفى بـزنـد که معلوم شود براى نماز خواندن اذن داده است , مثل اينکه به کسى اجازه بدهد در ملک او بنشيند و بخوابد, که از اينها فهميده مى شود براى نماز خواندن هم اذن داده است .
مسأله 888 :
در زمين بسيار وسيع , بى اجازه مالک مى شود نماز خواند به نحوى که در مسأله ( 277 ) در وضو گذشت .
مسأله 889 :
شرط دوم مکان نمازگزار بايد بى حرکت باشد, و اگر بواسطه تنگى وقت يا جهت ديـگـر ناچار باشد در جائى که حرکت داردمانند اتومبيل و کشتى و ترن نماز بخواند, به قدرى که مـمـکن است بايد در حال حرکت چيزى نخواند, و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حرکت کنند, به طرف قبله برگردد.
مسأله 890 :
نماز خواندن در اتومبيل و کشتى و ترن و مانند اينها وقتى ايستاده اند مانعى ندارد.
مسأله 891 :
روى خرمن گندم و جو و مانند اينها که نمى شود بى حرکت ماند, نماز باطل است .
شـرط سـوم بايد در جائى نماز بخواند که احتمال بدهد نماز را تمام مى کند.
و نماز خواندن در جائى که بواسطه باد و باران و زيادى جمعيت ومانند اينها اطمينان دارد که نمى تواند نماز را تمام کند, صحيح نيست اگرچه اتفاقا نماز را تمام کند.
مسأله 892 :
اگر در جائى که ماندن در آن حرام است , مثلا زير سقفى که نزديک است خراب شود نماز بخواند, اگرچه معصيت کرده ولى نمازش اشکالى ندارد.
مسأله 893 :
نماز خواندن روى چيزى که ايستادن و نشستن روى آن حرام است , مثل جائى از فرش که اسم خدا بر آن نوشته شده , بنابراحتياط صحيح نيست .
شـرط چـهـارم آنکه جاى نمازگزار سقفش به اندازه اى که نتواند در آنجا راست بايستد, کوتاه نباشد, و همچنين به اندازه اى که جاى رکوع وسجود نداشته باشد, کوچک نباشد.
مسأله 894 :
اگر ناچار شود که در جائى نماز بخواند که به طور کلى از ايستادن تمکن ندارد لازم است نشسته نماز بخواند, و اگر از رکوع وسجود تمکن ندارد, براى آنها با سر اشاره نمايد.
مسأله 895 :
جلوتر از قبر پيغمبر و امام 7 نماز بخواند, عيبى ندارد.
شـرط پـنجم آنکه مکان نمازگزار اگر نجس است به طورى تر نباشد که رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد, ولى جائى که پيشانى را بر آن مى گذارد اگر نجس باشد, در صورتى که خشک هم باشد نماز باطل است , و احتياط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.
شـرط ششم بايد بين مرد و زن در حال نماز اقلا مقدار يک وجب فاصله باشد, و فرقى نمى کند زن جـلوتر بايستد يا مرد و يا مساوى هم بايستند, ولى رعايت فاصله در شهر مکه لازم نيست , و نيز در غير مکه نماز خواندن در فاصله کمتر از ده ذراع مکروه است .
مسأله 896 :
اگر زن برابر مرد يا کمتر از يک وجب جلوتر بايستد و باهم وارد نماز شوند, بايد نماز را دوبـاره بـخـوانند, و اگر يکى زودتر ازديگرى به نماز بايستد نماز او بنابر اظهر صحيح است , و کسى که بعد مشغول نماز شده بايد نمازش را دوباره بخواند.
مسأله 897 :
اگر بين مرد و زن که برابر هم ايستاده اند يا زن جلوتر ايستاده و نماز مى خوانند, ديوار يا پرده پا چيز ديگرى باشد که يکديگر رانبينند, نماز هر دو صحيح است اگرچه بين آنها يک وجب هم فاصله نباشد.
شـرط هـفـتـم آنـکه جاى پيشانى نمازگزار از جاى زانوها و سر انگشتان پاى او, بيش از چهار انگشت بسته پست تر يا بلندتر نباشد.
و تفصيل اين مسأله در احکام سجده گفته مى شود.
مسأله 898 :
بودن مرد و زن نا محرم در جائى که خلوت است و کسى هم نمى تواند وارد شود يا وارد شـونـده مـانع از ابتلا به معصيت نمى شود,در صورتى که احتمال وقوع در معصيت را بدهند جايز نيست , و لکن اگر آنجا نماز بخواند صحيح است .
مسأله 899 :
نـماز خواندن در جائى که تار و مانند آن استعمال مى کنند باطل نيست , اگرچه گوش دادن و استعمال آن معصيت است .
مسأله 900 :
احتياط واجب آن است که بر بام خانه کعبه در حال اختيار نماز واجب نخوانند, ولى در حال ناچارى اشکال ندارد.
و ظاهر اين است که نماز در خانه کعبه در حال اختيار نيز جايز است .
مسأله 901 :
خواندن نماز مستحب در خانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد, بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنى دو رکعت نمازبخوانند.