احکام ضامن شدن (آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی)

احکام ضامن شدن

مسأله 2319 :

اگر انسان بخواهد ضامن شود که بدهى کسى را بدهد, ضامن شدن او در صورتى صحيح است که به هر لفظى اگر چه عربى نباشد به طلبکار بگويد که من ضامن شده ام طلب تو را بدهم وطلبکار هم رضايت خود را بفهماند, ولى راضى بودن بدهکار شرط نيست .

مسأله 2320 :

ضامن و طلبکار بايد مکلف و عاقل باشند و کسى هم آنان را مجبورنکرده باشد ونيز بـايد سفيه نباشند يعنى : مال خود را در کارهاى بيهوده مصرف نکنند وطلبکار از تصرف در مالش شـرعا ممنوع نباشد ولى اين شرطها در بدهکارنيست مثلا اگر کسى ضامن شود که بدهى بچه يا ديوانه را بدهد صحيح است .

مسأله 2321 :

هرگاه براى ضامن شدن خودش شرطى قرار دهد, مثلا بگويد اگربدهکار قرض تو را نداد من مى دهم ضامن شدن او باطل است .

مسأله 2322 :

کسى که انسان ضامن بدهى او مى شود بايد بدهکار باشد, پس اگرکسى بخواهد از ديگرى قرض کند, تا وقتى قرض نکرده , انسان نمى تواند ضامن اوشود.

مسأله 2323 :

در صورتى انسان مى تواند ضامن شود که طلبکار وبدهکار وجنس بدهى همه معين باشد, پس اگر دو نفر از کسى طلبکار باشند وانسان بگويد من ضامن هستم که طلب يکى ازشماها را بدهم , چون معين نکرده که طلب کدام رامى دهد, ضامن شدن او باطل است .

و نيز اگر کسى از دو نفر طلبکار باشد وانسان بگويد من ضامن هستم که طلب يکى از آن دو نفر را به تو بدهم , چون مـعـيـن نـکـرده کـه بدهى کدام را مى دهد, ضامن شدن او باطل مى باشد و همچنين اگر کسى ازديـگرى مثلا ده من گندم وده تومان پول طلبکار باشد وانسان بگويد من ضامن يکى ازدو طلب تو هستم ومعين نکند که ضامن گندم است يا ضامن پول , صحيح نيست .

مسأله 2324 :

اگر طلبکار ذمه ضامن را از تمام طلب خود برى کند, ضامن نمى تواند از بدهکار چيزى بگيرد و اگر از مقدارى برى کند, نمى تواند آن مقدار رامطالبه نمايد.

مسأله 2325 :

اگـر انـسان ضامن شود که بدهى کسى را بدهد, نمى تواند از ضامن شدن خود برگردد.

مسأله 2326 :

ضامن وطلبکار مى توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را بهم بزنند.

مسأله 2327 :

هرگاه انسان در موقع ضامن شدن , بتواند طلب طلبکار را بدهداگرچه بعد فقير شـود, طـلـبـکار نمى تواند ضامن بودن او را بهم بزند وطلب خود را ازبدهکار اول مطالبه نمايد و همچنين است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهدولى طلبکار بداند وبه ضامن شدن او راضى شود.

مسأله 2328 :

اگر انسان در موقعى که ضامن مى شود, نتواند طلب طلبکار را بدهدوطلبکار در آنـوقـت نـداند وبعد ملتفت شود, مى تواند ضامن بودن او را بهم بزند واگر پيش از آن که طلبکار ملتفت شود, ضامن قدرت پيدا کرده باشد احتياط لازم اين است که طلبکار ضمانت را بهم نزند.

مسأله 2329 :

اگر کسى بدون اجازه بدهکار ضامن شود که بدهى او را بدهد,نمى تواند چيزى از او بگيرد.

مسأله 2330 :

اگرکسى بااجازه بدهکارضامن شودکه بدهى اورابدهد, مى تواندمقدارى راکه ضامن شده پس از پرداخت آن از او مطالبه نمايد, ولى اگر بجاى جنسى که بدهکار بوده جنس ديگرى به طلبکار او بدهد, نمى تواند چيزى را که داده از اومطالبه نمايد مثلا اگرده من گندم بدهکار باشد وضامن , ده من برنج بدهد, نمى تواندبرنج را از او مطالبه نمايد, اما اگرخودش راضى شود که برنج بدهد اشکال ندارد .