احکام حواله دادن (آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی (ره))

احکام حواله دادن

مسأله 2298 :

اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از ديگرى بگيرد و طلبکار قبول نمايد، بعد از آن که حواله با شرائطى که بعدا گفته مىشود درست شد، کسى که باو حواله شده بدهکار مىشود، وديگر طلبکار نمىتواند طلبى را که دارد از بدهکار اولى مطالبه نمايد.

مسأله 2299 :

بدهکار و طلبکار بايد مکلف و عاقل باشند و کسى آنها را مجبور نکرده باشد و نيز بايد سفيه نباشند، يعنى مال خود را در کارهاى بيهوده مصرف نکنند. و معتبر است نيز بدهکار و طلبکار مفلس نباشند بلى اگر حواله بر شخص برئ باشد حواله دهنده اگر چه مفلس باشد اشکال ندارد.

مسأله 2300 :

حواله دادن بر کسى که بدهکار نيست، در صورتى صحيح است که او قبول نمايد و نيز اگر انسان بخواهد به کسىکه جنسى بدهکار است، جنس ديگر حواله دهد مثلا به کسى که جو بدهکار است گندم حواله دهد، تا او قبول نکند حواله صحيح نيست.

مسأله 2301 :

موقعى که انسان حواله مىدهد بايد بدهکار باشد پس اگر بخواهد از کسى قرض کند، تا وقتى از او قرض نکرده بنابر احتياط واجب نمىتواند او را به کسى حواله دهد که آنچه را بعدا قرض مىدهد از آن کس بگيرد.

مسأله 2302 :

حواله دهنده و طلبکار بايد مقدار حواله و جنس آنرا بدانند پس اگر مثلا ده من گندم و ده تومان پول به يک نفر بدهکار باشد و به او بگويد يکى از دو طلب خود را از فلانى بگير و آنرا معين نکند حواله درست نيست.

مسأله 2303 :

اگر بدهى واقعا معين باشد، ولى بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن يا جنس آنرا ندانند حواله صحيح است، مثلا اگر طلب کسى را در دفتر نوشته باشد و پيش از ديدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببيند و به طلبکار مقدار طلبش را بگويد، حواله صحيح مىباشد.

مسأله 2304 :

طلبکار مىتواند حواله را قبول نکند، اگر چه کسى که به او حواله شده فقير نباشد و در پرداختن حواله هم کوتاهى ننمايد.

مسأله 2305 :

اگر کسى که بحواله دهنده بدهکار نيست، حواله را قبول کند پيش از پرداختن حواله نمىتواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگيرد و اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتر صلح کند، کسى که حواله را قبول کرده، فقط همان مقدار را مىتواند از حواله دهنده مطالبه نمايد.

مسأله 2306 :

بعد از آن که حواله درست شد، حواله دهنده و کسى که به او حواله شده، نمىتوانند حواله را بهم بزنند، و هر گاه کسى که به او حواله شده در موقع حواله فقير نباشد، اگر چه بعدا فقير شود، طلبکار هم نمىتواند حواله را بهم بزند و همچنين است اگر موقع حواله فقير باشد، و طلبکار بداند که فقير است، ولى اگر نداند که فقير است و بعد بفهمد، اگر چه در آن وقت مالدار شده باشد، طلبکار مىتواند حواله را بهم بزند وطلب خود را از حواله دهنده بگيرد.

مسأله 2307 :

اگر بدهکار و طلبکار و کسى که به او حواله شده در صورتيکه قبول او در صحت حواله معتبر باشد يا يکى از آنان براى خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قرارى که گذاشته اند مىتواند حواله را به هم بزنند.

مسأله 2308 :

اگر حواله دهنده خودش طلب طلبکار را بدهد، چنانچه به خواهش کسى که به او حواله شده و مديون حواله دهنده بوده داده است مىتواند چيزى را که داده از او بگيرد، و اگر بدون خواهش او داده يا اين که او مديون حواله دهنده نبوده، نمىتواند چيزى را که داده از او مطالبه نمايد.