احکام استطاعت (آیت الله ناصر مکارم شیرازی)

احکام استطاعت

مسأله 1734 :

کسى که بدون خانه ملکى رفع احتياجش نمى شود هنگامى حج بر او

[322]

واجب است که پول خانه را هم داشته باشد، ولى اگر با خانه اجاره اى يا وقفى و مانند آن مى تواند زندگى کند مستطيع است.

مسأله 1735 :

هرگاه زن مالى دارد که مى تواند با آن حج برود ولى بعد از بازگشت نه شوهرش قادر بر تأمين زندگى اوست و نه خودش، حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 1736 :

هرگاه کسى مخارج رفتن به مکّه را ندارد، ولى ديگرى مالى به او مى بخشد يا در اختيار او مى گذارد که با آن حج برود و مخارج زن و فرزند او را در اين مدّت نيز مى پردازد بر چنين کسى حج واجب است، هر چند بدهکار باشد و در موقع بازگشت نيز وسيله کافى براى امرار معاش نداشته باشد و قبول کردن چنين هديه اى واجب است، مگر اين که در آن منّت يا ضرر يا مشقّت غير قابل تحمّلى باشد و اين حج کفايت از حجّ واجب او مى کند.

مسأله 1737 :

شخص بدهکار هرگاه مخارج حج را داشته باشد ولى با پرداخت بدهى خود توانايى بر حج ندارد چنين کسى مستطيع نيست، مگر اين که طلبکار عجله اى نداشته باشد و او هم مطمئن باشد که بعداً قادر به اداء دين است.

مسأله 1738 :

هرگاه کسى را اجير کنند که در سفر حج خدمت شخص يا کاروانى را کند و به اين صورت حجّ خود را به جا آورد حجّ واجب او حساب مى شود; ولى قبول چنين کارى واجب نيست.

مسأله 1739 :

کسى که مى تواند با قرض کردن حج به جا آورد، مستطيع نمى باشد و حج بر او واجب نيست; ولى اگر چند نفر مخارج حجّ کسى و نفقه عيال او را بپردازند حج بر او واجب مى شود.

مسأله 1740 :

هرکس مى تواند از طرف ديگرى براى انجام حج اجير شود، به شرط اين که از مسائل حج آگاه باشد، خواه قبلاً حج به جا آورده باشد يا نه، ولى اگر خودش نتواند حج را به جا آورد نمى تواند آن را به ديگرى واگذار کند مگر به اجازه صاحب پول.

مسأله 1741 :

با اجير کردن کسى براى حج از طرف ميّت ذمّه او ادا نمى شود، مگر

[323]

زمانى که اطمينان حاصل شود او حج را به جا آورده است.

مسأله 1742 :

جايز است از مال زکات يا سهم امام بگيرند و حج به جا آورند، و اين حج، حج واجب محسوب مى شود.

مسأله 1743 :

کسى که نياز به ازدواج دارد و بيش از مخارج آن، پولى براى حج ندارد، مستطيع نيست و حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 1744 :

هرگاه حج بر کسى واجب شود و انجام ندهد و استطاعتش از دست برود بايد به هر طريق که مى تواند حج را به جا آورد، ولو با قرض گرفتن يا اجير شدن باشد.

مسأله 1745 :

هرگاه شخص مستطيع حج به جا نياورد سپس توانايى جسمانى را از دست بدهد، بطورى که نا اميد باشد از اين که خودش حج را به جا آورد، بايد شخص ديگرى را از طرف خود به حج بفرستد، امّا هرگاه کسى قدرت مالى پيدا کند ولى بر اثر پيرى يا بيمارى، توانايى نداشته باشد، حج بر او واجب نيست، ولى احتياط مستحب اين است که اجير بگيرد.

مسأله 1746 :

کسى که حجّ واجب را به جا آورده مستحبّ است دوباره حج به جا آورد، ولى اگر ازدحام بيش از حدّ حجّاج براى کسانى که هنوز حج به جا نياورده اند توليد مزاحمت شديد کند بهتر است موقّتاً از انجام حجّ مستحبّى خوددارى نمايند، همچنين در مقام نوبت بندى بهتر است نوبت را به کسانى دهند که حجّ واجب را به جا مى آورند و اگر خانه خدا فرضاً يک سال از زوّار خالى بماند بر حاکم شرع واجب است عدّه اى را به حج بفرستد هرچند حجّ واجب خود را انجام داده باشند.

[324]

[325]