احکام تخلّى (بول و غائط کردن)
مسأله 58 :
واجب است انسان وقت تخلّى و مواقع ديگر، عورت خود را از کسانى که مکلّفند، اگرچه با او محرم باشند، و همچنين از ديوانه مميّز و بچّه‌هاى مميّز که خوب و بد را مى‌فهمند، بپوشاند ولى زن و شوهر لازم نيست عورت خود را از يکديگر بپوشانند.
مسأله 59 :
لازم نيست با چيز مخصوصى عورت خود را بپوشاند، و اگر مثلاً با دست هم آن را بپوشاند، کافى است.
مسأله 60 :
موقع تخلّى بايد طرف جلوى بدن، يعنى شکم و سينه رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
مسأله 61 :
اگر موقع تخلّى طرف جلوى بدن کسى رو به قبله يا پشت به قبله باشد و عورت را از قبله بگرداند کفايت نمى‌کند، و اگر جلوى بدن او رو به قبله يا پشت به قبله نباشد، احتياط واجب آن است که عورت را رو به قبله يا پشت به قبله ننمايد.
مسأله 62 :
در موقع تطهير مخرج بول و غائط، رو به قبله و پشت به قبله بودن اشکالى ندارد، ولى اگر در موقع استبراء، بول از مخرج بيرون آيد، در اين حال، رو به قبله و پشت به قبله بودن حرام است.
مسأله 63 :
اگر براى آن که نامحرم او را نبيند، مجبور باشد رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند بايد رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند، و نيز اگر به دليل ديگر ناچار باشد که رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند مانعى ندارد.
مسأله 64 :
احتياط مستحب آن است که بچّه را در وقت تخلّى رو به قبله يا پشت به قبله ننشانند، ولى اگر خود بچّه بنشيند، جلوگيرى از او لازم نيست.
مسأله 65 :
در چهار مکان تخلّى حرام است:
اوّل: در کوچه‌هاى بن بست، در صورتى که صاحبانش اجازه نداده باشند. دوم: در ملک کسى که اجازه تخلّى نداده است. سوم: در جايى که براى عدّه مخصوصى وقف شده است مثل بعضى از مدرسه‌ها. چهارم: روى قبر مؤمنين در صورتى که بى احترامى به آنان باشد.
مسأله 66 :
در سه صورت، مخرج غائط فقط با آب پاک مى‌شود:
اوّل: آن که با غائط، نجاست ديگرى مثل خون بيرون آمده باشد.
دوم: آن که نجاستى از خارج به مخرج غائط رسيده باشد.
سوم: آن که اطراف مخرج بيشتر از مقدار معمول آلوده شده باشد.
در غير اين سه صورت مى‌شود مخرج را با آب شست و يا به دستورى که بعداً گفته مى‌شود با پارچه، سنگ و مانند اينها پاک کرد، اگرچه شستن با آب بهتر است.
مسأله 67 :
مخرج بول با غير آب پاک نمى‌شود، و اگر با آب قليل مى‌شويند بايد دو مرتبه شسته شود. و زن نيز حکم مرد را دارد.
مسأله 68 :
اگر مخرج غائط را با آب بشويند، بايد چيزى از غائط در آن نماند، ولى باقى ماندن رنگ و بوى آن مانعى ندارد، و اگر در دفعه اوّل طورى شسته شود که ذرّه‌اى از غائط در آن نماند، دوباره شستن لازم نيست.
مسأله 69 :
هرگاه با سنگ، کلوخ و مانند اينها غائط را از مخرج برطرف کنند، پاک مى‌شود و نماز خواندن مانعى ندارد، اگر چه أقوى آن است که با سه سنگ يا کلوخ يا پارچه و يا سه طرف يکى از اينها باشد نه کمتر.
مسأله 70 :
اگر با استخوان و سرگين و يا چيزهايى که احترام آنها لازم است، مانند کاغذى که اسم خدا بر آن نوشته، محل را پاک کند، نمى‌تواند نماز بخواند.
مسأله 71 :
اگر شکّ کند که مخرج را تطهير کرده يا نه، اگرچه هميشه بعد از بول يا غائط فوراً تطهير مى‌کرده، بايد خود را تطهير نمايد.
مسأله 72 :
اگر بعد از نماز شکّ کند که قبل از نماز مخرج را تطهير کرده يا نه، نمازى که خوانده صحيح است، ولى براى نمازهاى بعد بايد تطهير کند.
استبراء
مسأله 73 :
«استبراء» عمل مستحبّى است که مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام مى‌دهند و آن داراى اقسامى است و بهترين آنها اين است که بعد از قطع شدن بول، اگر مخرج غائط نجس شده، اوّل آن را تطهير کنند، بعد سه دفعه با انگشت ميانه دست چپ از مخرج غائط تا بيخ آلت بکشند و بعد شست را روى آلت و انگشت پهلوى شست را زير آن بگذارند و سه مرتبه تا ختنه گاه بکشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
مسأله 74 :
آبى که گاهى بعد از ملاعبه و بازى کردن از انسان خارج مى‌شود و به آن «مَذْى» مى‌گويند پاک است. و نيز آبى که گاهى بعد از منى بيرون آيد و به آن «وَذْى» گفته مى‌شود، و آبى که گاهى بعد از بول بيرون مى‌آيد و به آن «وَدْى» مى‌گويند اگر بول به آن نرسيده باشد، پاک است. و چنانچه انسان بعد از بول استبراء کند و بعد آبى از او خارج شود و شکّ کند که بول است يا يکى از اينها، پاک مى‌باشد.
مسأله 75 :
اگر انسان شکّ کند استبراء کرده يا نه، و رطوبتى از او بيرون آيد که نداند پاک است يا نه، نجس مى‌باشد. و چنانچه وضو گرفته باشد باطل مى‌شود، ولى اگر شکّ کند استبرائى که کرده درست بوده يا نه، و رطوبتى از او بيرون آيد که نداند پاک است يا نه، پاک مى‌باشد؛ وضو را هم باطل نمى‌کند.
مسأله 76 :
کسى که استبراء نکرده اگر به واسطه آن که مدّتى از بول کردن او گذشته، يقين کند بول در مجرى نمانده است و رطوبتى ببيند و شکّ کند پاک است يا نه، آن رطوبت پاک مى‌باشد، وضو را هم باطل نمى‌کند.
مسأله 77 :
اگر انسان بعد از بول استبراء کند و وضو بگيرد، چنانچه بعد از وضو رطوبتى ببيند که بداند يا بول است يا منى، واجب است احتياطاً غسل کند، و وضو هم بگيرد. ولى اگر وضو نگرفته باشد فقط گرفتن وضو کافى است.
مسأله 78 :
براى زن استبراء از بول نيست و اگر رطوبتى ببيند و شکّ کند پاک است يا نه، پاک مى‌باشد، وضو و غسل او را هم باطل نمى‌کند.
مستحبّات و مکروهات تخلّى
مسأله 79 :
مستحب است در موقع تخلّى جايى بنشيند که کسى او را نبيند، و موقع وارد شدن به مکان تخلّى، اوّل پاى چپ، و موقع بيرون آمدن، اوّل پاى راست را بگذارد. و همچنين مستحب است در حال تخلّى سر را بپوشاند و سنگينى بدن را بر پاى چپ بيندازد.
مسأله 80 :
نشستن روبروى خورشيد و ماه در موقع تخلّى، مکروه است ولى اگر عورت خود را به وسيله‌اى بپوشاند مکروه نيست. و نيز در موقع تخلّى، نشستن روبروى باد و در جادّه و خيابان و کوچه و درب خانه و زير درختى که ميوه مى‌دهد و چيز خوردن و توقّف زياد و تطهير کردن با دست راست، مکروه مى‌باشد. و همچنين است حرف زدن در حال تخلّى؛ ولى اگر ناچار باشد، يا ذکر خدا بگويد، اشکال ندارد.
مسأله 81 :
ايستاده بول کردن و بول کردن در زمين سخت و سوراخ جانوران و در آب، خصوصاً آب ايستاده، مکروه است.
مسأله 82 :
خوددارى کردن از بول و غائط، مکروه است. و اگر ضرر برساند بايد خوددارى نکند.
مسأله 83 :
مستحب است انسان پيش از نماز و پيش از خواب و پيش از جماع و بعد از بيرون آمدن منى، بول کند.