احکام اجاره
مسأله 2181 :
اجاره دهنده و کسى که چيزى را اجاره مى کند بايد مکلف و عاقل باشند و به اختيار خودشان اجاره را انجام دهند و نيز بايددر مال خود حق تصرف داشته باشند, پس سفيه چون حق ندارد در مال خود تصرف نمايد اگر چيزى را اجاره کند, يا اجاره دهد صحيح نيست .
مسأله 2182 :
انسان مى تواند از طرف ديگرى وکيل شود و مال او را اجاره دهد.
مسأله 2183 :
اگـر ولى يا قيم بچه مال او را اجاره دهد, يا خود او را اجير ديگرى نمايد اشکال نـدارد, و اگـر مـدتـى از زمان بالغ شدن او را جزءمدت اجاره قرار دهد, بعد از آنکه بچه بالغ شد, مى تواند بقيه اجاره را بهم بزند, ولى هرگاه طورى بوده که اگر مقدارى از زمان بالغ بودن بچه را جـزء مـدت اجاره نمى کرد, بر خلاف مصلحت بچه بود, نمى تواند اجاره مال خود را بهم بزند, ولى نفوذ اجاره خود بچه بعد از بلوغش محل اشکال است .
مسأله 2184 :
بچه صغيرى را که ولى ندارد بدون اجازه مجتهد نمى شود اجير کرد.
و کسى که به مجتهد دسترسى ندارد, مى تواند از چند نفرمؤمن که عادل باشند, اجازه بگيرد و او را اجير نمايد.
مسأله 2185 :
اجاره دهنده و مستاجر لازم نيست صيغه عربى بخوانند, بلکه اگر مالک به کسى بـگـويد, ملک خود را به تو اجاره دادم , و اوبگويد قبول کردم , اجاره صحيح است .
و نيز اگر حرفى نـزنـنـد و مالک به قصد اينکه ملک او را اجاره دهد, آن را به مستاجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگيرد, اجاره صحيح مى باشد.
مسأله 2186 :
اگـر انسان بدون صيغه خواندن بخواهد براى انجام عملى اجير شود, همين که مشغول آن عمل شد اجاره صحيح است .
مسأله 2187 :
کسى که نمى تواند حرف بزند, اگر با اشاره بفهماند که ملک را اجاره داده يا اجاره کرده صحيح است .
مسأله 2188 :
اگر خانه يا دکان يا اطاقى را اجاره کند و صاحب ملک با او شرط کند که فقط خود او از آنها استفاده نمايد, مستاجر نمى تواندآن را به ديگرى جهت استفاده از آنها اجاره دهد مگر آنکه اجاره طورى باشد که استفاده مخصوص خودش باشد, مثل اينکه زنى منزل يااطاقى را اجاره کند و بـعـدا شـوهر کرده و اطاق يا منزل را جهت سکناى خودش اجاره دهد.
و اگر مالک شرط نکند, مـى تـوانـد آن را به ديگرى اجاره دهد.
ولى اگر بخواهد به زيادتر از مقدارى که آن را اجاره کرده اجاره دهد, بايد در آن کارى مانند تعمير و سفيد کارى انجام داده باشد,يا به غير جنسى که اجاره کـرده آن را اجـاره دهـد, مـثـلا اگـر با پول اجاره کرده به گندم يا چيز ديگر اجاره دهد, و بنابر احتياط وجوبى اجاره کشتى نيز حکم خانه را دارد.
مسأله 2189 :
اگر اجير با انسان شرط کند که فقط براى خود انسان کار کند, نمى شود او را به ديـگـرى اجـاره داد مـگر به نحوى که در مسأله قبلى گذشت , و اگر شرط نکند, چنانچه او را به چـيـزى کـه اجـرت او قـرار داده اجـاره دهـد, بـايـد زيـادتـر نگيرد, و اگر به چيز ديگرى اجاره دهـد,مـى تواند زيادتر بگيرد, و همچنين است اگر خودش اجير کسى شود و براى انجام آن عمل شـخـص ديـگرى را به کمتر اجاره نمايد, ولى اگرمقدارى از آن عمل را خودش انجام داده باشد مى تواند ديگرى را به کمتر اجاره نمايد.
مسأله 2190 :
اگر غير خانه و دکان و اطاق و اجير, چيز ديگر مثلا زمين را اجاره کند و مالک با او شـرط نـکـند که فقط خودش از آن استفاده نمايد, اگرچه بيشتر از مقدارى که اجاره کرده آن را اجاره دهد اشکال ندارد.
مسأله 2191 :
اگر خانه يا دکانى را مثلا يک ساله به صد تومان اجاره کند و از نصف آن خودش اسـتفاده نمايد, مى تواند نصف ديگر آن را به صد تومان اجاره دهد, ولى اگر بخواهد نصف آن را به زيـادتـر از مـقدارى که اجاره کرده مثلا به صد و بيست تومان اجاره دهد, بايد در آن ,کارى مانند تعمير انجام داده باشد.