احکام جماعت
مسأله 1467 :
موقعى که مأموم نيّت مى‌کند، بايد امام را معيّن نمايد. ولى‌دانستن اسم او لازم نيست، مثلاً اگر نيّت کند اقتدا مى‌کنم به امام حاضر، نمازش صحيح است.
مسأله 1468 :
اگر کسى به قصد اينکه فلانى است اقتدا کند و بعد معلوم شود شخص ديگرى بوده است چنانچه امامى که به او اقتدا نموده عادل باشد جماعتش صحيح است ولى اگر عادل نباشد نمازش به جماعت صحيح نمى‌باشد، ولى در صورتى که ارکان نماز را کم يا زياد نکرده باشد نمازش به فرادى صحيح است.
مسأله 1469 :
مأموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند، ولى اگر رکعت اوّل يا دوم او رکعت سوم يا چهارم امام باشد، بايد حمد و سوره را بخواند.
مسأله 1470 :
اگر مأموم در رکعت اوّل و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صداى حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخيص ندهد، بايد حمد و سوره را نخواند و اگر صداى امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند ولى بايد آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
مسأله 1471 :
اگر مأموم بعضى‌از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتياط واجب آن است که حمد و سوره را نخواند.
مسأله 1472 :
اگر مأموم سهواً حمد و سوره بخواند، يا خيال کند صدايى را که مى‌شنود صداى امام نيست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صداى امام بوده، نمازش صحيح است.
مسأله 1473 :
اگر شکّ کند که صداى امام را مى‌شنود يا نه، يا صدايى‌بشنود و نداند صداى امام است يا صداى کس ديگر، مى‌تواند حمد و سوره بخواند.
مسأله 1474 :
مأموم بايد در رکعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر حمد و سوره نخواند و مستحب است به جاى آن آهسته ذکر بگويد.
مسأله 1475 :
مأموم نبايد تکبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد بلکه احتياط واجب آن است که تا تکبير امام تمام نشده تکبير نگويد.
مسأله 1476 :
اگر مأموم پيش از امام عمداً و بدون عذر هم سلام دهد نمازش صحيح است.
مسأله 1477 :
اگر مأموم غير از تکبيرة الاحرام و سلام چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشکال ندارد. ولى اگر آنها را بشنود، يا بداند امام چه وقت مى‌گويد، احتياط مستحب آن است که پيش از امام نگويد.
مسأله 1478 :
مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مى‌شود، کارهاى ديگر آن، مانند رکوع و سجود را با امام يا کمى بعد از امام بجا آورد. و تأخّر عمدى فاحش از امام موجب بطلان نماز به جماعت و فرادى شدن آن است، و در تقدّم چند لحظه، نماز به جماعت صحيح است.
مسأله 1479 :
اگر سهواً پيش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه اطمينان دارد که اگر برگردد در رکوع به امام مى‌رسد اگر بخواهد نماز جماعتش برقرار باشد بايد به رکوع برگردد و با امام سر بردارد و در اين صورت زياد شدن رکوع که رکن است، نماز را باطل نمى‌کند ولى اگر به رکوع برگردد و پيش از آن که به رکوع برسد، امام سر بردارد بايد بلند شود و رکوع نکند و نمازش به جماعت صحيح است ولى اگر به اندازه رکوع خم شود و رکوع امام را درک نکند نمازش باطل است، و همچنين اگر شک کند که رکوع امام را درک کرده است يا نه نمازش باطل است.
مسأله 1480 :
اگر اشتباهاً سر بردارد و ببيند امام در سجده است چنانچه اطمينان دارد که اگر برگردد به سجده امام مى‌رسد پس اگر بخواهد نماز جماعتش باقى باشد بايد به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتّفاق بيفتد، براى زياد شدن دو سجده که رکن است نماز باطل نمى‌شود.
مسأله 1481 :
کسى که اشتباهاً پيش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد، نمازش صحيح است ولى اگر در هر دو سجده اين اتّفاق بيفتد، نماز باطل است.
مسأله 1482 :
اگر مأموم عمداً زودتر از امام سر از رکوع بردارد، بايد بايستد تا امام سر از رکوع بردارد، و اگر به قصد متابعت دوباره به رکوع برگردد نمازش باطل است، و همچنين اگر در غير رکعت اول عمداً زودتر از امام به رکوع برود بايد صبر کند تا امام به او برسد و با او رکوع را تمام کند و برگشتنش جايز نيست.
مسأله 1483 :
اگر اشتباهاً سر از رکوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اين که به امام نمى رسد، به رکوع يا سجده نرود، نمازش صحيح است.
مسأله 1484 :
اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است چنانچه به خيال اين که سجده اوّل امام است، به قصد اين که با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده، بايد بنابر احتياط نماز را تمام کند و از سر بخواند. و اگر به خيال اين که سجده دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده اوّل امام بوده، متابعت حساب مى‌شود و اگر سجده دوم را انجام دهد نمازش صحيح است.
مسأله 1485 :
اگر سهواً پيش از امام به رکوع رود و طورى باشد که اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى‌رسد، بايد سر بردارد و با امام به رکوع رود.
مسأله 1486 :
اگر سهواً پيش از امام به رکوع رود و طورى باشد که اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نمى‌رسد، واجب است سر بردارد و با امام نماز را تمام کند و نمازش صحيح است اگرچه احوط استحبابى‌در اين صورت اعاده نماز است و اگر سر برندارد تا امام برسد نمازش صحيح است.
مسأله 1487 :
اگر سهواً پيش از امام به سجده رود، واجب است که سر بردارد و با امام به سجده رود و اگر هم سربر نداشت باز نمازش صحيح است.
مسأله 1488 :
اگر امام در رکعتى‌که قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، يا در رکعتى‌که تشهّد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهّد شود مأموم نبايد قنوت و تشهّد را بخواند ولى‌نمى‌تواند پيش از امام به رکوع رود، يا پيش از ايستادن امام بايستد بلکه بايد صبر کند تا قنوت و تشهّد امام تمام شود و بقيه نماز را با او بخواند.
مسأله 1489 :
در تحقّق جماعت فقط کافى است که مأموم نيّت اقتدا داشته باشد و نيّت امامت براى امام معتبر نيست، و بدون نيّت او جماعت از طرفين محقّق مى‌شود و احکام آن از قبيل متابعت و شک جارى است.
مسأله 1490 :
صاحب مسجد و امام راتب و صاحب منزل يا مستأجر آن در صورت واجد شرايط بودن از ديگران در امامت جماعت مقدّم هستند و بعد از اين اشخاص بهتر است کسى که فقيه‌تر و بعد از آن کسى که باتقواتر است و يا قرائتش از ديگران بهتر يا هاشمى و يا مسن‌تر است را امام جماعت قرار دهند.
مسأله 1491 :
امام جماعت بايد يک نفر باشد ولى اگر در بين نماز براى امام حادثه‌اى پيش آمد مثل مردن، بى‌هوشى، ديوانگى، حدث، مرض، جارى شدن خون از بينى و غيره و همچنين اگر امام متوجّه شود که طهارت نداشته، امام يا مأمومين مى‌توانند ديگرى را امام قرار دهند، خواه آن فرد از اعضاى جماعت باشد يا کسى که ابتداءً مى‌خواهد نماز بخواند.
مسأله 1492 :
در نماز جماعت تقيّه‌اى که با مخالفين خوانده مى‌شود لازم است که مأموم قصد فرادى و آهسته خواندن حمد و سوره را داشته باشد.