نماز آيات(آیت الله سید علی محمد دستغیب)

نماز آيات‌

مسأله 1506 :

نماز آيات که دستور آن بعداً گفته خواهد شد بواسطه چهار چيز واجب مى شود: اوّل: گرفتن خورشيد. دوم: گرفتن ماه، اگرچه مقدار کمى از آنها گرفته شود و کسى هم از آن نترسد. سوم: زلزله، اگرچه کسى هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ و مانند اينها در صورتى که بيشتر مردم بترسند که واجب است براى اينها هم نماز آيات بخوانند.

مسأله 1507 :

اگر از چيزهايى که نماز آيات براى آنها واجب است بيشتر از يکى اتّفاق بيفتد، انسان بايد براى هر يک از آنها يک نماز آيات بخواند، مثلاً اگر خورشيد بگيرد و زلزله هم بشود، بايد دو نماز آيات بخواند.

مسأله 1508 :

کسى که چند نماز آيات بر او واجب است، چه همه آنها براى يک چيز بر او واجب شده باشد يا براى چند چيز مثلاً سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است يا براى خورشيد گرفتن و ماه گرفتن و زلزله يا براى دوتاى اينها، لازم نيست موقع نيّت معيّن کند نماز آياتى را که مى خواند براى کدام يک از آنها است.

مسأله 1509 :

چيزهايى که نماز آيات براى آنها واجب است، در هر شهرى اتّفاق بيفتد، فقط مردم همان شهر بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاى ديگر واجب نيست، ولى اگر مکان آنها به قدرى نزديک باشد که با آن شهر يکى حساب شود، نماز آيات بر آنها هم واجب است.

مسأله 1510 :

از وقتى که خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مى کند انسان بايد نماز آيات را بخواند و بنابر احتياط مستحب بايد به قدرى تأخير نيندازد که شروع به باز شدن کند.

مسأله 1511 :

اگر خواندن نماز آيات را به قدرى تأخير بيندازد که آفتاب يا ماه شروع به باز شدن کند، بايد نيّت ادا کند ولى اگر بعد از باز شدن تمام آن، نماز بخواند بايد نيّت قضا نمايد.

مسأله 1512 :

اگر مدّت گرفتن خورشيد يا ماه بيشتر از خواندن يک رکعت باشد ولى انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن يک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد بايد نيّت ادا کند بلکه اگر مدّت گرفتن آنها به اندازه خواندن يک رکعت هم باشد بنابر احتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند و ادا است.

مسأله 1513 :

موقعى که زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتّفاق مى افتد، انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت کرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.

مسأله 1514 :

اگر بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، بايد قضاى نماز آيات را بخواند. ولى اگر بفهمد مقدارى از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نيست.

مسأله 1515 :

اگر عدّه اى بگويند که خورشيد يا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نکند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتى که تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد بايد نماز آيات را بخواند. و اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نيست بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده‌اند بايد نماز آيات را بخواند بلکه اگر معلوم شود که مقدارى از آن گرفته احتياط واجب آن است که نماز آيات را بخواند.

مسأله 1516 :

اگر انسان به گفته کسانى که از روى قاعده علمى وقت گرفتن خورشيد و ماه را مى دانند، اطمينان پيدا کند که خورشيد يا ماه گرفته، بنابر احتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه مى گيرد و فلان مقدار طول مى کشد و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا کند، بنابر احتياط واجب بايد به حرف آنان عمل نمايد، مثلاً اگر بگويند آفتاب فلان ساعت شروع به باز شدن مى کند احتياطاً بايد نماز را تا آن وقت تأخير نيندازد.

مسأله 1517 :

اگر بفهمد نماز آياتى که براى کسوف و خسوف خوانده باطل بوده، بايد دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.

مسأله 1518 :

اگر در وقت نماز يوميه، نماز آيات هم بر انسان واجب شود، چنانچه براى هر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اوّل بخواند اشکال ندارد. و اگر وقت يکى از آن دو تنگ باشد، بايد اوّل آن را بخواند و اگر وقت هر دو تنگ باشد، بايد اوّل نماز يوميه را بخواند.

مسأله 1519 :

اگر در بين نماز يوميه بفهمد که وقت نماز آيات تنگ است، چنانچه وقت نماز يوميه هم تنگ باشد، بايد آن را تمام کند بعد نماز آيات را بخواند. و اگر وقت نماز يوميه تنگ نباشد، بايد آن را بشکند و اوّل نماز آيات، بعد نماز يوميه را بجا آورد.

مسأله 1520 :

اگر در بين نماز آيات بفهمد که وقت نماز يوميه تنگ است، بايد نماز آيات را رها کند و مشغول نماز يوميه شود و بعد از آن که نماز را تمام کرد پيش از انجام کارى که نماز را به هم بزند، بقيه نماز آيات را از همانجا که رها کرده بخواند.

مسأله 1521 :

اگر در حال حيض يا نفاس زن، آفتاب يا ماه بگيرد و تا آخر مدّتى که خورشيد يا ماه باز مى شوند در حال حيض يا نفاس باشد نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد.

دستور نماز آيات‌

مسأله 1522 :

نماز آيات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد و دستور آن اين است که انسان بعد از نيّت، تکبير بگويد و يک حمد و يک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره يک حمد و يک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نمايد و برخيزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد.

مسأله 1523 :

در نماز آيات ممکن است انسان بعد از نيّت و تکبير و خواندن حمد، آيه هاى يک سوره را پنج قسمت کند و يک آيه يا بيشتر از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون اين که حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همين طور تا پيش از رکوع پنجم سوره را تمام نمايد، مثلاً به قصد سوره «قُل هو اللَّه احد»، «بِسمِ اللَّه الرَّحمنِ الرَّحيم» بگويد و به رکوع رود، بعد بايستد و بگويد: «قُل هُوَ اللَّه اَحَدُ» دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بايستد و بگويد: «اَللَّه الصَّمَد» باز به رکوع رود و بايستد و بگويد: «لَم يَلِد وَ لَم يُولَد» و برود به رکوع باز هم سر بردارد و بگويد: «وَ لَم يَکُن لَهُ کُفُواً اَحَدٍ» و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و بعد از سجده دوم تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.

مسأله 1524 :

اگر در يک رکعت از نماز آيات، پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت ديگر يک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند مانعى ندارد.

مسأله 1525 :

چيزهايى که در نماز يوميّه واجب و مستحب است در نماز آيات هم واجب و مستحب مى باشد ولى در نماز آيات مستحب است در صورتى که به جماعت خوانده شود بجاى اذان و اقامه سه مرتبه به قصد اميد ثواب، بگويد «الصّلاة»، و همچنين مستحب است هميشه با صداى بلند خوانده شود.

مسأله 1526 :

مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگويد: «سَمِعَ اللَّه لِمَن حَمِدَه» و نيز پيش از هر رکوع و بعد از آن تکبير بگويد ولى در رکوع پنجم و دهم، گفتن تکبير بعد از «سمع اللَّه لمن حمده» مستحب است.

مسأله 1527 :

مستحب است پيش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند و اگر فقط يک قنوت پيش از رکوع دهم بخواند کافى است.

مسأله 1528 :

اگر در نماز آيات شکّ کند که چند رکعت خوانده و فکرش به جايى نرسد نماز باطل است.

مسأله 1529 :

اگر شکّ کند که در رکوع آخر رکعت اوّل است يا در رکوع اوّل رکعت دوم و فکرش به جايى نرسد، نماز باطل است. ولى اگر مثلاً شکّ کند که چهار رکوع کرده يا پنج رکوع، چنانچه قبل از رسيدن به سجده باشد، بايد رکوعى را که شکّ دارد بجا آورده يا نه، بجا آورد. و اگر به سجده رسيده باشد، بايد به شکّ خود اعتنا نکند.

مسأله 1530 :

هر يک از رکوع هاى نماز آيات رکن است که اگر عمداً يا اشتباهاً کم يا زياد شود نماز باطل است.