احکام نماز قضا (آیت الله سید محمد حسینی شاهرودی)

نمـاز قضـا

مسأله 1379 :

کسى که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده بايد قضاى آنرا بجا آورد، اگر چه در تمام وقت نماز خواب مانده يا به واسطه مستى يا بيهوشى که به اختيار خودش بوده نماز نخوانده باشد، ولى نمازهاى يوميه اى را که زن در حال حيض يا نفاس نخوانده، قضا ندارد.

مسأله 1380 :

اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازى را که خوانده باطل بوده، بايد قضاى آنرا بخواند.

مسأله 1381 :

کسى که نماز قضا دارد، بايد در خواندن آن کوتاهى نکند ولى واجب نيست فوراً آنرا بجا آورد.

مسأله 1382 :

کسى که نماز قضا دارد مى تواند نماز مستحبى بخواند.

مسأله 1383 :

اگر انسان احتمال دهد که نماز قضائى دارد يا نمازهائى را که خوانده صحيح نبوده، مستحب است احتياطاً قضاى آنها را بجا آورد.

مسأله 1384 :

قضاى نمازهاى يوميه که در اداء آنها ترتيب شرط است مثل ظهر و عصر از يک روز و مغرب و عشا از يک شب بايد به ترتيب خوانده شود و در غير آنها بنابر احتياط استحبابى که ترکش سزاوار نيست مراعات ترتيب را نمايد.

مسأله 1385 :

اگر بخواهد قضاى چند نماز غير يوميه مانند نماز آيات را بخواند، يا مثلاًبخواهد قضاى يک نماز يوميه و چند نماز غير يوميه را بخواند، لازم نيست آنها را به ترتيب بجا آورد.

مسأله 1386 :

اگر ترتيب نمازهائى را که نخوانده فراموش کند، مستحب است طورى آنها را بخواند که يقين کند به ترتيبى که قضا شده بجا آورده است مثلاً اگر قضاى يک نماز ظهر و يک نماز مغرب بر او واجب است و نمى داند کدام اول قضا شده، احتياطاً بايد اول يک نماز مغرب و بعد از آن يک نماز ظهر و دوباره نماز مغرب را بخواند، يا اول يک نماز ظهر و بعد از آن يک نماز مغرب و دوباره نماز ظهر را بخواند، تا يقين کند هر کدام را که اول قضا شده اول خوانده است، ولى اگر نمازهائى که ترتيب آنها را فراموش کرده به قدرى زياد باشد که اگر بخواهد به ترتيب بخواند خيلى مشقت دارد بدون ترتيب بجا آورد.

مسأله 1387 :

اگر نماز ظهر يک روز و نماز عصر روز ديگر يا دو نماز ظهر يا دو نماز عصر از او قضا شده و نمى داند کدام اول قضا شده است. چنانچه دو نماز چهار رکعتى بخواند به نيت اينکه اولى قضاى نماز روز اول و دومى قضاى نماز روز دوم باشد کافيست.

مسأله 1388 :

اگر يک نماز ظهر و يک نماز عشا يا يک نماز عصر و يک نماز عشا از او قضا شود و نداند کدام اول قضا شده است مستحب است طورى آنها را بخواند که يقين کند به ترتيب بجا آورده است، مثلاً اگر يک نماز ظهر و يک نماز عشا از او قضا شده و اوّلى آنها را نمى داند، بايد اول يک نماز ظهر بعد يک نماز عشا دوباره يک نماز ظهر، يا اول يک نماز عشا بعد يک نماز ظهر، دوباره يک نماز عشا بخواند.

مسأله 1389 :

کسى که مى داند يک نماز چهار رکعتى نخوانده ولى نمى داند ظهر است يا نماز عصر، اگر يک نماز چهار رکعتى به نيت قضاى نمازى که نخوانده بجا آورد کافيست.

مسأله 1390 :

کسى که پنج نماز پشت سر هم از او قضا شده و نمى داند اولى آنها کدامست پنج نماز بايد بجا آورد و اگر بخواهد ترتيب استحبابى را مراعات نمايد بايد نه نماز به ترتيب بخواند مثلاً از نماز صبح شروع کند و بعد از آنکه ظهر و عصر و مغرب و عشا را خواند دو مرتبه نماز صبح و ظهر و عصر و مغرب را بخواند، و اگر شش نماز پشت سر هم از او قضا شده و اولى آنها را نمى داند، بايد ده نماز به ترتيب قضا کند، و همينطور براى هر يک نمازى که به نمازهاى قضاى او اضافه مى شود در صورتى که پشت سر هم قضا شده باشد، بايد يک نماز بر مقدارى که گفته شد اضافه نمايد، مثلاً اگر هفت نماز او قضا شده و اولى آنها را نمى داند بايد يازده نماز به ترتيب بجا آورد.

مسأله 1391 :

کسى که مى داند نمازهاى پنجگانه او هر کدام از يک روز قضا شده و ترتيب آنها را نمى داند، اگر بخواهد ترتيب استحبابى را مراعات نمايد بايد پنج شبانه روز نماز بخواند، و اگر شش نماز از شش روز از او قضا شده بايد شش شبانه روز نماز بخواند، و همچنين براى هر نمازى که به نمازهاى قضاى او اضافه شود، بايد يک شبانه روز بيشتر بخواند تا يقين کند به ترتيبى که قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر هفت نماز از هفت روز نخوانده باشد، بايد هفت شبانه روز قضا نمايد.

مسأله 1392 :

کسى که مثلاً چند نماز صبح يا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمى داند، مثلاً نمى داند که سه يا چهار يا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافيست. ولى اگر شماره آنها را مى دانسته و فراموش کرده، بنابر احتياط واجب بلکه خالى از قوت نيست که بايد به قدرى نماز بخواند که يقين کند تمام آنها را خوانده است مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد که بيشتر از ده تا نبوده، احتياطاً بايد ده نماز صبح بخواند.

مسأله 1393 :

کسى که فقط يک نماز قضا از روزهاى پيش دارد لازم نيست که اول آنرا بخواند و بعد مشغول نماز آنروز شود. ولى اگر يک نماز يا بيشتر، از همانروز از او قضا شده، در صورتى که ممکن باشد بنا بر احتياط واجب بايد نماز قضاى آنروز را پيش از نماز اداء بخواند.

مسأله 1394 :

اگر در بين نماز يادش بيايد که يک نماز يا بيشتر از همانروز از او قضا شده، چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نيت را به نماز قضا برگرداند، بنا بر احتياط واجب بايد نيت نماز قضا کند. مثلاً اگر در نماز ظهر پيش از تمام شدن رکعت دوم يادش بيايد که نماز صبح آنروز قضا شده در صورتى که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، احتياطاً بايد نيت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو رکعتى تمام کند بعد نماز ظهر را بخواند، ولى اگر وقت تنگ است يا نمى تواند نيت را به نماز قضا برگرداند مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر يادش بيايد که نماز صبح را نخوانده، چون اگر بخواهد نيت نماز صبح کند يک رکوع که رکن است زياد مى شود، نبايد نيت را به قضاى صبح برگرداند.

مسأله 1395 :

اگر از روزهاى گذشته نمازهاى قضا دارد و يک نماز يا بيشتر هم از همان روز از او قضا شده چنانچه براى قضاى تمام آنها وقت ندارد، يا نمى خواهد همه را در آنروز بخواند، بنابر احتياط واجب بايد نماز قضاى آن روز را پيش از نماز ادا بخواند ولى اگر مى خواهد مراعات ترتيب استحبابى را نمايد بعد از خواندن قضاى نمازهاى سابق دوباره نماز قضائى را که در آن روز پيش از نماز ادا خوانده بجا آورد.

مسأله 1396 :

تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهاى خود عاجز باشد. ديگرى نمى تواند نمازهاى او را قضا نمايد.

مسأله 1397 :

نماز قضا را با جماعت مى شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا، و لازم نيست هر دو يک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند اشکال ندارد.

مسأله 1398 :

مستحب است بچه مميز يعنى بچه اى که خوب و بد را مى فهمد به نماز خواندن و عبادتهاى ديگر عادت دهند بلکه مستحب است او را به قضاى نمازها هم وادار نمايند.