وقت نماز ظهر و عصر
مسأله 737 :
اگر چوب يا چيزى مانند آنرا، راست در زمين هموار فرو برند صبح که خورشيد بيرون مى آيد سايه آن به طرف مغرب مى افتد و هر چه آفتاب بالا مى آيد، اين سايه کم مى شود، و در شهرهاى ما، در اول ظهر شرعى به آخرين درجه کمى مى رسد، و ظهر که گذشت، سايه آن به طرف مشرق بر مى گردد و هر چه خورشيد رو به مغرب مى رود، سايه زيادتر مى شود، بنابر اين وقتى سايه به آخرين درجه کمى رسيد و دو مرتبه رو به زياد شدن گذاشت، معلوم مى شود ظهر شرعى شده است(1) ولى در بعضى شهرها مثل مکه که گاهى موقع ظهر سايه به کلى از بين مى رود، بعد از آنکه سايه دوباره پيدا شده معلوم مى شود ظهر شده است.
مسأله 738 :
چوب يا چيز ديگرى را، که براى معين کردن ظهر به زمين فرو مى برند شاخص گويند.
مسأله 739 :
نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکى دارند: وقت مخصوص نماز ظهر اول ظهر است تا وقتى که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد که اگر کسى سهواً تمام نماز عصر را در اين وقت بخواند نمازش باطل است. و وقت مخصوص نماز عصر موقعى است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد که اگر کسى در اين موقع نماز ظهر را بخواند نماز ظهر او قضا شده و بايد نماز عصر را بخواند. و ما بين وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، که اگر کسى در اين وقت اشتباهاً تمام نماز عصر را پيش از نماز ظهر بخواند نمازش صحيح است و عصر حساب مى شود. و بايد نماز ظهر را بعد از آن بجا آورد ولکن سزاوار نيست ترک احتياط به خواندن چهار رکعت به قصد ما فى الذمه.
مسأله 740 :
اگر پيش از خواندن نماز ظهر، سهواً مشغول نماز عصر شود و در بين نماز بفهمد اشتباه کرده است، چنانچه در وقت مشترک باشد، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند، يعنى نيت کند که آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد مى خوانم همه نماز ظهر باشد، و بعد از آنکه نماز را تمام کرد، نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، آنچه را که آورده باطل است،چه در اثناء بفهمد چه بعد از اتمام.
مسأله 741 :
در زمان حضور امام عليه السلام واجب است، انسان در روز جمعه به جاى نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولى در اين زمان اگر کسى نماز جمعه بخواند، احتياط واجب آنست که نماز ظهر را هم بخواند.
مسأله 742 :
وقت نماز جمعه از اول ظهر است تا هر مقدارى که از وقت را فرا گيرد.