وضو
مسأله 238 :
در وضو واجب است صورت و دستها را بشويند و جلوى سر و روى پاها را مسح کنند.
مسأله 239 :
درازاى صورت را بايد از بالاى پيشانى - جايى که موى سر بيرون مى‌آيد - تا آخر چانه شست و پهناى آن به مقدارى که بين انگشت وسط و شست قرار مى‌گيرد بايد شسته شود و اگر مختصرى از اين مقدار را نشويد وضو باطل است. و براى آن که يقين کند اين مقدار کاملاً شسته شده بايد کمى اطراف آن را هم بشويد. و صورت را با هر دو دست يا هر کدام از دست راست و چپ مى‌توان شست.
مسأله 240 :
اگر صورت يا دست کسى کوچکتر يا بزرگتر از معمول مردم باشد بايد ملاحظه کند که مردمان معمولى تا کجاى صورت خود را مى‌شويند، او هم تا همانجا را بشويد و اگر دست و صورتش هر دو بر خلاف معمول باشد ولى با هم متناسب باشند لازم نيست ملاحظه معمول را بکند بلکه به دستورى که در مسأله پيش گفته شد وضو بگيرد و نيز اگر در پيشانى او مو روييده يا جلوى سرش مو ندارد بايد به اندازه معمول پيشانى را بشويد.
مسأله 241 :
اگر احتمال دهد چرک يا چيز ديگرى در ابروها و گوشه‌هاى چشم و لب او هست که نمى‌گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، بايد پيش از وضو وارسى کند که اگر هست برطرف نمايد.
مسأله 242 :
اگر پوست صورت از لاى مو پيدا باشد بايد آب را به پوست برساند و اگر پيدا نباشد شستن مو کافى است و رساندن آب به زير آن لازم نيست.
مسأله 243 :
اگر شکّ کند که پوست صورت از لاى مو پيدا است يا نه بنابر احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 244 :
شستن توى بينى و مقدارى از لب و چشم که در وقت بستن ديده نمى‌شود واجب نيست، ولى براى آن که يقين کند از جاهايى که بايد شسته شود چيزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشويد. و کسى که نمى‌دانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر نداند در وضوهايى که گرفته اين مقدار را شسته يا نه، نمازهايى که خوانده صحيح است.
مسأله 245 :
بايد صورت را بنابر احتياط واجب از بالا به پايين شست و اگر از پايين به بالا بشويد وضو باطل است و دستها را بايد از آرنج به طرف سر انگشتان بشويد.
مسأله 246 :
اگر دست را تر کند و به صورت و دستها بکشد، چنانچه ترى دست بقدرى باشد که بواسطه کشيدن دست، آب کمى بر آنها جارى شود که عرفاً شستن صدق نمايد، کافى است.
مسأله 247 :
بعد از شستن صورت بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشويد.
مسأله 248 :
براى آن که يقين کند آرنج را کاملاً شسته بايد مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشويد.
مسأله 249 :
کسى که پيش از شستن صورت دستهاى خود را تا مچ شسته، در موقع وضو بايد تا سر انگشتان را بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد وضوى او باطل است.
مسأله 250 :
در وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بيشتر از آن، حرام مى‌باشد و اگر با يک مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بريزد يک مرتبه حساب مى‌شود چه قصد بکند يک مرتبه را، يا قصد نکند.
مسأله 251 :
بعد از شستن هر دو دست بايد جلوى سر را با ترى آب وضو که در دست مانده مسح کند. و بنابر احتياط واجب بايد با دست راست و از بالا به پايين مسح نمايد.
مسأله 252 :
يک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پيشانى است جاى مسح مى‌باشد و هر جاى اين قسمت را به هر اندازه مسح کند کافى است اگرچه احتياط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازاى يک انگشت و از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت بسته مسح نمايد.
مسأله 253 :
لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد بلکه بر موى جلوى سر هم صحيح است. ولى کسى که موى جلوى سر او به اندازه‌اى بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش مى‌ريزد، يا به جاهاى ديگر سر مى‌رسد، بايد بيخ موها را مسح کند يا فرق سر را باز کرده پوست سر را مسح نمايد و اگر موهايى را که به صورت مى‌ريزد يا به جاهاى ديگر سر مى‌رسد جلوى سر جمع کند و بر آنها مسح نمايد، يا بر موى جاهاى ديگر سر، که جلوى آن آمده مسح کند باطل است.
مسأله 254 :
بعد از مسح سر بايد با ترى آب وضو که در دست مانده روى پاها را از سر يکى از انگشتها تا برآمدگى روى پا مسح کند و احتياط مستحب آن است که تا مفصل مسح کند و بنابر احتياط واجب پاى راست را با دست راست و پاى چپ را با دست چپ مسح نمايد.
مسأله 255 :
پهناى مسح پا اگر به اندازه يک انگشت باشد کافى است، ولى بهتر آن است که به اندازه پهناى سه انگشت باشد و بهتر از آن مسح تمام روى پا است.
مسأله 256 :
احتياط واجب آن است که در مسح پا، دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد روى پا بکشد نه آن که تمام دست را روى پا گذاشته و کمى بکشد.
مسأله 257 :
در مسح سر و روى پا بايد دست را روى آنها بکشد و اگر دست را نگهدارد و سر يا پا را به آن بکشد وضو باطل است ولى اگر موقعى که دست را مى‌کشد سر يا پا مختصرى حرکت کند اشکال ندارد.
مسأله 258 :
جاى مسح بايد خشک باشد. و اگر به قدرى تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح باطل است. ولى اگر ترى آن بقدرى کم باشد که رطوبتى که بعد از مسح در آن ديده مى‌شود بگويند فقط از ترى کف دست است اشکال ندارد.
مسأله 259 :
اگر براى مسح، رطوبتى در کف دست نمانده باشد نمى‌تواند دست را با آب خارج، تر کند بلکه بايد از ترى ريش و ابرو رطوبت بگيرد و اگر نبود از اعضاى ديگر وضو رطوبت بگيرد و با آن مسح نمايد.
مسأله 260 :
اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، مى‌تواند سر را با همان رطوبت مسح کند و براى مسح پاها از ترى ريش و ابرو و اگر نبود از اعضاى ديگر وضو رطوبت بگيرد.
مسأله 261 :
مسح کردن از روى جوراب و کفش باطل است، ولى اگر بواسطه سرماى شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها نتواند کفش يا جوراب را بيرون آورد، مسح کردن بر آنها اشکال ندارد و اگر روى کفش نجس باشد، بايد چيز پاکى بر آن بيندازد و بر آن چيز مسح کند.
مسأله 262 :
اگر روى پا نجس باشد و نتواند براى مسح، آن را آب بکشد بنابر احتياط واجب اوّل پارچه تميز بياندازد و روى آن مسح کند و سپس تيمّم نمايد.