23. احکام وديعه (امانت)
مسأله 1956 :
اگر انسان مال خود را به کسى بدهد و بگويد نزد تو امانت باشد و او هم قبول کند، يا بدون اينکه حرفى بزنند صاحب مال بفهماند که مال را براى نگهدارى به او مى دهد و او هم به قصد نگهدارى کردن بگيرد، بايد به احکام وديعه و امانتدارى که بعداً گفته مى شود عمل نمايد.
مسأله 1957 :
امانت دار و کسى که مال را امانت مى گذارد، بايد هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالى را پيش بچه يا ديوانه امانت بگذارد، يا ديوانه و بچه مالى را پيش کسى امانت بگذارند صحيح نيست.
مسأله 1958 :
اگر از بچه يا ديوانه چيزى را به طور امانت قبول کند، بايد آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چيز مال خود بچه يا ديوانه است، بايد به ولىّ او برساند و چنانچه مال تلف شود، بايد عوض آن را بدهد ولى اگر براى اينکه مال از بين نرود آن را از بچه گرفته چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى نکرده باشد ضامن نيست.
مسأله 1959 :
کسى که امانت را قبول مى کند، اگر براى آن جاى مناسبى ندارد، بايد جاى مناسب تهيه نمايد و طورى آن را نگهدارى کند که مردم نگويند در امانت خيانت کرده و در نگهدارى آن کوتاهى نموده است و اگر در جائى که مناسب نيست بگذارد و تلف شود، بايد عوض آن را بدهد.
مسأله 1960 :
کسى که امانت را قبول مى کند، اگر در نگهدارى آن کوتاهى نکند و تعدى
صفحه 436
يعنى زياده روى هم ننمايد و اتفاقاً آن مال تلف شود، ضامن نيست. ولى اگر به اختيار خودش آن را در جائى بگذارد که ايمن از تلف آن نيست چنانچه تلف شود بايد عوض آن را به صاحبش بدهد مگر آنکه جائى محفوظ تر از آن نداشته باشد و نتواند مال را به صاحبش يا به کسى که بهتر حفظ کند برساند که در اين صورت ضامن نيست.
مسأله 1961 :
اگر صاحب مال ديوانه شود کسى که امانت را قبول کرده بايد فوراً امانت را به ولى او برساند و يا به ولى او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعى مال را به ولى او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهى کند و مال تلف شود، بايد عوض آن را بدهد.
مسأله 1962 :
اگر صاحب مال بميرد، امانت دار بايد مال را به وارث او برساند، يا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهى کند و مال تلف شود ضامن است، ولى اگر براى آنکه مى خواهد بفهمد کسى که مى گويد من وارث ميّتم، راست مى گويد يا نه، يا ميت وارث ديگرى دارد يا نه; مال را ندهد و از خبر دادن هم کوتاهى کند و مال تلف شود ضامن نيست.
مسأله 1963 :
اگر کسى که امانت را قبول کرده بميرد، يا ديوانه شود، وارث يا ولى او بايد هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، يا امانت را به او برساند.
صفحه 437