اَحکام مالی که انسان آن را پیدا می کند (آیت الله حسین نوری همدانی)

اَحکام مالي که انسان آن را پيدا مي کند

مسأله 2559 :

مالي را که انسان پيدا مي کند اگر نشانه اي نداشته باشد که به واسطة آن ، صاحبش معلوم شود ؛ احتياط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد .

مسأله 2560 :

اگر مالي پيدا کند که نشانه دارد و قيمت آن از6/12 نخود نقرة سکّه دار کمتر است ، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضي است يا نه ، نمي تواند بدون اجازة او بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد ، مي توان به قصد اينکه ملک خودش شود بردارد و احتياط واجب آن است که اگر صاحبش پيدا شود در صورتي که تلف نشده خود مال را و در صورتي که تلف شده عوض آن را به او بدهد .

مسأله 2561 :

هر گاه چيزي را که پيدا کرده نشانه اي دارد که به واسطة آن مي تواند صاحبش را پيدا کند ، اگر چه بداند صاحب آن کافر است که در اَمانِ مسلمانان است ، در صورتي که قيمت آن چيز به 6/12 نخود نقرة سکّه دار برسد بايد اعلان کند ، و لازم نيست که هر روز اعلان کند بلکه اگر تا يک سال طوري اعلان کند که گفته مي شود يک سال اعلان کرد ، کافي است .

مسأله 2562 :

اگر انسان خودش نخواهد اعلان کند مي تواند به کسي که اطمينان دارد بگويد از طرف او اعلان نمايد .

مسأله 2563 :

اگر تا يک سال اعلان کند و صاحب مال پيدا نشود اگر در محدودة حَرَم پيدا کرده مي تواند آن را صدقه دهد و اگر صاحبش پيدا شد ضامن او خواهد بود و يا آن را حفظ کند تا صاحبش پيدا شود امّا اگر در غير حَرَم پيدا کرده مي تواند آن را براي خود بردارد ، به قصد اينکه هر وقت صاحبش پيدا شد عوض آن را به او بدهد يا براي او نگهداري کند که هر وقت پيدا شد به او بدهد ، ولي احتياط مستحّب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد .

مسأله 2564 :

اگر بعد از آنکه يکسال اعلان کرد و صاحب مال پيدا نشد مال را براي صاحبش نگهداري کند و از بين برود ، چنانچه در نگهداري آن کوتاهي نکرده و تعّدي يعني زياده روي هم ننموده ، ضامن نيست ؛ ولي اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد ؛ يا براي خود برداشته باشد ، در هر صورت ضامن است .

مسأله 2565 :

کسي که مالي را پيدا کرده ، اگر عمداً به دستوري که گفته شده اعلان نکند ، گذشته از اينکه معصيت کرده ، باز هم واجب است اعلان کند .

مسأله 2566 :

اگر بچّة نابالغ چيزي پيدا کند ، ولّي او بايد اعلان نمايد .

مسأله 2567 :

اگر انسان در بين سالي که اعلان مي کند ، از پيدا شدن صاحب مال

نا اميد شود احتياط واجب آن است که آن را صدقه دهد يا نگهداري کند تا صاحبش پيدا شود .

مسأله 2568 :

اگر در بين سالي که اعلان مي کند مال از بين رود ، چنانچه در نگهداري آن کوتاهي کرده ، يا تعّدي يعني زياده روي کرده باشد ، بايد عوض آن را به صاحبش بدهد ، و اگر کوتاهي نکرده و زياده روي هم ننموده چيزي بر او واجب نيست .

مسأله 2569 :

اگر مالي را که نشانه دارد و قيمت آن به 6/12 نخود نقرة سکّه دار مي رسد در جائي پيدا کند که معلوم است به واسطة اعلان ، صاحب آن پيدا نمي شود مي توان در روز اوّل آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و چنانچه صاحبش پيدا شود و به صدقه

دادن راضي نشود بايد عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقه اي که داده مال خود او است .

مسأله 2570 :

اگر چيزي را پيدا کند و به خيال اينکه مال خود او است بردارد بعد بفهمد مال خودش نبوده ، بايد تا يک سال اعلان نمايد .

مسأله 2571 :

لازم نيست موقع اعلان ، جنس چيزي را که پيدا کرده بگويد بلکه همينقدر که بگويد چيزي پيدا کرده ام کافي است .

مسأله 2572 :

اگر کسي چيزي را پيدا کند و ديگري بگويد مال من است ، در صورتي بايد به او بدهد که نشانه هاي آن را بگويد ، ولي لازم نيست نشانه هائي را که بيشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نيست بگويد .

مسأله 2573 :

اگر قيمت چيزي که پيدا کرده به 6/12 نخود نقرة سکّه دار برسد چنانچه اعلان نکند و در مسجد ؛ يا جاي ديگر که محّل اجتماع مردم است بگذارد و آن چيز از بين برود ، يا ديگري آن را بردارد کسي که آن را پيدا کرده ، ضامن است .

مسأله 2574 :

هر گاه چيزي پيدا کند که اگر بماند فاسد مي شود ، بايد تا مقداري که ممکن است آن را نگهدارد بعد قيمت کند و خودش بردارد يا بفروشد و پولش را نگهدارد و اگر صاحب آن پيدا نشد از طرف او صدقه بدهد و احتياط مستحّب آن است که براي صدقه دادن از حاکم شرع اجازه بگيرد .

مسأله 2575 :

اگر چيزي را که پيدا کرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد ، در صورتي که قصدش اين باشد که صاحب آن را پيدا کند ، اشکال ندارد .

مسأله 2576 :

اگر کفش او را ببرند و کفش ديگري به جاي آن بگذارند چنانچه بداند کفشي که مانده مال کسي است که کفش او را برده در صورتي که از پيدا شدن صاحبش مأيوس و يا برايش مشقّت داشته باشد مي تواند بجاي کفش خود ش بردارد ولي اگر قيمت آن را از کفش خودش بيشتر باشد ، بايد هر وقت صاحب آن پيدا شد زيادي قيمت را به او بدهد ، و چنانچه از پيدا شدن او نا اميد شود ، بايد با اجازة حاکم شرع زيادي قيمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد . و اگر احتمال دهد کفشي که مانده مال کسي نيست که کفش او را برده در صورتي که قيمت آن 6/12 نخود نقرة سکّه دار کمتر باشد ؛ مي تواند براي خود بردارد و اگر بيشتر باشد ، بايد تا يک سال اعلان کند و بعد از يک سال احتياطاً از طرف صاحبش صدقه بدهد .

مسأله 2577 :

اگر مالي را که کمتر از 6/12 نخود نقرة سکّه دار ارزش دارد پيدا کند و از آن صرفه نظر نمايد و در مسجد يا جاي ديگر بگذارد ، چنانچه کسي آن را بردارد ، براي او حلال است.