احکام تشريح
مسأله 2891 :
تشريح بدن مسلمان مرده جايز نيست ، و بر تشريح کننده ، ديهء جنين مسلمان - به تفصيلى که در کتاب ديات مذکور است - لازم مى شود .
مسأله 2892 :
تشريح بدن کافر غير ذمى مرده جايز است ، و جواز تشريح بدن ذمى و عدم ثبوت ديهء جنين ذمى در تشريح آن محل اشکال است ، مگر آن که در آيين آنها جايز باشد که در اين صورت مانعى ندارد ، و اگر مرده اى مسلمان يا ذمى بودن او مشکوک باشد ، تشريح بدن او جايز است .
مسأله 2893 :
اگر زنده ماندن مسلمان متوقف شود بر تشريح بدن مرده اى و تشريح بدن غير مسلمان و يا مشکوک الاسلام ممکن نباشد ، و راه ديگرى براى زنده نگه داشتن آن مسلمان نباشد ، در اين صورت جايز است که بدن مسلمان مرده را تشريح کنند ، و ديهء جنين مسلمان - به تفصيلى که در باب ديات ذکر شده است - بر تشريح کننده لازم مى شود .
مسأله 2894 :
بريدن عضوى از اعضاى بدن مسلمان مرده - مانند چشم و غير آن - به منظور پيوند زدن آن به بدن شخص زنده جايز نيست ، و قطع کننده بايد ديهء آن عضو را که ديهء اعضاى جنين مسلمان است بپردازد ، ولى چنانچه زنده ماندن مسلمان متوق
ف باشد بر اين که عضو بدن مسلمان مرده اى را ببرند و به او پيوند زنند ، بريدن آن عضو جايز است ، ولى قطع کننده بايد ديهء آن را بپردازد . و پس از پيوند که جزء بدن زنده گشت ، احکام بدن زنده بر آن جارى است . و اگر کسى در حال حيات خود وصيت کند که پس از مردن او عضوى از اعضاى او را قطع کنند و به ديگرى پيوند زنند ، صحت اين وصيت محل اشکال است . مسأله 2895 - اگر شخصى راضى شود که در حال حيات خود عضوى از اعضاى او را بريده و به ديگرى پيوند زنند ، چنانچه آن عضو از اعضاى رئيسه باشد که بريدن آن صدمه اى به حيات او مى زند ، و يا نقص و عيبى در او ايجاد مى کند ، بريدن آن عضو جايز نيست ، و اگر با بريدن آن عضو ضرر و عيبى بر او وارد نمى شود - مانند بريدن مقدارى از پوست و يا گوشت ران که جاى آن روييده مى شود - بريدن آن عضو با رضايت او جايز است ، و مى تواند براى رفع يد از آن عضو مبلغى دريافت کند .
مسأله 2896 :
اهداى خون به بيمارانى که احتياج به تزريق خون دارند جايز است ، و گرفتن مبلغى در مقابل دادن خون مانعى ندارد ، و در هر صورت بايد خون دادن به صاحب آن ضرر جانى نداشته باشد .
مسأله 2897 :
بريدن عضوى از بدن مرده ء کافرى که تشريح آن جايز است و يا کسى که مسلمان يا ذمى بودن او مشکوک است ، به منظور پيوند زدن آن به بدن شخص مسلمان جايز است ، و پس از آن که جزء بدن مسلمان شد احکام بدن مسلمان بر آن جارى است . و همچنين پيوند زدن عضوى از اعضاى حيوان نجس العين به بدن شخص مسلمان جايز است ، و پس از آن که جزء بدن مسلمان گشت احکام بدن مسلمان بر آن عضو جارى است .