آموزش پزشکى
سوال 1308 :
دانشجويان دانشگاه پزشکى (دختر يا پسر) براى آموزش چاره‌اى جز معاينه فرد اجنبى از طريق لمس و نظر ندارند و چون اين معاينات جزء برنامه درسى است و براى کارآموزى و آمادگى آنان براى معالجه بيماران در آينده مورد نياز است و عدم انجام آن باعث مى‌شود از تشخيص بيمارى افراد مريض عاجز باشند و اين امر منجر به طولانى شدن دوران بيمارى افراد بيمار و گاهى فوت آنان مى‌شود، بنابر اين آيا اين معاينات جايز است يا خير؟ ج: اگر از موارد ضرورى براى کسب تجربه و آگاهى از نحوه درمان بيماران و نجات جان آنان باشد، اشکال ندارد.
سوال 1309 :
در صورتى که هنگام ضرورت، معاينه بيمارانى که محرم نيستند، توسط دانشجويان رشته پزشکى جايز باشد، مرجع تشخيص اين ضرورت چه کسى است؟ ج: تشخيص ضرورت موکول به نظر دانشجو با ملاحظه شرايط است.
سوال 1310 :
گاهى در هنگام آموزش با مسئله معاينه غيرمحارم مواجه مى‌شويم و نمى‌دانيم اين کار براى آينده ضرورت دارد يا خير؟ ولى بهر حال جزئى از روش درسى دانشگاهها و وظيفه دانشجويى رشته پزشکى و يا حتّى تکليفى از طرف استاد است با توجه به اين مطالب آيا انجام معاينات مزبور براى ما جايز است؟ ج: مجّرد اين که معاينه پزشکى، از برنامه‌هاى آموزشى و يا از تکاليف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعى براى ارتکاب امر خلاف شرع محسوب نمى‌شود بلکه ملاک دراين زمينه فقط نياز آموزشى براى نجات جان انسان و يا اقتضاء ضرورت مى‌باشد.
سوال 1311 :
آيا در معاينه نامحرم که بخاطر ضرورت آموزش پزشکى وکسب تجربه و مهارت صورت مى‌گيرد، بين معاينه اعضاى تناسلى و ساير اعضاى بدن تفاوت وجود دارد؟ بعضى از دانشجويان که بعد از اتمام تحصيل براى معالجه بيماران به روستاها و نقاط دوردست مى‌روند، گاهى مجبور به زايمان زن و يا درمان آثار آن از قبيل خونريزى شديد مى‌شوند، اين کار چه حکمى دارد؟ بديهى است که اگر اين خونريزى و بيماريهاى ديگر بسرعت درمان نشود حيات زنى که تازه زايمان کرده، در خطر خواهد بود، با علم به اينکه شناخت راههاى معالجه اين بيماريها مستلزم کارآموزى در هنگام تحصيل علم پزشکى مى‌باشد؟ ج: هنگام ضرورت فرقى، بين حکم معاينه اعضاى تناسلى و غير آنها نيست و ملاک کلى، احتياج به تمرين و فراگيرى علم پزشکى براى نجات جان انسان مى‌باشد و در اين موارد بايد به مقدار ضرورت اکتفا شود.
سوال 1312 :
غالبا در معاينه اعضاى تناسلى اعم از اينکه توسط فرد مماثل صورت بگيرد يا خير، احکام شرعى مانند نگاه کردن پزشک يا دانشجو از طريق آينه، رعايت نمى‌شود و چون ما براى فراگيرى چگونگى تشخيص بيماريها از آنان تبعيت مى‌کنيم، وظيفه ما چيست؟ ج: تحصيل و فراگيرى علم پزشکى از طريق معايناتى که فى نفسه حرام هستند، در مواردى که يادگرفتن اين علم و شناخت راههاى درمان بيماريها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد، مشروط بر اينکه دانشجو اطمينان داشته باشد که توانايى نجات جان انسانها در آينده متوقف بر اطلاعاتى است که از اين طريق بدست مى‌آيد و همچنين مطمئن باشد که در آينده درمعرض مراجعه بيماران بوده و مسئوليت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.
سوال 1313 :
آيا نگاه‌کردن به عکس مردان و زنان غيرمسلمان که در کتابهاى اختصاصى رشته درسى ما بصورت نيمه عريان وجود دارد جايز است؟ ج: اگر به قصد ريبة نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.
سوال 1314 :
دانشجويان رشته پزشکى در خلال تحصيل، عکسها و فيلم‌هاى مختلفى را از اعضاى تناسلى بدن به قصد آموزش مى‌بينند، آيا اين عمل جايز است يا خير؟ ديدن عورت غير مماثل چه حکمى دارد؟ ج: نگاه کردن به فيلم‌ها و تصاوير فى‌نفسه اشکال ندارد به شرط اينکه به قصد لذت نبوده و خوف ارتکاب حرام هم وجود نداشته باشد. آنچه حرام است نگاه به بدن غير مماثل و لمس آن است و نگاه به فيلم يا عکس عورت ديگران هم خالى از اشکال نيست.
سوال 1315 :
زن در هنگام وضع حمل چه تکليفى دارد؟ و زنان پرستار که به زنهاى ديگر درهنگام وضع‌حمل کمک مى‌کنند، نسبت به کشف عورت و نگاه کردن به آن چه تکليفى دارند؟ ج: جايز نيست زنان پرستار عمدا و بدون اضطرار، به عورت زنان در هنگام وضع حمل نگاه کنند و همچنين پزشک هم بايد از نگاه کردن و لمس بدن زنى که بيمار است ،تا زمانى که اضطرار پيدا نکرده، خوددارى کند و بر زنان واجب است که در صورت توجه و توانايى، بدن خود را بپوشانند و يا از کس ديگرى بخواهند اين کار را انجام دهد.
سوال 1316 :
در خلال تحصيلات دانشگاهى، براى آموزش از دستگاههاى تناسلى مصنوعى که از مواد پلاستيکى ساخته شده‌اند استفاده مى‌کنند، نگاه کردن و لمس آنها چه حکمى دارد؟ ج: آلت و عورت مصنوعى حکم عورت واقعى را ندارد و نگاه کردن و لمس آنها اشکال ندارد مگر آنکه به قصد ريبة بوده و يا موجب تحريک شهوت گردد.
سوال 1317 :
مباحث من راجع به تحقيقاتى است که در محافل علمى غرب راجع به تسکين درد از طريق معالجه با موسيقى، معالجه با لمس، معالجه با رقص، معالجه با دارو و معالجه از طريق الکتريسيته مطرح است و مباحث آنان در اين زمينه نتيجه هم داده است، آيا شرعا مبادرت به اين تحقيقات جايز است؟ ج: تحقيق راجع به امور مذکور و آزمايش مقدار تأثير آنها در درمان بيماريها شرعا اشکال ندارد به شرطى که مستلزم ارتکاب اعمالى که شرعا حرام هستند نباشد.
سوال 1318 :
آيا در صورتى که آموزش اقتضا کند، جايز است زنان پرستار به عورت زن ديگر نگاه کنند؟ ج: اگر درمان بيماريها و يا نجات نفس محترمى متوقف بر درسى باشد که ياد گرفتن آن مستلزم نگاه به عورت ديگران است، اشکال ندارد.