شکهاى صحيح
مسأله 1208 :
در نه صورت، اگر در شماره رکعتهاى نماز چهار رکعتى، شک کند، بايد فوراً فکر نمايد. پس اگر يقين يا گمان به يک طرفِ شک پيدا کرد، همان طرف را بگيرد و نماز را تمام کند. وگرنه به دستورهائى که گفته مى شود، عمل نمايد و آن نه صورت از اين قرار است:
اول ـ آنکه بعد از سر برداشتن از سجده دوم شک کند دو رکعت خوانده يا سه رکعت، که بايد بنا بگذارد سه رکعت خوانده و يک رکعت ديگر بخواند و نماز را تمام کند، و بعد از نماز يک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته به دستورى که بعداً گفته مى شود بجا آورد.
دوم ـ شک بين دو و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم که بايد بنا بگذارد چهار رکعت خوانده و نماز را تمام کند، و بعد از نماز دو رکعت نماز احتياط ايستاده بخواند.
سوم ـ شک بين دو و سه و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم که بايد بنا بر چهار بگذارد، و بعد از نماز دو رکعت نماز احتياط ايستاده و بعد دو رکعت نشسته بجا آورد.
چهارم ـ شک بين چهار و پنج بعد از سر برداشتن از سجده دوم که بايد بنا بر چهار بگذارد و نماز را تمام کند، و بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد، ولى اگر بعد از گفتن ذکر، و پيش از سر برداشتن از سجده دوم، يکى از اين چهار شک، براى او پيش آيد بنابر احتياط واجب بايد به دستور همان شک عمل کند، و نماز را هم دوباره بخواند.
پنجم ـ شک بين سه و چهار، که در هر جاى نماز باشد، بايد بنابر چهار بگذارد و نماز را تمام کند، و بعد از نماز يک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته بجا آورد.
ششم ـ شک بين چهار و پنج در حال ايستادن که بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و يک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته بجا آورد، و بنا بر احتياط واجب بايد دو سجده سهو هم براى قيام بيجا بنمايد.
هفتم ـ شک بين سه و پنج در حال ايستادن که بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد، و دو رکعت نماز احتياط ايستاده بجا آورد. و بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو هم براى قيام بيجا بنمايد.
هشتم ـ شک بين سه و چهار و پنج در حال ايستادن، که بايد بنشيند و تشهد بخواند و بعد از سلام نماز، دو رکعت نماز احتياط و بعد دو رکعت نشسته بجا آورد و بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو هم براى قيام بيجا بنمايد.
نهم ـ شک بين پنج و شش در حال ايستادن که بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد، و دو سجده سهو بجا آورد، و بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو ديگر براى ايستادن بيجا بنمايد.
مسأله 1209 :
اگر يکى از شکهاى صحيح براى انسان پيش آيد و به وظيفه شک عمل ننمايد بلکه از سر بگيرد چنانچه پيش از انجام کارى که نماز را باطل مى کند مثل رو گرداندن از قبله، نماز را از سر گيرد نماز دومش هم باطل است. و اگر بعد از انجام کارى که نماز را باطل مى کند، مشغول نماز شود نماز دومش صحيح است.
مسأله 1210 :
اگر يکى از شکهائى که نماز احتياط براى آنها واجب است در نماز پيش آيد، چنانچه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتياط نماز را از سر بگيرد. پس اگر پيش از انجام کارى که نماز را باطل مى کند نماز را از سر گرفته نماز دومش هم باطل است، و اگر بعد از انجام کارى که نماز را باطل مى کند، مشغول نماز شده، نماز دومش صحيح است.
مسأله 1211 :
وقتى يکى از شکهاى صحيح براى انسان پيش آيد، چنانکه گفته شد، بايد فوراً فکر کند، ولى اگر چيزهائى که به واسطه آنها ممکن است يقين يا گمان به يک طرف شک پيدا شود، از بين نمى رود، چنانچه کمى بعد فکر کند اشکال ندارد، مثلاً اگر در سجده شک کند مى تواند تابعد از سجده فکر کردن را تأخير بيندازد.
مسأله 1212 :
اگر اول گمانش به يک طرف بيشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوى شود، بايد به دستور شک عمل نمايد. و اگر اول دو طرف در نظر او مساوى باشد و به طرفى که وظيفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش بطرف ديگر برود، بايد همان طرف را بگيرد و نماز را تمام کند.
مسأله 1213 :
کسى که نمى داند گمانش به يک طرف بيشتر است يا هر دو طرف در نظر او مساويست بايد طبق حالت سابق خود عمل نمايد.
مسأله 1214 :
اگر بعد از نماز بداند که در بين نماز حال ترديدى داشت که مثلاً دو رکعت خوانده يا سه رکعت و بنا را به سه گذاشته، ولى نداند که گمانش به خواندن سه رکعت بوده، يا هر دو طرف در نظر او مساوى بوده، بايد نماز احتياط را بخواند.
مسأله 1215 :
اگر موقعى که تشهد مى خواند، يا بعد از ايستادن شک کند که دو سجده را بجا آورد يا نه، و در همان موقع يکى از شکهائى که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بيفتد صحيح مى باشد، براى او پيش آيد، مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده يا سه رکعت چنانچه به دستور آن شک عمل کند نمازش صحيح است.
مسأله 1216 :
اگر پيش از آنکه مشغول تشهد شود، يا پيش از ايستادن، شک کند که دو سجده را بجا آورده يا نه، و در همان موقع يکى از شکهائى که بعد از تمام شدن دو سجده صحيح است، برايش پيش آيد نماز باطل است.
مسأله 1217 :
اگر موقعى که ايستاده بين سه و چهار يا بين سه و چهار و پنج شک کند و يادش بيايد که دو سجده از رکعت پيش بجا نياورده، نمازش باطل است.
مسأله 1218 :
اگر شک او از بين برود و شک ديگرى برايش پيش آيد، مثلاً اول شک کند که دو رکعت خوانده يا سه رکعت، بعد شک کند که سه رکعت خوانده يا چهار رکعت، بايد به دستور شک دوم عمل نمايد.
مسأله 1219 :
اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلاً بين دو و چهار شک کرده يا بين سه و چهار، واجب است که به دستور هر دو عمل کند، و بنابر احتياط واجب نماز را هم دوباره بخواند. و مى تواند که نماز را بشکند و بعد از شکستن از سر بگيرد.
مسأله 1220 :
اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز شکى براى او پيش آمده ولى نداند از شکهاى باطل بوده يا از شکهاى صحيح و اگر از شکهاى صحيح بوده کدام قسم آن بوده است، بايد دو رکعت نماز احتياط ايستاده، و دو رکعت نشسته و دو سجده سهو بجا آورد، و نماز را هم دوباره بخواند و مى تواند که نماز را بشکند و بعداً از سر بگيرد.
مسأله 1221 :
کسى که نشسته نماز مى خواند، اگر شکى کند که بايد براى آن يک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته بخواند، بايد دو رکعت نشسته بجا آورد، و اگر شکى کند که بايد براى آن دو رکعت نماز احتياط ايستاده بخواند، بايد دو رکعت نشسته بجا آورد.
مسأله 1222 :
کسى که ايستاده نماز مى خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط از ايستادن عاجز شود، بايد مثل کسى که نماز را نشسته مى خواند و حکم آن در مسأله پيش گفته شد، نماز احتياط را بجا آورد.
مسأله 1223 :
کسى که نشسته نماز مى خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط بتواند بايستد، بايد به وظيفه کسى که نماز را ايستاده مى خواند عمل کند.