احکام طهارت(آب مطلق و مضاف)
مسأله 15 :
آب يا مطلق است يا مضاف.
آب مضاف :آبى است که آن را از چيزى بگيرند. مثل آب هندوانه و گلاب، يا با چيزى مخلوط باشد، مثل آبى که به قدرى با گل و مانند آن مخلوط شود، که ديگر به آن آب نگويند و غير اينها آب مطلق است، و آن بر پنج قسم است: اول آب کر دوم آب قليل سوم آب جارى چهارم آب باران پنجم آب چاه.
1 ـ آب کـــر
مسأله 16 :
آب کر مقدار آبى است که اگر در ظرفى که درازا و پهنا و گودى آن هر يک سه وجب و نيم است بريزند، آن ظرف را پر کند. و وزن آن از صدوبيستوهشت من تبريز بيست مثقال کمتر است، و به حسب کيلو که دويست و هفده مثقال صيرفى است 377 کيلو و نيم هفده مثقال و نيم کمتر مى شود.
مسأله 17 :
اگر عين نجس مانند بول و خون يا چيزى که نجس شده است مانند لباس نجس، به آب کر برسد، چنانچه آن آب، بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد، نجس مى شود، و اگر تغيير نکند نجس نمى شود.
مسأله 18 :
اگر بوى آب کر بواسطه غير نجاست تغيير کند، نجس نمى شود.
مسأله 19 :
اگر عين نجس مانند خون به آبى که بيشتر از کر باشد برسد و بو يا رنگ يا مزه قسمتى از آن را تغيير دهد، چنانچه مقدارى که تغيير نکرده کمتر از کر باشد تمام آب نجس مى شود، و اگر به اندازه کر يا بيشتر باشد، فقط مقدارى که بو يا رنگ يا مزه آن تغيير کرده نجس است.
مسأله 20 :
آب فواره اگر متصل به کر باشد، آب نجس را پاک مى کند. ولى اگر قطره قطره روى آب نجس بريزد، آن را پاک نمى کند، مگر آن که چيزى روى فواره بگيرند، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شودو احتياط مستحب آن است که آب فواره با آب نجس مخلوط گردد.
مسأله 21 :
اگر چيز نجس را زير شيرى که متصل به کر است بشويند، آبى که از آن چيز مى ريزد اگر متصل به کر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد و عين نجاست هم در آن نباشد پاک است.
مسأله 22 :
اگر مقدارى از آب کر يخ ببندد و باقى آن به قدر کر نباشد، چنانچه نجاست به آن برسد نجس مى شود. و هر قدر از يخ هم آب شود نجس مى شود.
مسأله 23 :
آبى که به اندازه کر بوده، اگر انسان شک کند از کر کمتر شده يا نه، مثل آب کر است، يعنى نجاست را پاک مى کند، و اگر نجاستى هم به آن برسد نجس نمى شود. و آبى که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده يا نه حکم آب کر ندارد.
مسأله 24 :
کر بودن آب به سه راه ثابت مى شود: اول آنکه خود انسان يقين کند. دوم آنکه دو مرد عادل خبر دهند. سوم اطمينان از قول کسى که آب در اختيار او است و به کر بودن آن خبر دهد. مثلاً حمّامى بگويد آب حوض حمام کر است.
2 ـ آب قلــيل
مسأله 25 :
آب قليل آبى است که از زمين نجوشد و از کر کمتر باشد.
مسأله 26 :
اگر آب قليل روى چيز نجس بريزد، يا چيز نجس به آن برسد نجس مى شود ولى اگر از بالا با فشار روى چيز نجس بريزد، مقدارى که به آن چيز مى رسد نجس و هر چه بالاتر از آن است پاک مى باشد.
مسأله 27 :
آب قليلى که براى برطرف کردن عين نجاست روى چيز نجس ريخته شود و از آن جدا گردد، نجس است. و بنابر اقوى بايد از آب قليلى هم که بعد از برطرف شدن عين نجاست، براى آب کشيدن چيز نجس روى آن مى ريزند، و از آن جدا مى شود اجتناب کنند. ولى آبى که با آن مخرج بول و غائط را مى شويند با پنج شرط پاک است. اول آنکه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم نجاستى از خارج به آن نرسيده باشد. سوم نجاست ديگرى مثل خون يا بول يا غائط بيرون نيامده باشد. چهارم ذره هاى غائط در آب پيدا نباشد. پنجم بيشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد.
3 ـ آب جـــارى
مسأله 28 :
آب جارى آبى است که از زمين بجوشد و جريان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات.
مسأله 29 :
آب جارى اگر چه کمتر از کر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتى بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نکرده پاک است.
مسأله 30 :
اگر نجاستى به آب جارى برسد، مقدارى از آن که بو يا رنگ يا مزه اش به واسطه نجاست تغيير کرده نجس است. و ظرفى که متصل به چشمه است اگر چه کمتر از کر باشد پاک است. و آبهاى ديگر نهر اگر به اندازه کر باشد يا به واسطه آبى که تغيير نکرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاک وگرنه نجس است.
مسأله 31 :
آب چشمه اى که جارى نيست ولى طورى است که اگر از آن بردارند باز مى جوشد، حکم آب جارى دارد. يعنى اگر نجاست به آن برسد، تا وقتى بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نکرده پاک است.
مسأله 32 :
آبى که کنار نهر ايستاده و متصل به آب جارى است، حکم آب جارى دارد.
مسأله 33 :
چشمه اى که مثلاً در زمستان مى جوشد و در تابستان از جوشش مى افتد، فقط وقتى که مى جوشد حکم آب جارى را دارد.
مسأله 34 :
آب حوض حمام اگر چه کمتر از کر باشد، چنانچه به خزينه اى که آب آن به اندازه کر است متصل باشد، مثل آب جارى است.
مسأله 35 :
آب لوله هاى حمام و عمارات که از شيرها و دوشها مى ريزد، اگر متصل به کر باشد مثل آب جارى است.
مسأله 36 :
آبى که روى زمين جريان دارد، ولى از زمين نمى جوشد چنانچه کمتر از کر باشد و نجاست به آن برسد نجس مى شود. اما اگر از بالا با فشار به پائين بريزد، چنانچه نجاست به پائين آن برسد بالاى آن نجس نمى شود.
4 ـ آب بــاران
مسأله 37 :
اگر به چيز نجسى که عين نجاست در آن نيست يک مرتبه باران ببارد، جائى که باران به آن برسد پاک مى شود. و در فرش و لباس و مانند اينها فشار لازم نيست. ولى باريدن دو سه قطره فايده ندارد، بلکه بايد طورى باشد که بگويند باران مى آيد. و احتياط مستحب آن است که باران به حدى باشد، که بر زمين سخت جارى شود.
مسأله 38 :
اگر باران به عين نجس ببارد و به جاى ديگر ترشح کند، چنانچه عين نجاست همراه آن نباشد، و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است. پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح کند، چنانچه ذره اى خون در آن باشد، يا آنکه بو يا رنگ يا مزه خون گرفته باشد نجس مى باشد.
مسأله 39 :
اگر بر سقف عمارت يا روى بام عين نجاست باشد، تا وقتى باران به بام مى بارد، آبى که به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان مى ريزد پاک است. و بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبى که مى ريزد، به چيز نجس رسيده است نجس مى باشد.
مسأله 40 :
زمين نجسى که باران بر آن ببارد پاک مى شود. و اگر باران بر زمين جارى شود و به جاى نجسى که زير سقف است برسد، آن را نيز پاک مى کند.
مسأله 41 :
خاک نجسى که به واسطه باران گل شود پاک است.
مسأله 42 :
هر گاه آب باران در جائى جمع شود، اگر چه کمتر از کر باشد چنانچه موقعى که باران مى آيد، چيز نجسى را در آن بشويند و آب بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد، آن چيز نجس پاک مى شود.
مسأله 43 :
اگر بر فرش پاکى که روى زمين نجس است باران ببارد و بر زمين نجس جارى شود، فرش نجس نمى شود و زمين هم پاک مى گردد.
5 ـ آب چــاه
مسأله 44 :
آب چاهى که از زمين مى جوشد، اگر چه کمتر از کر باشد چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتى بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نکرده پاک است ولى مستحب است پس از رسيدن بعضى از نجاستها، مقدارى که در کتابهاى مفصل گفته شده، از آب آن بکشند.
مسأله 45 :
اگر نجاستى در چاه بريزد و بو يا رنگ يا مزه آب آن را تغيير دهد، چنانچه تغيير آب چاه از بين برود بنابر احتياط مستحب، موقعى پاک مى شود که با آبى که از چاه مى جوشد مخلوط گردد.
مسأله 46 :
اگر آب باران يا آب ديگر، در گودالى جمع شود و کمتر از کر باشد، به رسيدن نجاست به آن نجس مى شود.