کسانى که نمى توانند در مال خود تصرف کنند
مسأله 2357 :
بچه اى که بالغ نشده شرعاً نمى تواند در مال خود تصرف کند. نشانه بالغ شدن يکى از سه چيز است:
اول: روييدن موى درشت زير شکم بالاى عورت.
دوّم: بيرون آمدن منى.
سوّم: تمام شدن پانزده سال قمرى در مرد و تمام شدن نه سال قمرى در زن.
مسأله 2358 :
روييدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها نشانه بالغ شدن نيست، مگر انسان بهواسطه اينها يقين کند بالغ شده است.
مسأله 2359 :
ديوانه و سفيه يعنى کسى که مال خود را در کارهاى بيهوده مصرف مى کند نمى توانند در مال خود تصرف نمايند و تصرّفات آنها بايد زير نظر ولىّ آنها باشد، و همچنين است ورشکسته اى که مجتهد جامع الشرائط او را از تصرف در اموالش جلوگيرى کرده باشد.
مسأله 2360 :
کسى که گاهى عاقل و گاهى ديوانه است، تصرفى که موقع ديوانگى در مال خود مى کند صحيح نيست.
مسأله 2361 :
انسان مى تواند در مرضى که به آن مرض از دنيا مى رود هر قدر از
[387]
مال خود را به مصرف خود و عيال و مهمان و کارهايى که اسراف شمرده نمى شود برساند. و اظهر اين است که اگر مال خود را به کسى ببخشد يا ارزانتر از قيمت بفروشد يا اجاره دهد اگر چه بيشتر از ثلث باشد و ورثه هم اجازه ننمايند تصرّف او صحيح است.
[388]