قصد اقامت و مسافت شرعى
سوال 657 :
من در جائى کار مى‌کنم که کمتر از مسافت شرعى با شهر مجاور فاصله دارد و چون هيچيک از دو مکان، وطن من نيست، لذا در محل کارم قصد اقامت ده روز مى‌کنم تا نمازم را تمام خوانده و بتوانم روزه بگيرم، و هنگامى که در محل کارم قصد اقامت ده روز مى‌کنم، در خلال آن مدت و بعد از آن قصد رفتن به شهر مجاور نمى‌کنم، حکم شرعى من در حالتهاى زير چيست؟ 1 - اگر قبل از پايان ده روز به خاطر حادثه‌اى يا کارى به آن شهر بروم و بعد از تقريبا دو ساعت، به محل کارم برگردم؟
2 - اگر بعد از پايان ده روز به قصد رفتن به محله معينى به آن شهر بروم و از مقدار مسافت شرعى تجاوز نکنم و بعد از يک شب توقف، به محل اقامتم برگردم؟
3 - بعد از پايان ده روز به قصد رفتن به محله معينى به آن شهر بروم، ولى بعد از رسيدن به آن محله، تصميم به رفتن به محله ديگرى که با محل اقامت من بيشتر از مسافت شرعى فاصله دارد، بگيرم؟
ج: 1 - 2: اگر از ابتداء، قصد خروج نداشته باشيد، بعد از استقرار حکم تمام بودن نماز در محل اقامت هر چند با خواندن حداقل يک نماز چهار رکعتى در آنجا باشد، خارج شدن از آنجا به مقدار کمتر از مسافت شرعى، در يک يا چند روز، به قصد اقامت ضرر نمى‌رساند، و در اين صورت فرقى نمى‌کند که خروج قبل از پايان ده روز باشد يا بعد از آن، و تا مسافرت جديدى انجام نشده، نماز تمام و روزه صحيح است.
3 - رفتن به محله‌هاى ديگر شهر محل اقامت، هر چند با محله قصد اقامت به مقدار مسافت شرعى فاصله داشته باشد، به قصد اقامت و حکم آن ضرر نمى‌رساند، ولى اگر پس از قصد اقامت در شهرى به شهر ديگرى که با شهر محل اقامت به مقدار مسافت شرعى فاصله دارد برود، قصد اقامت قبلى وى به هم مى‌خورد و بعد از برگشت به محل اقامت، بايد دوباره قصد نمايد.
سوال 658 :
اگر مسافر بعد از خروج از وطن، از راهى عبور کند که صداى اذان وطن اصلى خود را بشنود و يا ديوار خانه‌هاى آن را ببيند، آيا به مسافت شرعى ضرر مى‌رساند؟ ج: تا از وطن خود عبور نکرده، ضررى به مسافت شرعى نمى‌رساند و مسافرتش قطع نمى‌شود، ولى تا در داخل محدوده بين وطن و حد ترخص آن هست، حکم مسافر بر او جارى نمى‌شود.
سوال 659 :
محل کار من که در آنجا سکونت هم دارم، غير از وطن اصلى ام است و با آن بيش از مسافت شرعى فاصله دارد، و محل کارم را هم وطن خود قرار نداده‌ام و امکان دارد فقط براى چندين سال در آنجا بمانم. گاهى از آنجا براى انجام ماموريت ادارى به مدت دو يا سه روز در ماه خارج مى‌شوم، آيا هنگامى که از شهرى که در آن سکونت دارم به مقدارى بيش از مسافت شرعى خارج شده و بر مى‌گردم، واجب است در بازگشت قصد اقامت ده روز کنم يا خير؟ و اگر قصد اقامت ده روز واجب است، تا چه مسافتى، مى‌توانم به اطراف شهر بروم؟ ج: اگر از شهرى که در آن سکونت داريد، به مقدار مسافت شرعى خارج شويد، هنگام مراجعت بايد دوباره قصد اقامت ده روز نمائيد، و در صورتى که قصد اقامت ده روز به طور صحيح تحقق پيدا کرد و حکم تمام خواندن نماز هر چند با خواندن حداقل يک نماز چهار رکعتى محقق شد در صورتى که از ابتداء، قصد خروج به کمتر از مسافت شرعى داشته خروج به کمتر از مسافت شرعى به اندازه يک تا دو ساعت در يک يا چند روز که مجموعا از مقدار ثلث روز يا شب تجاوز نکند، ضررى به حکم اقامت نمى‌زند، همچنانکه در خلال ده روز قصد خروج به باغها و مزرعه‌هاى محل اقامت، به قصد اقامت آسيبى نمى‌رساند.
سوال 660 :
اگر شخصى براى چندين سال در چهار کيلومترى وطنش باشد و هر هفته به خانه‌اش برود، هنگامى که اين شخص به محلى مسافرت کند که فاصله آن با وطنش بيست و پنج کيلومتر و با مکانى که چندين سال در آن درس خوانده است، بيست و دو کيلومتر است، نماز او چه حکمى دارد؟ ج: اگر از وطنش به آنجا مسافرت کند، نماز قصر است.
سوال 661 :
مسافرى قصد رفتن به سه فرسخى را دارد، ولى از ابتدا در نظر دارد که در بين راه از راه فرعى براى انجام کار معينى به يک فرسخى برود و سپس داخل مسير اصلى شود و به سفر خود ادامه دهد، نماز و روزه اين مسافر چه حکمى دارد؟ ج: حکم مسافر را ندارد و ضميمه کردن مقدار راهى که با خروج از مسير اصلى و بازگشت به آن پيموده، براى تکميل مسافت شرعى کافى نيست.
سوال 662 :
با توجه به فتواى امام خمينى «قدس سره» مبنى بر وجوب قصر نماز و افطار هنگام سفر به هشت فرسخى، اگر مقدار رفتن کمتر از چهار فرسخ باشد، ولى در بازگشت، به علت مشکلات راه و نبودن ماشين، مجبور به پيمودن مسافتى بيش از شش فرسخ شود، آيا بايد نماز را شکسته خواند و روزه را افطار کرد؟ ج: اگر رفتن کمتر از چهار فرسخ باشد و مسير بازگشت هم به مقدار مسافت شرعى نباشد، نماز تمام و روزه صحيح است.
سوال 663 :
کسى که از محل سکونت خود به محل ديگرى که کمتر از مسافت شرعى است، سفر کند و در خلال ايام هفته چندين بار از آن محل به محله‌هاى ديگر برود، به طورى که مجموع مسافت بيش از هشت فرسخ شود، چه وظيفه‌اى دارد؟ ج: اگر هنگام خارج شدن از منزل قصد پيمودن مسافت شرعى را نداشته و فاصله بين مقصد اول و محله‌هاى ديگر هم به مقدار مسافت شرعى نباشد، حکم مسافر را ندارد.
سوال 664 :
اگر انسان به قصد رفتن به مکان معينى از شهر خود خارج شود و در آنجا به گردش بپردازد، آيا اين گردش جزء مسافتى که از منزل پيموده، محسوب مى‌شود؟ ج: گردش در مقصد جزء مسافت محسوب نمى‌شود.
سوال 665 :
آيا هنگام قصد اقامت، جايز است نيّت خروج از محل اقامت به محل ديگرى را که کمتر از چهار فرسخ با آن فاصله دارد بنمائيم؟ ج: قصد خروج از محل اقامت به اندازه کمتر از مسافت شرعى اگر به صدق اقامت ده روز ضرر نزند مثل بيرون رفتن از آنجا به مدت چند ساعت از روز يا شب براى يک بار يا چند بار به شرطى که مجموع ساعات خروج از يک سوم روز يا شب بيشتر نشود، در اين صورت، قصد خروج به قصد اقامت لطمه نمى‌زند.
سوال 666 :
با توجه به اينکه رفت و آمد از محل سکونت به محل کار که بيشتر از بيست و چهار کيلومتر از هم فاصله دارند، موجب مى‌شود که نماز تمام خوانده شود، اگر من از شهرى که در آن کار مى‌کنم به خارج از آن و يا شهر ديگرى که فاصله آن با محل کارم به مقدار مسافت شرعى نيست، بروم و قبل از ظهر يا بعد از ظهر به محل کارم برگردم، آيا باز هم نمازم تمام است؟ج: به مجرد خارج شدن از محل کار به مقدار کمتر از مسافت شرعى، هر چند ارتباطى با کار روزانه شما نداشته باشد، حکم نماز و روزه شما در محل کار تغيير نمى‌کند، و فرقى هم نمى‌کند که قبل از ظهر به محل کارتان برگرديد يا بعد از ظهر.
سوال 667 :
من از اهالى اصفهان هستم و مدتى است که در دانشگاهى در شاهين شهرکه از توابع اصفهان است مشغول به کارم، و فاصله بين اصفهان و شاهين شهر کمتر از مسافت شرعى (در حدود بيست کيلومتر) است، ولى تا دانشگاه که در اطراف شاهين شهر واقع شده، بيشتر از مسافت شرعى (در حدود بيست و پنج کيلومتر) است. با توجه به اينکه دانشگاه در شاهين شهر است و راه من از وسط شهر عبور مى‌کند، ولى مقصد اصلى من دانشگاه است، آيا مسافر محسوب مى‌شوم يا خير؟ ج: اگر فاصله بين دو شهر کمتر از چهار فرسخ شرعى باشد، حکم سفر مترتب نمى‌شود.
سوال 668 :
من هر هفته براى زيارت حضرت معصومه سلام الله عليها و انجام اعمال مسجد جمکران به شهر قم مسافرت مى‌کنم، آيا در اين سفر نمازم را تمام بخوانم يا شکسته؟ ج: در اين سفر حکم ساير مسافرين را داريد و نماز شما قصر است.
سوال 669 :
محل تولد من شهر کاشمر است و از سال 1345 هجرى شمسى تا سال 1369 ساکن تهران بوده‌ام و آنجا را وطن براى خود انتخاب کردم، و مدت سه سال است که همراه با خانواده‌ام براى ماموريت ادارى به بندرعباس آمده و کمتر از يک سال ديگر به شهر تهران که وطن من است، باز خواهم گشت. با توجه به اينکه در مدتى که در بندرعباس هستم، هر لحظه امکان دارد براى مأموريت به شهرهاى تابع بندرعباس بروم و مدتى در آنجا بمانم و زمان مأموريت‌هاى ادارى هم که به من ارجاع مى‌شود، قابل پيش بينى نيست، خواهشمندم اولا حکم نماز و روزه مرا بيان فرمائيد. ثانيا: با توجه به اينکه در اغلب اوقات يا در بعضى از ماههاى سال براى چند روز در مأموريت ادارى به سر مى‌برم، آيا کثير السفر محسوب مى‌شوم يا خير؟
ثالثا: با توجه به اينکه همسرم خانه‌دار و متولد تهران است و با من به بندرعباس آمده و ساکن آن شده است، حکم شرعى نماز و روزه وى چيست؟
ج: نماز و روزه شما در محل کار فعلى تان که وطن شما نيست، حکم نماز و روزه مسافر را دارد، يعنى نماز شکسته است و روزه‌تان صحيح نيست، مگر آنکه در آنجا قصد اقامت ده روز کنيد و يا در هر ده روز حداقل يک بار به خاطر کارى که مربوط به وظيفه شما است، مسافرت نمائيد؛ و اما همسرتان که در محل کار همراه شما است، اگر قصد اقامت ده روز کرده باشد، نماز وى تمام و روزه‌اش صحيح است و در غير اين صورت نمازش شکسته است و نمى‌تواند روزه بگيرد.
سوال 670 :
شخصى قصد اقامت ده روز در جائى کرده است، بخاطر اينکه مى‌دانسته که ده روز در آنجا مى‌ماند و يا تصميم بر ماندن داشته است ولى بعد از آنکه با خواندن يک نماز چهار رکعتى، حکم تمام خواندن نماز بر او مترتب شد، مسافرتى غير ضرورى براى وى پيش مى‌آيد، آيا رفتن به آن سفر براى او جايز است؟ ج: سفر او اشکال ندارد، هر چند غير ضرورى باشد.
سوال 671 :
اگر فردى براى زيارت حرم امام رضا «عليه‌الصلوة و السلام» مسافرت نمايد و با آنکه مى‌داند کمتر از ده روز در آنجا خواهد ماند ولى براى اينکه نمازش تمام باشد، قصد اقامت ده روز مى‌کند، اين کار او چه حکمى دارد؟ ج: اگر مى‌داند که در آنجا ده روز نمى‌ماند، قصد اقامت ده روز معنا و اثرى ندارد و بايد در آنجا نمازش را شکسته بخواند.
سوال 672 :
مأمورين غير محلى که هيچگاه ده روز در شهر محل کار نمى‌مانند، ولى مسافرت آنان کمتر از مسافت شرعى است، از جهت تمام يا شکسته بودن نماز چه وظيفه‌اى دارند؟ ج: اگر فاصله بين وطن و محل کار آنها به مقدار مسافت شرعى ولو تلفيقا نباشد، احکام مسافر را ندارند، و کسى که بين وطن و محل کارش به مقدار مسافت شرعى فاصله باشد، اگر حداقل هر ده روز يک بار بين آن دو رفت و آمد مى‌کند، نمازش را بايد تمام بخواند، ولى هر گاه ده روز يا بيشتر در وطن يا محل کار اقامت کند، در سفر اول بعد از ده روز، حکم ساير مسافرين را خواهد داشت.
سوال 673 :
کسى که به جائى مسافرت کرده و نمى‌داند چه مقدار در آنجا خواهد ماند، ده روز يا کمتر، چگونه بايد نماز بخواند؟ ج: وظيفه شخص مردد تا سى روز قصر است و از آن به بعد بايد نمازش را تمام بخواند، هر چند در همان روز بخواهد برگردد.
سوال 674 :
کسى که در دو مکان تبليغ مى‌کند و قصد اقامت ده روز هم در آن منطقه دارد، نماز و روزه‌اش چه حکمى دارد؟ ج: اگر از نظر عرف دو مکان محسوب شوند، قصد اقامت در هر دو محل و يا در يکى از آن دو با قصد رفت و آمد به مکان ديگر در خلال ده روز، صحيح نيست