سرمايه
سوال 942 :
شرکتى از برادران فرهنگى به نام شرکت تعاونى فرهنگيان چندين سال است که تأسيس گرديده و سرمايه آن از همان ابتدا از سهم تعدادى از فرهنگيان تشکيل شده بود که هريک صد تومان پرداختند، در ابتدا سرمايه شرکت کم بود، ولى در حال حاضر با افزايش تعداد اعضاء، سرمايه آن بالغ بر هجده ميليون تومان به اضافه ماشينهاى شرکت است. سود آن بين سهامداران به نسبت سهمشان تقسيم مى‌شود، و هريک از آنان براحتى مى‌تواند سهم خود را دريافت نموده و با شرکت تسويه حساب نمايد. تاکنون خمس سرمايه و سود آن پرداخت نشده است، آيا با توجه به موقعيت من به عنوان رئيس هيئت ادارى شرکت، جايز است که اگر خمسى به حساب شرکت تعلق بگيرد، اقدام به پرداخت آن کنم؟ آيا رضايت سهامداران در اين باره شرط است؟ ج: پرداخت خمس سرمايه شرکت و سود حاصل از آن، تکليف هريک از اعضا نسبت به سهم خود از مجموع دارائى شرکت است، و انجام اين کار توسط مسئول هيئت ادارى آن، متوقف بر کسب اجازه و وکالت از سهامداران شرکت است.
سوال 943 :
تعدادى از افراد تصميم به ايجاد صندوق قرض‌الحسنه بين خود گرفته‌اند تا هنگام نياز به يکديگر قرض‌الحسنه بدهند. هر عضو علاوه بر مبلغى که در ابتداى تشکيل پرداخته، بايستى هرماه براى افزايش موجودى صندوق مبلغى را بپردازد، اميدواريم لطف فرموده چگونگى پرداخت خمس هر عضو را بيان فرمائيد و در صورتى که سرمايه صندوق به طور دائمى به عنوان قرض در دست اعضا باشد، اداى خمس آن چگونه خواهد بود؟ ج: اگر هر يک از افراد سهامدار سهم شراکت خود را از منفعت کسب يا از حقوق خود بعد از پايان سال خمسى پرداخته باشد، واجب است خمس آن را بپردازد. ولى اگر آن را در بين سال داده است، در صورتى که دريافت آن براى او در پايان سال خمسى وى ممکن باشد، بايد خمس آن را در پايان سال بدهد، و در غير اين صورت تا آن را از صندوق دريافت نکرده، پرداخت خمس آن بر او واجب نيست.
سوال 944 :
آيا صندوق قرض‌الحسنه شخصيت حقوقى مستقلى دارد؟ اگر داشته باشد، آيا به سود حاصل، خمس تعلّق مى‌گيرد؟ اگر شخصيت حقوقى مستقلى نداشته باشد، کيفيت پرداخت خمس آن چگونه است؟ ج: اگر سرمايه صندوق ملک شخصى اشخاص به نحو اشتراک باشد، سود حاصل از آن، نسبت به سهم هريک از اعضا ملک شخصى او خواهد بود و بايد خمس آن را در زائد برمؤونه سالش بپردازد. ولى اگر سرمايه صندوق ملک شخص يا اشخاص نباشد مثل اينکه از مال وقف عام و مانند آن باشد، سود حاصل از آن، خمس ندارد.
سوال 945 :
تعداد دوازده نفر از مؤمنين توافق کرده‌اند که هريک از آنان هرماه مثلا بيست دينار در صندوقى بريزند، و در هر ماه يک نفر آن مبلغ را برداشته و به مصرف هزينه‌هاى شخصى خود برساند، که بعد از دوازده ماه نوبت به آخرين نفر خواهد رسيد، بدين معنى که او آنچه را در اين مدت پرداخته که مقدار آن دويست و چهل دينار مى‌شود، برمى‌دارد، آيا خمس بر او واجب است يا اينکه جزء مؤونه وى محسوب مى‌شود؟ اگر اين فرد سال خمسى معينى داشته باشد و مقدارى از پولى که دريافت شده، پس از پايان سال نزد او بماند، آيا جايز است براى اين قسمت از آن مبلغ، سال خمسى معينى قرار دهد تا از لزوم پرداخت خمس آن رهائى يابد؟ ج: آنچه را که افراد به صندوق مى‌پردازند، اگر از درآمد سالانه شان در بين سال باشد، هر آنچه را که هر يک از افراد در نوبت خود از صندوق دريافت مى‌نمايد تا در مخارج سال صرف کند اگر مقدارى از آن قرض از صندوق و مقدارى معادل مبالغى باشد که از منافع همان سال به صندوق پرداخته است، خمس ندارد، ولى اگر از منافع سال قبل باشد، بايد خمس آنچه را که از منافع سال قبل است، بپردازد، و اگر از منافع هر دو سال باشد، منفعت هرسالى حکم خاص خود را دارد، و چنانچه مبلغ دريافتى او از سهم خود که از منافع سال به صندوق واريز نموده، زائد بر مخارج آن سال باشد، نمى‌تواند براى رهائى از خمس مقدار زائد، سال خمسى مستقلى براى آن قرار دهد، بلکه واجب است که براى همه منافع سالانه خود يک سال خمسى قرار دهد و خمس مازاد بر مؤونه آن سال را بپردازد.
سوال 946 :
خانه‌اى را با پرداخت مبلغى به عنوان رهن اجاره کرده‌ام، آيا پس از گذشت يک سال به آن مبلغ خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: مبلغى را که به مؤجر قرض داده‌ايد، اگر از منعفت کسب باشد،تا ماداميکه به آن براى اين منظور نياز داريد پرداخت خمس آن واجب نيست، ولى بعدا هر وقت آن را دريافت نموديد، بايد خمس آن را بپردازيد.
سوال 947 :
ما براى انجام کارهاى عمرانى احتياج به هزينه زيادى داريم که پرداخت يکباره آن براى ما مشکل است، لذا اقدام به تأسيس صندوقى براى عمران کرده‌ايم، و هر ماه مبلغى را در آن به وديعه مى‌گذاريم و بعد از آنکه مقدارى جمع شد، آن را صرف کارهاى عمرانى مى‌کنيم، آيا به اين مال پس‌انداز شده خمس تعلّق مى‌گيرد؟ ج: اگر مبالغ پرداخت شده از طرف هر شخص از در آمد سال او باشد و تا زمان مصرف آن در کارهاى عمرانى تحت مالکيت او باقى بماند و آن شخص بتواند در پايان سال خمسى آن را از صندوق پس بگيرد، واجب است که خمس آن را بپردازد.
سوال 948 :
چند سال قبل اقدام به محاسبه اموالم و تعيين سال خمسى براى خودم نمودم، در آن زمان نود و هشت رأس گوسفند که خمس آنها داده شده بود و همچنين مقدارى پول نقد و يک موتورسيکلت داشتم. چند سال است که گوسفندان من براثر فروش تدريجى آنها کم شده، ولى پول نقدم زياد شده است. در حال حاضر شصت رأس گوسفند و مقدارى پول نقد دارم، آيا پرداخت خمس اين پول بر من واجب است يا اينکه فقط بايد خمس مقدار زيادى آن را بدهم؟ ج: اگر مجموع قيمت گوسفندهاى موجود با اموال نقدى که داريد، بيشتر از مجموع قيمت نود و هشت رأس گوسفند با پول نقدى باشد که قبلا خمس آن را پرداخت کرده‌ايد، مقدار زائد خمس دارد.
سوال 949 :
فردى ملکى (خانه يا زمين) دارد که خمس به آن تعلق گرفته است، آيا مى‌تواند خمس آن را از درآمد سال بپردازد؟ يا اينکه واجب است اول خمس سود را بدهد و سپس خمس ملک را از سود مخمّس پرداخت کند؟ ج: اگر بخواهد خمس آن را از درآمد سال بپردازد، واجب است که خمس آن را هم بپردازد.
سوال 950 :
اموالى را از محل پولى که بنياد شهيد ماهيانه به فرزندان صغير شهداى عزيز مى‌پردازد يا از محل سود کارخانه يا زمين زراعى که ملک بعضى از شهداى عزيز جهت امرار معاش شان بوده، براى فرزندان شهدا پس‌انداز کرده‌ايم و گاهى مقدارى از اين اموال پس انداز شده براى تأمين نيازهاى ضرورى آنان مصرف مى‌شود. خواهشمنديم بيان فرمائيد که آيا اين سودها و حقوق پس‌انداز شده خمس دارد يا اينکه تا زمانى که بزرگ نشده‌اند، خمس ندارد؟ ج: آنچه به فرزندان عزيز شهدا از پدران آنان به ارث مى‌رسد و يا توسط بنياد شهيد به آنان پرداخت مى‌شود، خمس ندارد، ولى از سود حاصل از ارث يا هديه‌اى که بنياد شهيد به آنان مى‌دهد، آن مقدارى که تا زمان رسيدن به بلوغ شرعى در ملک آنان باقى مى‌ماند، بنابر احتياط بر هريک از آنان واجب است که بعد از رسيدن به سن تکليف، خمس سود آن را بپردازد.
سوال 951 :
آيا به مالى که انسان براى تحصيل درآمد و انجام معاملات تجارى مصرف مى‌کند، خمس تعلّق مى‌گيرد يا خير؟ ج: آنچه را که از در آمد سال براى به دست آوردن درآمد از کارهاى تجارى و غير آن مصرف مى‌کند از قبيل هزينه‌هاى انباردارى، حمل و نقل، وزن کردن، واسطه معامله و مانند آن، از درآمد همان سال استثنا مى‌شود و خمس ندارد.
سوال 952 :
آيا اصل سرمايه و سود آن خمس دارد؟ ج: اگر انسان سرمايه را با کسب و کار (اعم از حقوق و غيره) به دست آورده باشد، خمس دارد، ولى سود حاصل از تجارت با آن هر مقدار که صرف مؤونه زندگى مى‌شود خمس ندارد، و اگر چيزى از آن از مخارج سال زياد بيايد، خمس دارد.
سوال 953 :
اگر کسى طلاى مسکوک داشته باشد و به حد نصاب هم برسد، آيا علاوه بر زکات، پرداخت خمس آن هم واجب است؟ ج: اگر جزء منفعت کسب محسوب شود، حکم ساير درآمدهاى کسب را در وجوب خمس دارد.
سوال 954 :
من و همسرم از کارمندان وزارت آموزش و پرورش هستيم، همسرم هميشه حقوق خود را به من هديه مى‌کند، و با مقدارى پول در شرکت کشاورزى کارمندان آموزش و پرورش که عضو آن هستم، سهيم شده‌ام، ولى نمى‌دانم که آن مبلغ از حقوق خودم بوده يا همسرم، با توجه به اينکه پولى که از حقوق ماهيانه همسرم تا پايان سال خمسى‌ام پس‌انداز شده کمتر از پولى است که او در طول سال مى‌گيرد، آيا به مبلغ مذکور خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: آنچه از اموال پس‌انداز شده و از پولى که بابت خريد سهم الشرکه پرداخته‌ايد که مربوط به حقوق خودتان است، خمس دارد، و آن قسمت که توسط همسرتان هديه شده، خمس ندارد، و آنچه را هم که شک داريد از حقوق خودتان است يا همسرتان، پرداخت خمس آن واجب نيست، اگر چه احوط پرداخت خمس و يا مصالحه آن است.
سوال 955 :
آيا به پولى که به مدت دو سال به صورت قرض‌الحسنه در بانک بوده، خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: هر مقدارى که از منفعت کسب پس‌انداز مى‌شود، يک‌بار به آن خمس تعلق مى‌گيرد و پس‌انداز آن در بانک به صورت قرض‌الحسنه موجب سقوط خمس آن نمى‌شود. بله، قرضى که نمى‌تواند آن را تا سر سال خمسى از قرض گيرنده پس بگيرد، تا آن را پس نگرفته، پرداخت خمس آن واجب نيست.
سوال 956 :
شخصى که برخود يا خانواده تحت تکفل خود سخت مى‌گيرد تا بتواند مقدارى پس‌انداز نمايد و يا مقدارى قرض مى‌کند تا بتواند مشکلات زندگى‌اش را حلّ کند، اگر مال پس‌انداز شده و يا مالى که قرض گرفته، تا سر سال باقى بماند، آيا خمس به آن تعلق مى‌گيرد؟ ج: سود پس‌انداز شده اگر براى صرف در احتياجات زندگى باشد و در آينده نزديک مثلا تا دو سه ماه بعد از پايان سال خمسى در همان مورد صرف شود، پرداخت خمس آن واجب نيست و خمس پولى که قرض کرده است، برعهده قرض گيرنده نيست، ولى اگر از درآمد سال خود قسطهاى آن را بپردازد و عين مالى که قرض گرفته هنگام رسيدن سال خمسى نزد او باقى باشد، واجب است که خمس آن را به ميزان اقساطى که پرداخت نموده، بپردازد.
سوال 957 :
دو سال است قطعه زمينى را براى ساخت خانه خريده‌ام، اگر از مخارج روزمره پولى را براى ساختن خانه در آن پس انداز کنم، زيرا در حال حاضر مستأجر هستم، آيا در پايان سال به آن خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: اگر عين مال از در آمد سال را قبل از رسيدن سال خمسى به مصالح ساختمانى مورد نياز تبديل کنيد، و يا آنکه پول پس انداز شده از درآمد سال را مى‌خواهيد تا چند ماه پس از پايان سال خمسى صرف ساختمان مسکن خود نمائيد، خمس ندارد.
سوال 958 :
من تصميم به ازدواج گرفته‌ام، و براى کسب درآمد، قسمتى از سرمايه خود را به دانشگاه سپرده‌ام، آيا مصالحه در رابطه با خمس آن امکان دارد؟ ج: اگر مال مذکور از منفعت کسب شما باشد، با گذشت سال خمسى، پرداخت خمس آن واجب است و خمسِ قطعى قابل مصالحه نيست.
سوال 959 :
سازمان حج در سال گذشته اقدام به خريد همه اثاثيه و لوازم مورد نياز کاروان حج که ملک اينجانب بود، کرد، من پول لوازم فروخته شده‌ام را که دويست و چهارده هزار تومان بود، در تابستان امسال دريافت کردم، علاوه بر آن، مبلغ هشتاد هزار تومان در سال گذشته گرفته‌ام، با توجه به اينکه سال خمسى براى خود تعيين کرده‌ام و هر سال خمس زائد بر مؤونه را مى‌پردازم، و با توجه به اينکه اثاثيه و لوازم مذکور مورد نياز من در ايام عهده دارى مديريت کاروان حج جهت اداره حجّاج بوده است، و در وقت فروش آن ترقى قيمت نسبت به قيمت خريد آن داشته است، آيا پرداخت خمس پول فروش آن يا خمس تفاوت قيمت آن در حال حاضر واجب است؟ ج: اگر لوازم را با مال مخمس خريده باشيد، پول فروش آن خمس ندارد، در غير اين صورت، پرداخت خمس آن واجب است.
سوال 960 :
من صاحب مغازه‌اى هستم که هر سال پول نقد و جنس‌هاى خود را محاسبه مى‌کنم و چون بعضى از کالاها تا آخر سال خمسى فروخته نمى‌شود، آيا پرداخت خمس آن در آخر سال و قبل از فروش واجب است يا اينکه بايد بعد از فروش، خمس آنها پرداخت شود؟ اگر خمس کالا را بدهم و سپس آن را بفروشم، چگونه بايد در سال آينده محاسبه کنم؟ و اگر آن را به فروش نرسانم و قيمت آن تغيير کند، چه حکمى دارد؟ ج: کالائى که تا سر سال فروخته نشده و مشترى براى خريد آن پيدا نشده است، در حال حاضر پرداخت خمس افزايش قيمت آن واجب نيست بلکه سود حاصل از فروش آن در آينده از سود سال فروش محسوب مى‌شود، ولى کالائى که افزايش قيمت پيدا کرده و کسى هست که در طول سال آن را بخرد، ولى شما براى اينکه سود بيشترى ببريد، آن را تا پايان سال نفروخته‌ايد، بايد با رسيدن سال خمسى، خمس افزايش قيمت آن را بپردازيد، و در اين صورت آن کالا به قيمتى که در سر سال خمسى ارزيابى شده و خمس افزايش قيمت آن پرداخت شده، در سال آينده استثناء مى‌شود.
سوال 961 :
سه برادر، خانه سه طبقه‌اى خريدارى نموده و در يک طبقه ساکن شده و دو طبقه ديگر را اجاره، داده‌اند. آيا به دو طبقه مورد اجاره خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟ و آيا جزء مؤونه آنها محسوب مى‌شود؟ ج: اگر خانه را از محل درآمد سالانه شان براى سکونت تهيه نموده‌اند و فعلا به خاطر نياز به مخارج زندگى اجاره داده‌اند، به آن خمس تعلق نمى‌گيرد، ولى اگر بعضى طبقات آن را به قصد اجاره دادن ساخته يا تهيه کرده‌اند تا اجاره آن را صرف هزينه‌هاى زندگى کنند، آن مقدار از خانه حکم سرمايه را دارد، که خمس دارد.
سوال 962 :
شخصى مالک مقدارى گندم بوده که خمس آن را پرداخت نموده و هنگام برداشت محصول جديد، همان گندم مخمس را مصرف مى‌کرده و به جاى آن گندم جديد مى‌گذاشته و چندين سال به همين ترتيب عمل نموده است، آيا به گندمى که به جاى گندم مصرف شده مى‌گذاشته، خمس تعلق مى‌گيرد؟ و در صورت تعلق خمس، آيا همه آن خمس دارد؟ ج: گندمى را که خمس آن را پرداخته، اگر مصرف کند، نمى‌تواند معادل آن از گندم جديد را از خمس استثنا کند. بنابراين آنچه را که از گندم جديد مصرف مؤونه سال خود کرده، خمس ندارد، و آنچه که از آن تا سر سال خمسى باقى مانده، خمس دارد.
سوال 963 :
من به توفيق خداوند هر سال خمس اموالم را مى‌پردازم، ولى در طى سالهائى که اقدام به محاسبه خمس اموالم کرده‌ام، هميشه در حساب آنها شک داشته‌ام، اين شک چه حکمى دارد؟ آيا واجب است امسال همه اموال نقد خود را حساب کنم يا اينکه به شک در اين مسأله اعتنا نمى‌شود؟ ج: اگر در صحت حساب خمس منفعت کسب سالهاى گذشته شک داشته باشيد، به آن اعتنا نمى‌شود و پرداخت مجدد خمس بر شما واجب نيست. ولى اگر در منفعت کسب شک داشته باشيد که آيا جزء منفعت کسب سالهاى قبل است که خمس آن پرداخت شده، يا جزء منفعت کسب امسال است که خمس آن داده نشده، بر شما واجب است که احتياطا خمس آن را بپردازيد، مگر اينکه احراز کنيد که خمس آن را قبلا پرداخته‌ايد.
سوال 964 :
اگر مثلا فرشى را با مال مخمس به قيمت ده هزار تومان بخرم و بعد از مدتى آن را به پانزده هزار تومان بفروشم، آيا پنج هزار تومان اضافه بر مال مخمس، جزء منعفت کسب محسوب مى‌شود و خمس به آن تعلق مى‌گيرد؟ ج: اگر آن را به قصد فروش خريده‌ايد، آن مقدارى که بيشتر از قيمت خريد است، جزء منفعت کسب محسوب مى‌شود و در زائد بر مؤونه سال، خمس واجب‌است.
سوال 965 :
آيا کسى که براى هر يک از درآمدهاى خود سال خمس جداگانه‌اى قرارداده، جايز است خمس سودى را که سر سال خمسى آن رسيده، از سودهاى ديگرى که سال بر آنها نگذشته است، بپردازد؟ در صورتى که بداند اين درآمدها به طور کامل تا پايان سال باقى مى‌مانند و چيزى از آنها صرف مؤونه نمى‌شود، چه حکمى دارد؟ ج: هرگاه بخواهد خمس منفعت يک کسب را از درآمد کسب ديگر بپردازد، بايد خمس مبلغ پرداختى را نيز بپردازد و درآمدهائى که چيزى از آن به مصرف هزينه‌هاى زندگى نمى‌رسد، مخير است بين اينکه خمس آن را هنگام حصول آن بپردازد يا تا رسيدن سال خمسى، صبر کند.
سوال 966 :
شخصى مالک ساختمان دو طبقه‌اى است، و خودش در طبقه بالا سکونت دارد و طبقه پايين را به شخص ديگرى داده است و به علت بدهکارى مبلغى از او قرض گرفته بدون اينکه اجاره‌اى بگيرد، آيا به اين مبلغ خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: واگذارى استفاده مجانى از خانه به کسى به خاطر اينکه مالى از او قرض گرفته است، وجه شرعى ندارد، و به هر حال مالى که قرض گرفته است، خمس ندارد.
سوال 967 :
مکانى را براى معاينه پزشکى بيماران از اداره اوقاف و متولى وقف به مبلغ معينى در هر ماه اجاره کرده‌ام و مبلغى پول هم به عنوان پذيره از من گرفته‌اند، با توجه به اينکه در حال حاضر اين پول از ملک من خارج شده و هيچگاه مالک آن نخواهم شد، آيا خمس به آن تعلق مى‌گيرد؟ ج: اگر پرداخت اين مبلغ در حکم قيمت انتقال سرقفلى باشد و از منفعت کسب باشد، واجب است که خمس آن پرداخت شود.
سوال 968 :
شخصى براى احياى زمين موات جهت کاشت درختان ميوه به اميد استفاده از حاصل آن اقدام به حفر چاه عميق نموده است، با توجه به اينکه اين درختان بعد از چند سال ديگر ثمر مى‌دهند و هزينه زيادى هم دارند، اين شخص مبلغى بيش از يک ميليون تومان صرف آن نموده است. وى تاکنون حساب سال نداشته، ولى در حال حاضر که تصميم گرفته براى اداى خمس، اموالش را حساب کند، مى‌بيند که قيمت چاه و زمين و باغ بر اثر تورم، معادل چندين برابر هزينه اوليه شده است، بنابراين اگر مکلّف به پرداخت خمس قيمت فعلى آنها شود، توانائى آن را ندارد و اگر مکلّف به دادن خمس از عين زمين و باغ و غير آن شود، در مضيقه و سختى مى‌افتد، زيرا خود را به زحمت انداخته و به اميد استفاده از ثمرات آن براى تأمين مخارج زندگى خود و خانواده‌اش متحمل هزينه‌ها و مشکلاتى شده است، تکليف او نسبت به خمس اموالش چيست؟ چگونه خمس خود را حساب کند تا به راحتى بتواند آن را بپردازد؟ ج: زمين مواتى را که به قصد تبديل آن به باغ ميوه احياء نمود، بعد از کم کردن مخارج احياى آن، خمس دارد، و مخير است که خمس زمين را از عين آن بدهد و يا از قيمت فعلى آن. و همچنين چاه، لوله آب، پمپ آب، نهالها و کاشت و پرورش آن و مانند آن، به قيمت عادلانه فعلى خمس دارد، و اگر پرداخت يکباره خمس براى او مقدور نيست، مى‌تواند بعد از دستگردان با يکى از وکلاى ما، آن را به تدريج و به نحوى که برايش از لحاظ مقدار و مدت ممکن است، بپردازد.
سوال 969 :
شخصى حساب سال براى خمس نداشته و اکنون تصميم گرفته است که حساب سال داشته باشد، وى که از ابتداى ازدواج تا به حال بدهکار بوده است، خمس خود را چگونه محاسبه کند؟ ج: اگر از گذشته تا به حال درآمدى بيشتر از مخارج زندگى نداشته، نسبت به گذشته چيزى بر عهده او نيست.
سوال 970 :
منافع و محصولات زمين و اموال موقوفه، از جهت خمس و زکات چه حکمى دارد؟ ج: اعيان موقوفه مطلقا خمس ندارد، حتى اگر وقف خاص باشد، ثمره و نماء آن هم مطلقا خمس ندارد، و به نماء وقف عام قبل از قبض توسط موقوف عليه زکات تعلق نمى‌گيرد، ولى بعد از قبض، پرداخت زکات آنچه از نماء وقف که قبض شده، در صورتى که واجد شرائط وجوب زکات باشد، واجب است، و در نماء وقف خاص هم اگر سهم هر يک از موقوف عليه به حد نصاب برسد، زکات واجب‌است.
سوال 971 :
آيا سهم سادات «کثر هم الله تعالى» و سهم امام «عليه‌السلام» به منفعت کسب کودکان تعلق مى‌گيرد؟ ج: بنابر احتياط بر آنان واجب است که بعد از رسيدن به سن بلوغ خمس منفعت کسب خود را که قبل از بلوغ به دست آورده‌اند و تا زمان بلوغ بر ملک ايشان باقى مانده است، بپردازند.
سوال 972 :
آيا به ابزارى که در کار و کسب استفاده مى‌شود، خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: ابزار و آلات کسب، حکم سرمايه را دارد که اگر از درآمد کسب تهيه شود، خمس دارد.
سوال 973 :
چند سال قبل مبلغى را جهت ثبت نام براى رفتن به حج به بانک واريز کرديم، ولى تاکنون موفق به تشرف نشده‌ايم و نمى‌دانيم که آيا خمس آن را پرداخته‌ايم يا خير، آيا در حال حاضر پرداخت خمس آن واجب است؟ آيا پولى که براى ثبت نام حج پرداخته مى‌شود و چند سال بر آن مى‌گذرد، خمس دارد يا خير؟ ج: مبلغى که براى ثبت نام حج پرداخت مى‌شود، اگر به عنوان قيمت يا اجرت سفر حج بر اساس قرارداد منعقده با سازمان حج و زيارت باشد و از منفعت کسب همان سال شما باشد، و ثبت نام کننده با آن ولو پس از چند سال به حج برود، خمس ندارد.
سوال 974 :
کارمندانى که سر سال خمسى آنها در پايان ماه اسفند است و حقوق خود را پنج روز زودتر از سر سال خمسى مى‌گيرند تا در ماه اول سال جديد مصرف کنند، آيا پرداخت خمس آن واجب است؟ ج: اگر حقوقى را که قبل از پايان سال دريافت مى‌کنند تا آخر سال خمسى در مؤونه مصرف نکنند، پرداخت خمس آن واجب است.
سوال 975 :
بسيارى از دانشجويان براى حل مشکلات غيرقابل پيش بينى خود در هزينه‌هاى زندگى صرفه‌جوئى مى‌کنند و در نتيجه مبلغ قابل توجهى از کمک هزينه تحصيلى که به آنها پرداخت مى‌گردد، جمع مى‌شود، سوال اين است که با توجه به اين که اين مبلغ از طريق صرفه جوئى در پولى که وزارت آموزش عالى به آنها مى‌پردازد، جمع مى‌شود، آيا به آن خمس تعلق مى‌گيرد؟ ج: کمک هزينه تحصيلى خمس ندارد.