1 ـ نيّت
مسأله 966 :
انسان بايد نماز را به نيّت قربت، يعنى براى انجام فرمان خداوند بجا آورد و لازم نيست نيّت را از قلب خود بگذراند يا مثلاً به زبان بگويد که چهار رکعت نماز ظهر مى‌خوانم قربةً إلى اللّه.
مسأله 967 :
لازم نيست نمازگزار به هنگام نيت شماره رکعت‌هاى نمازى را که مى‌خواند تعيين کند؛ ولى بايد متوجه باشد نمازى که مى‌خواند، مثلاً نماز ظهر است يا عصر و همچنين بايد بداند که نماز ادا مى‌خواند يا قضا؛ ولى لازم نيست قصد وجوب يا استحباب نمايد، مگر در مثل نماز صبح و نافله آن که تعيين هر کدام متوقّف بر قصد وجوب يا استحباب مى‌باشد.
مسأله 968 :
انسان بايد از اوّل تا آخر نماز به نيّت خود باقى باشد؛ پس اگر در بين نماز به گونه‌اى غافل شود که اگر بپرسند: «چه مى‌کنى؟» نداند چه بگويد، نمازش باطل است.
مسأله 969 :
انسان فقط بايد براى انجام دستور خداوند يکتا نماز بخواند، پس نماز کسى که ريا کند، يعنى براى نشان دادن به مردم نماز بخواند، باطل است، خواه فقط براى مردم باشد يا هم خدا و هم مردم را در نظر بگيرد.
(182)
مسأله 970 :
اگر قسمتى از نماز را براى غير خدا بجا آورد، چنانچه آن قسمت مثل حمد و سوره واجب باشد و محل تدارک آن باقى باشد (مثل اين که هنوز وارد رکوع نشده باشد)، بنابر احتياط واجب بايد آن را دوباره به قصد قربت تکرار کرده و نماز را تمام کند و سپس دوباره نماز را بخواند، و اگر نتواند آن را دوباره بگويد؛ يعنى محل تدارک آن گذشته باشد، نمازش باطل است؛ و اگر آن قسمت مانند قنوت مستحب باشد، بنابر احتياط واجب نماز را تمام کند و سپس آن را دوباره بخواند، بلکه اگر تمام نماز را براى خدا بجا آورد، ولى براى نشان دادن به مردم در جاى مخصوصى مثل مسجد يا در وقت مخصوصى مثل اوّل وقت يا به طرز مخصوصى مثلاً با جماعت نماز بخواند، نماز او باطل است.
2 ـ تَکبيرةُ الإحرام
مسأله 971 :
گفتن «اَللّه‌ُ اَکْبَر» در اوّل هر نماز، واجب و «رکن» است و بايد حروف «اَللّه» و «اَکْبَر» و دو کلمه «اَللّه‌ُ اَکْبَر» را پشت سر هم بگويد و نيز بايد اين دو کلمه به عربى صحيح گفته شوند و اگر به عربى غلط بگويد يا مثلاً ترجمه آن را به فارسى بگويد، صحيح نيست.
مسأله 972 :
احتياط واجب آن است که تکبيرة‌الاحرام نماز را به چيزى که پيش از آن مى‌خواند ـ مثلاً به اقامه يا به دعايى که پيش از تکبير مى‌خواند ـ و همچنين به چيزى که پس از آن مى‌خواند، نچسباند.
مسأله 973 :
هنگام گفتن تکبيرة‌الاحرام، بدن بايد آرام باشد و اگر عمدا در حالى که بدن او حرکت دارد تکبيرة‌الاحرام را بگويد، احتياطا بايد نماز را پس از اتمام آن اعاده کند، ولى چنانچه سهوا حرکت کند، نماز او صحيح است.
مسأله 974 :
نمازگزار بايد تکبير، حمد، سوره، ذکر و دعا را به گونه‌اى بخواند که خودش بشنود و اگر به واسطه سنگينى يا ناشنوايى گوش يا سر و صداى زياد نمى‌شنود، بايد به نحوى بگويد که اگر مانعى نباشد بشنود.
مسأله 975 :
کسى که لال است يا زبان او مرضى دارد که نمى‌تواند «اَللّه‌ُ اَکْبَر» را
(183)
درست بگويد، بايد به هر نحو که مى‌تواند بگويد و اگر هيچ نمى‌تواند بگويد، بايد در قلب خود بگذراند و براى تکبير اشاره کند و اگر مى‌تواند، بنابر احتياط واجب زبانش را نيز حرکت دهد.
مسأله 976 :
مستحب است بعد از تکبيرة‌الاحرام بگويد: «يا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ الْمُسى‌ءُ وَقَدْ أمَرْتَ الْمُحْسِنَ أنْ يَتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسى‌ءِ، أنْتَ الْمُحْسِنُ وَأنَا الْمُسى‌ءُ، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَجاوَزْ عَنْ قَبيحِ ما تَعْلَمُ مِنّى» يعنى: «اى خدايى که به بندگان احسان مى‌کنى، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده‌اى که نيکوکار از گنهکار بگذرد، تو نيکوکارى و من گناهکار، به حقّ محمّد و آل محمّد صلى‌الله‌عليه‌و‌آله‌وسلم رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدى‌هايى که مى‌دانى از من سر زده درگذر.»
مسأله 977 :
مستحب است هنگام گفتن تکبير اوّل نماز و تکبيرهاى بين نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد.
مسأله 978 :
اگر شک کند که تکبيرة‌الاحرام را گفته يا نه، چنانچه بعد از آن مشغول خواندن چيزى شده باشد، به شک خود اعتنا نکند و اگر چيزى نخوانده باشد، بايد تکبير را بگويد.
مسأله 979 :
اگر بعد از گفتن تکبيرة‌الاحرام شک کند که آن را صحيح گفته يا نه، به شک خود اعتنا نکند.
مسأله 980 :
مستحب است انسان علاوه بر تکبيرة‌الاحرام شش تکبير ديگر نيز بگويد و مى‌تواند هر کدام از آنها را که خواست به عنوان تکبيرة‌الاحرام تعيين کند.