طريقه وضو گرفتن
مسأله 256 :
وضو عبارت است از شستن صورت و دستها و مسح جلو سر و روى پاها، به شرحى که در مسائل آينده خواهد آمد.
مسأله 257 :
صورت را از بالاى پيشانى يعنى جايى که موى سر مى رويد تا آخر چانه و از نظر پهنا به مقدارى که ميان انگشت وسط و شست قرار مى گيرد، بايد شست و اگر مختصرى از اين مقدار شسته نشود وضو باطل است، لذا براى اين که يقين پيدا کند تمام اين مقدار شسته شده بايد کمى اطراف آن را هم بشويد.
مسأله 258 :
هرگاه انگشتانش بيش از حدّ معمول بزرگ يا کوچک باشد اعتبارى به آن نيست، بلکه بايد ببيند افراد معمولى چه اندازه از صورت خود را مى شويند، او هم همان مقدار را بشويد، همچنين کسى که رستنگاه موى او بسيار بالا يا بسيار پايين است مطابق افراد معمولى صورت خود را مى شويد.
مسأله 259 :
صورت و دستها را بايد آنچنان شست که آب به پوست بدن برسد و اگر موانعى وجود دارد بايد برطرف کند، حتّى اگر احتمال مانع مى دهد بايد وارسى نمايد.
مسأله 260 :
کسانى که محاسن دارند، چنانچه پوست صورت از لاى موها پيدا باشد بايد آب را به پوست برسانند و اگر پيدا نباشد شستن روى مو کافى است و رسانيدن آب به زير آن لازم نيست.
[58]
مسأله 261 :
هرگاه شک کند که موى صورت به اندازه اى است که پوست از لاى آن پيدا است يا نه، بنابر احتياط واجب هر دو را بشويد.
مسأله 262 :
شستن داخل بينى و مقدارى از لب و چشم که در وقت بستن ديده نمى شود، واجب نيست.
مسأله 263 :
بعد از شستن صورت بايد دست راست را از آرنج تا سر انگشتها بشويد و بعد از آن دست چپ را به همين ترتيب.
مسأله 264 :
بايد صورت و دستها را از بالا به پايين شست و اگر از پايين به بالا بشويد، وضو باطل است.
مسأله 265 :
اگر دست را تر کند و به صورت و دستها بکشد، چنانچه ترى دست بقدرى باشد که به آن شستن گفته شود کافى است.
مسأله 266 :
براى آن که يقين کند آرنج را کاملاً شسته، کمى بالاتر از آرنج را هم بشويد.
مسأله 267 :
معمولاً پيش از شستن صورت، دستها را تا مچ مى شويند، ولى اين براى وضو کافى نيست، بايد بعد از شستن صورت در موقعى که دست راست و چپ را مى شويد تمام دست را بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد وضوى او باطل است.
مسأله 268 :
براى وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب است و احتياط واجب، ترک مرتبه دوم است و امّا سوم و بيشتر حرام است. منظور از مرتبه اوّل آن است که تمام عضو را بشويد خواه با يک مشت آب باشد يا چندين مشت، وقتى که تمام شد يک مرتبه حساب مى شود.
مسأله 269 :
بعد از شستن دستها بايد جلو سر را با رطوبت آب وضو که در دست باقى مانده مسح کند و بنابر احتياط واجب، لازم است با دست راست باشد و بهتر اين است که از بالا به پايين دست بکشد، ولى عکس آن يعنى از پايين به بالا نيز اشکال ندارد.
مسأله 270 :
جلو سر، که بالاى پيشانى است جاى مسح است هرجاى اين قسمت
[59]
را به هر اندازه مسح کند کافى است، ولى احتياط مستحبّ آن است که از درازا به اندازه درازاى يک انگشت از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت مسح نمايد.
مسأله 271 :
مسح سر را جايز است بر پوست سر يا بر موهايى که بر آن روييده است بکشند، امّا کسى که موى سر او به اندازه اى بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش مى ريزد، يا به جاهاى ديگر سر مى رسد، بايد بيخ موها را مسح کند و بهتر است که قبل از وضو ،فرق سر را باز کند تا پس از شستن دست چپ، بن موها يا پوست سر را به راحتّى مسح نمايد.
مسأله 272 :
بعد از مسح سر نوبت مسح پاها مى رسد که بايد با همان رطوبتى که در دست مانده روى پاها را از سر انگشتها تا برآمدگى پشت پا مسح کند و بنابر احتياط مستحبّ تا مفصل پا مسح نمايد.
مسأله 273 :
از نظر عرض، کافى است به اندازه يک انگشت مسح کند، ولى بهتر است که به اندازه پهناى سه انگشت بسته باشد وبهتر از آن مسح کردن تمام پشت پا با تمام کف دست است و اگر همه دست را روى پا بگذارد وکمى بکشد کافى است.
مسأله 274 :
براى مسح سر و روى پاها بايد دست را روى آنها بکشد و اگر دست را ثابت نگه دارد و سر يا پا را زير آن حرکت دهد وضو باطل است بنابر احتياط واجب، امّا اگر مختصرى سر يا پا حرکت کند اشکال ندارد.
مسأله 275 :
جاى مسح بايد خشک باشد، ولى اگر مختصرى رطوبت داشته باشد بطورى که آب دست هنگام مسح بر آن غلبه کند اشکال ندارد.
مسأله 276 :
اگر رطوبت کف دست خشک شود مى تواند از اعضاى ديگر وضو رطوبت بگيرد با آن مسح کند، ولى از آب خارج جايز نيست و اگر فقط به اندازه مسح سر رطوبت دارد سر را با همان رطوبت مسح کند براى مسح پاها از اعضاى ديگر، رطوبت بگيرد.
مسأله 277 :
مسح بايد روى پوست پا باشد و مسح کردن روى جوراب و کفش فايده ندارد، مگر در حال تقيّه و اگر به واسطه سرماى شديد يا ترس از دزد و درنده
[60]
و مانند آن نتواند کفش يا جوراب را بيرون آورد کافى است روى آنهامسح کند و اگر روى کفش نجس است، بايد چيز پاکى بر آن بيندازد و بر آن چيز مسح کند.
مسأله 278 :
اگر روى پا نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد بنابر احتياط واجب بايد چيز پاکى روى آن بيندازد و بر آن مسح کند و بعد تيمّم نمايد.