مسائل متفرّقه زکات فطره
مسأله 1718 :
در زکات فطره مانند زکات مال قصد قربت لازم است، يعنى بايد براى اطاعت فرمان خدا زکات فطره بدهد و نيّت فطره نيز شرط است.
مسأله 1719 :
زکات فطره را نمى توان قبل از ماه رمضان داد و اگر بدهد بايد روز عيد فطر اعاده کند، همچنين احتياط واجب آن است که در ماه مبارک رمضان هم ندهد، ولى اگر پيش از ماه رمضان يا در ماه رمضان چيزى را به فقير قرض دهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد طلب خود را به جاى فطره حساب کند مانعى ندارد.
مسأله 1720 :
در زکات فطره خوراک شخصى خود انسان ملاک نيست بلکه خوراک معمولى اهل شهر و يا محل ملاک است; بنابراين، کسى که هميشه برنج مى خورد مى تواند زکات فطره را از گندم بدهد.
مسأله 1721 :
در زکات فطره مى توان به جاى جنس، پول داد، مثلاً حساب مى کند قيمت يک من گندم چه اندازه است; پول آن را به همين عنوان به فقير مى دهد، ولى بايد توجّه داشت ملاک، قيمت خرده فروشى در بازار آزاد است نه قيمت عمده فروشى و نرخ رسمى و به تعبير ديگر بايد پولى بدهد که فقير اگر بخواهد بتواند با آن همان جنس را از بازار بخرد.
مسأله 1722 :
گندم يا چيز ديگرى را که براى فطره مى دهند بايد مخلوط با خاک و اشياء ديگر نباشد، مگر اين که بقدرى کم باشد که به حساب نيايد.
مسأله 1723 :
زکات فطره را از جنس معيوب نمى توان داد، ولى اگر جايى باشد که آن جنس خوراک غالب آنها محسوب مى شود اشکال ندارد.
مسأله 1724 :
کسى که زکات فطره چند نفر را مى دهد لازم نيست همه را از يک جنس بدهد و مى تواند (مثلاً) براى بعضى گندم و براى بعضى جو بدهد.
[319]
مسأله 1725 :
وقت اداى زکات فطره، روز عيد فطر قبل از انجام نماز است; بنابراين، کسى که نماز عيدفطر را مى خواند بايد فطره را پيش از نماز عيد بدهد، ولى اگر نماز عيد را نمى خواند مى تواند تا ظهر روز عيد تأخير بيندازد.
مسأله 1726 :
اگر دسترسى به فقير ندارد مى تواند مقدارى از مال خود را به نيّت فطره جدا کرده و براى مستحقّى که در نظر دارد يا براى هر مستحق کنار بگذارد و بايد هر وقت که آن را مى دهد نيّت فطره نمايد.
مسأله 1727 :
اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است فطره را ندهد و کنار هم نگذارد احتياط آن است که بعداً به نيّت «ما فى الذّمّه» يعنى بدون اين که قصد ادا و قضا کند فطره را بدهد.
مسأله 1728 :
مالى را که به قصد فطره کنار گذارده، نمى تواند آن را با مال ديگرى عوض کند، بلکه بايد همان را براى فطره بدهد.
مسأله 1729 :
هرگاه مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بين برود، چنانچه دسترسى به فقير داشته و کوتاهى کرده بايد عوض آن را بدهد و اگر دسترسى نداشته و در حفظ آن نيز کوتاهى نکرده چيزى بر او نيست.
مسأله 1730 :
هرگاه انسان مالى دارد که قيمتش از فطره بيشتر است چنانچه نيّت کند که مقدارى از آن مال براى فطره است اشکال دارد.
مسأله 1731 :
احتياط واجب آن است که زکات فطره را در همان محل مصرف کند، مثلاً نمى تواند براى بستگانش که در شهر ديگرى هستند بفرستد، مگر اين که در آن محل مستحقّى پيدا نشود و هرگاه با وجود مستحق فطره را به جاى ديگرى ببرد و تلف شود ضامن است، ولى حاکم شرع مى تواند با توجّه به مصالح نيازمندان اجازه دهد آن را به محلّ ديگرى ببرند.
مسأله 1732 :
همانطور که قبلاً هم اشاره شد زکات فطره را بنابر احتياط واجب در غير مورد فقرا و مساکين نمى توان مصرف کرد، همچنين نمى توان از آن کارخانه هايى تأسيس کرد و منافع آن را در خدمت نيازمندان گذارد، ولى تهيّه سرمايه از آن براى افراد نيازمند به مقدارى که زندگانى آنها را اداره کند جايزاست.
[320]