جاهايى که فقط قضاى روزه واجب است
مسأله 1697 :
در چند صورت فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نيست : اول - آن که در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصيلى که در مسأله 1640 گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بيدار نشود ولى در خواب سوم احتياط مستحب موکد, کفاره است .
دوم - عـمـلى که روزه را باطل مى کند بجا نياورد ولى نيت روزه نکند, يا ريا کند, ياقصد کند که روزه نباشد, يا قصد کند کارى که روز را باطل مى کند انجام دهد.
سوم - آن که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت يک روز ياچند روز روزه بگيرد.
چـهـارم - آن کـه در ماه رمضان بدون اين که تحقيق کند صبح شده يا نه , کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده , و نيز اگر بعد از تحقيق با اين که گمان دارد صبح شـده , کـارى کـه روزه را بـاطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شودصبح بوده قضاى آنروزه بر او واجـب اسـت .
بلکه اگر بعد از تحقيق شک کند که صبح شده يا نه يا ظن پيدا کند به آن که صبح نشده وکارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده احتياط واجب آن است که قضاى روزه آن روز رابجا آورد.
پـنـجم - آن که کسى بگويد صبح نشده و انسان به گفته او کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده است .
ششم - آن که کسى بگويد صبح شده و انسان به گفته او يقين نکند, يا خيال کندشوخى مى کند و کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده است .
هفتم - آن که کور ومانند آن به گفته ديگرى افطار کنند, بعد معلوم شود مغرب نبوده است .
هـشـتم - آن که در هواى صاف بواسطه تاريکى يقين کند که مغرب شده و افطار کند,بعد معلوم شـود مـغـرب نبوده است و اگر شک داشته باشد که مغرب شده و افطارکند و معلوم شود مغرب نـبـوده کفاره هم واجب است .
ولى اگر در هواى ابر به گمان اين که مغرب شده افطار کند, بعد معلوم شود مغرب نبوده , قضا لازم نيست .
نهم - آن که براى خنک شدن , مضمضه کند يعنى آب در دهان بگرداند و بى اختيارفرو رود و اگر بى جهت مضمضه کند و فرو رود احتياط لازم قضا است ولى اگرفراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد يا براى وضو مضمضه کند و بى اختيارفرو رود قضا بر او واجب نيست .
دهـم - آن که روزه دار از جهت اکراه يا اضطرار يا تقيه افطار کند که در اين صورت لازم است قضا نمايد و کفاره ندارد.
مسأله 1698 :
اگر غير آب چيز ديگرى را در دهان ببرد وبى اختيار فرو رود يا آب داخل بينى کند وبى اختيار فرو رود, قضا بر اوواجب نيست .
مسأله 1699 :
مضمضه زياد براى روزه دار مکروه است و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد, بهتر است سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد.
مسأله 1700 :
اگر انسان بداند يا ايمن نباشد که بواسطه مضمضه بى اختيار يا ازروى فراموشى آب وارد گلويش شود, نبايد مضمضه کند.
مسأله 1701 :
اگر در ماه رمضان , بعد از تحقيق يقين کند که صبح نشده و کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده , قضا لازم نيست .
مسأله 1702 :
اگر انسان شک کند که مغرب شده يا نه نمى تواند افطار کند.
ولى اگر شک کند که صبح شده يا نه , پيش از تحقيق هم مى تواند کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد.