احکام قسم خوردن (امام خمینی (ره))

احکام قسم خوردن

مساله 2670 :

اگر قسم بخورد که کارى را انجام دهد يا ترک کند، مثلا قسم بخورد که روزه بگيرد يا دود استعمال نکند، چنانچه عمدا مخالفت کند بايد کفاره بدهد يعنى يک بنده آزاد کند يا ده فقير را سير کند يا آنان را بپوشاند و اگر اينها را نتواند بايد سه روز روزه بگيرد.

مساله 2671 :

قسم چند شرط دارد: اول: کسى که قسم مى‌خورد بايد بالغ و عاقل باشد، و اگر مى‌خواهد راجع به مال خودش قسم بخورد، بايد در حال بالغ شدن سفيه نباشد و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع نکرده باشد، و از روى قصد و اختيار قسم بخورد پس قسم خوردن بچه و ديوانه و مست و کسى که مجبورش کرده‌اند، درست نيست و همچنين است اگر در حال عصبانى بودن بى قصد قسم بخورد. دوم: کارى را که قسم مى‌خورد انجام دهد، بايد حرام و مکروه نباشد و کارى را که قسم مى‌خورد ترک کند،بايد واجب و مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد که کار مباحى را به جا آورد، بايد ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، و نيز اگر قسم بخورد کار مباحى را ترک کند، بايد انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد. سوم: به يکى از اسامى خداوند عالم قسم بخورد که به غير ذات مقدس او گفته نمى‌شود، مثل خدا و الله و نيز اگر به اسمى قسم بخورد که به غير خدا هم مى‌گويند، ولى به قدرى به خدا گفته مى‌شود که هر وقت کسى آن اسم را بگويد، ذات مقدس حق در نظر مى‌آيد، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد، صحيح است، بلکه اگر به لفظ‌ى قسم بخورد که بدون قرينه خدا بنظر نمى‌آيد، ولى او قصد خدا را کند بنابر احتياط، بايد به آن قسم عمل نمايد. چهارم: قسم را به زبان بياورد و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد کند صحيح نيست ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحيح است. پنجم: عمل کردن به قسم براى او ممکن باشد و اگر موقعى که قسم مى‌خورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتى که براى قسم معين کرده عاجز شود يا برايش مشقت داشته باشد، قسم او از وقتى که عاجز شده به هم مى‌خورد.

مساله 2672 :

اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگيرى کند يا شوهر از قسم خوردن زن جلوگيرى نمايد، قسم آنان صحيح نيست.

مساله 2673 :

اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، قسم آنان بعيد نيست صحيح نباشد، ليکن نبايد احتياط را ترک کنند.

مساله 2674 :

اگر انسان از روى فراموشى يا ناچارى به قسم عمل نکند، کفاره براو واجب نيست و همچنين است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننمايد و قسمى که آدم وسواسى مى‌خورد مثل اينکه مى‌گويد: "و الله الان مشغول نماز مى‌شوم" و به واسطه وسواس مشغول نماز نمى‌شود اگر وسواس او طورى باشد که بى اختيار به قسم عمل نکند،کفاره ندارد.

مساله 2675 :

کسى که قسم مى‌خورد اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مکروه است،و اگر دروغ باشد، حرام و از گناهان بزرگ مى‌باشد، ولى اگر براى اين که خودش يا مسلمان ديگرى را از شر ظالمى نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال ندارد بلکه گاهى واجب مى‌شود، و اين جور قسم خوردن غير از قسمى است که در مسايل پيش گفته شد.