احکام جنابت‌‌‌‌ (آیت الله محمد فاضل لنکرانی (ره))

احکام جنابت

مسأله 347 :

به دو چيز انسان جنب مى شود;

اوّل: جماع.

دوّم: بيرون آمدن منى، چه در خواب باشد يا بيدارى، کم باشد يا زياد با شهوت باشد يا بى شهوت، با اختيار باشد يا بى اختيار.

مسأله 348 :

اگر رطوبتى از انسان خارج شود و نداند منى است يا بول يا غير اينها، چنانچه با شهوت و جستن بيرون آمده و بعد از بيرون آمدن آن، بدن سست شده، آن رطوبت حکم منى را دارد، و اگر هيچ يک از اين سه نشانه يا بعضى از اينها را نداشته باشد، حکم منى را ندارد. ولى در زن و مريض لازم نيست آن آب با جستن بيرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بيرون آمده باشد در حکم منى است و لازم نيست بدن او سست شود.

مسأله 349 :

مستحب است انسان بعد از بيرون آمدن منى بول کند، و اگر بول نکند و بعد از غسل، رطوبتى از او بيرون آيد که نداند منى است يا رطوبت ديگر، حکم

[66]

منى را دارد.

مسأله 350 :

اگر انسان جماع کند و به اندازه ختنه گاه يا بيشتر داخل شود، در زن باشد يا در مرد، در قُبُل باشد يا در دُبُر، بالغ باشند يا نابالغ اگرچه منى هم بيرون نيايد هردو جنب مى شود.

مسأله 351 :

اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه وارد شده يا نه، غسل بر او واجب نيست.

مسأله 352 :

اگر نعوذبالله حيوانى را وطى کند يعنى با او نزديکى نمايد و منى از او بيرون آيد غسل تنها کافى است، و اگر منى بيرون نيايد چنانچه پيش از وطى، وضو داشته باز هم غسل تنها کافى است، و اگر وضو نداشته باشد احتياط واجب آن است که غسل کند و وضو هم بگيرد.

مسأله 353 :

اگر منى از جاى خود حرکت کند و بيرون نيايد، يا انسان شک کند که منى از او بيرون آمده يا نه، غسل بر او واجب نيست.

مسأله 354 :

کسى که نمى تواند غسل کند ولى تيمم برايش ممکن است، بعد از داخل شدن وقت نماز بدون جهت با عيال خود نزديکى کند اشکال دارد ولى اگر براى لذت بردن يا امر عقلايى ديگر باشد اشکال ندارد.

مسأله 355 :

اگر در لباس خود منى ببيند و بداند که از خود او است و براى آن غسل نکرده، بايد غسل کند و نمازهايى را که يقين دارد بعد از بيرون آمدن منى خوانده قضا کند، ولى نمازهايى را که احتمال مى دهد بعد از بيرون آمدن منى خوانده لازم نيست قضا نمايد.

چيزهايى که بر جنب حرام است

مسأله 356 :

پنج چيز بر جنب حرام است:

اوّل: رساندن جايى از بدن به خط قرآن يا به اسم خدا، و اسامى مبارکه پيامبران و امامان(عليهم السلام)، که بنابر احتياط واجب حکم اسم خدا را دارد.

دوّم: رفتن در مسجدالحرام و مسجد پيغمبر(صلى الله عليه وآله)، اگرچه از يک در داخل و از در ديگر خارج شود.

سوّم: توقف در مساجد ديگر، ولى اگر از يک در داخل و از در ديگر خارج شود، يا براى برداشتن چيزى برود مانعى ندارد. و احتياط واجب آن است که در حرم امامان

[67]

هم توقف نکند، اگرچه اولى آن است که حکم مسجدالحرام و مسجد پيامبر(صلى الله عليه وآله) را در حرم امامان(عليه السلام)رعايت نمايد.

چهارم: گذاشتن چيزى در مسجد.

پنجم: خواندن سوره اى که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است:

اوّل: سوره سى و دوم قرآن (الم تنزيل). دوّم: سوره چهل و يکم (حم سجده) سوّم: سوره پنجاه و سوّم (والنّجم). چهارم: سوره نود و ششم (اقرء). و اگر يک حرف از اين چهار سوره را هم بخواند حرام است.

چيزهايى که بر جنب مکروه است

مسأله 357 :

نُه چيز بر جنب مکروه است:

اوّل و دوّم: خوردن و آشاميدن، ولى اگر وضو بگيرد مکروه نيست.

سوّم: خواندن بيشتر از هفت آيه از سوره هايى که سجده واجب ندارد.

چهارم: رساندن جايى از بدن به جلد و حاشيه و بين خطهاى قرآن.

پنجم: همراه داشتن قرآن.

ششم: خوابيدن، ولى اگر وضو بگيرد يا به واسطه نداشتن آب، تيمم بدل از غسل کند، مکروه نيست.

هفتم: خضاب کردن به حنا و مانند آن.

هشتم: ماليدن روغن به بدن.

نهم: جماع کردن، بعد از آن که محتلم شده، يعنى در خواب منى از او بيرون آمده است.

غسل جنابت

مسأله 358 :

غسل جنابت به خودى خود مستحب است و براى خواندن نماز واجب و مانند آن واجب مى شود. ولى براى نماز ميت و سجده شکر و سجده هاى واجب قرآن غسل جنابت لازم نيست.

مسأله 359 :

لازم نيست در وقت غسل نيت کند که: غسل واجب يا مستحب مى کنم، و اگر فقط به قصد قربت يعنى براى انجام فرمان خداوند عالم غسل کند کافى است.

[68]

مسأله 360 :

اگر يقين کند وقت نماز شده و نيت غسل واجب کند بعد معلوم شود که پيش از وقت غسل کرده، غسل او صحيح است.

مسأله 361 :

غسل را چه واجب باشد و چه مستحب، به دو قسم مى شود انجام داد: ترتيبى و ارتماسى.

غسل ترتيبى

مسأله 362 :

در غسل ترتيبى بايد به نيّت غسل، اول سر و گردن، بعد طرف راست بعد طرف چپ بدن را بشويد. و اگر عمداً يا از روى فراموشى يا به واسطه ندانستن مسأله به اين ترتيب عمل نکند غسل او باطل است.

مسأله 363 :

نصف ناف و نصف عورت را بايد با طرف راست بدن و نصف ديگر را بايد با طرف چپ بشويد، بلکه بهتر است تمام ناف و عورت با هر دو طرف شسته شود.

مسأله 364 :

براى آن که يقين کند هر سه قسمت، يعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، بايد هر قسمتى را که مى شويد مقدارى از قسمتهاى ديگر را هم با آن قسمت بشويد. بلکه احتياط مستحب آن است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشويد.

مسأله 365 :

اگر بعد از غسل بفهمد جايى از بدن را نشسته و نداند کجاى بدن است بايد دوباره غسل کند.

مسأله 366 :

اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار کافى است. و اگر از طرف راست باشد بايد بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشويد. و اگر از سر و گردن باشد بايد بعد از شستن آن مقدار دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشويد.

مسأله 367 :

اگر پيش از تمام شدن غسل، در شستن مقدارى از طرف چپ شک کند، شستن همان مقدار کافى است، ولى اگر بعد از اشتغال به شستن طرف چپ در شستن طرف راست يا مقدارى از آن شک کند يا بعد از اشتغال به شستن طرف راست در شستن سر و گردن يا مقدارى از آن شک نمايد نبايد اعتنا کند.

[69]

غسل ارتماسى

مسأله 368 :

در غسل ارتماسى بايد آب در يک آن، تمام بدن را بگيرد، پس اگر به نيت غسل ارتماسى يکباره يا به تدريج در آب فرو رود تا تمام بدن زير آب رود غسل او صحيح است.

مسأله 369 :

در غسل ارتماسى اگر همه بدن زير آب باشد و بعد از نيت غسل، بدن را حرکت دهد غسل او صحيح است. ولى بهتر است بيشتر بدن خارج از آب باشد و پس از نيت زير آب رود.

مسأله 370 :

اگر بعد از غسل ارتماسى بفهمد به مقدارى از بدن آب نرسيده چه جاى آن را بداند يا نداند، بايد دوباره غسل کند.

مسأله 371 :

اگر براى غسل ترتيبى وقت ندارد و براى ارتماسى وقت دارد، بايد غسل ارتماسى کند.

مسأله 372 :

کسى که روزه واجب گرفته يا براى حج يا عمره احرام بسته، نمى تواند غسل ارتماسى کند ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى کند صحيح است.

احکام غسل کردن

مسأله 373 :

در غسل ارتماسى بايد تمام بدن پاک باشد ولى در غسل ترتيبى پاک بودن تمام بدن لازم نيست. و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتى را پيش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافى است.

مسأله 374 :

عرق جنب از حرام نجس نيست و کسى که از حرام جنب شده اگر با آب گرم هم غسل کند صحيح است.

مسأله 375 :

اگر در غسل به اندازه سر مويى از بدن نشسته بماند، غسل باطل است، ولى شستن جاهايى از بدن که ديده نمى شود، مثل توى گوش و بينى، واجب نيست.

مسأله 376 :

جايى را که شک دارد از ظاهر بدن است يا از باطن آن بنابر احتياط واجب لازم است بشويد.

مسأله 377 :

اگر سوراخ جاى گوشواره و مانند آن به قدرى گشاد باشد که داخل آن ديده شود و جزء ظاهر بدن به حساب آيد، بايد آن را شست و اگر ديده نشود

[70]

و جزء ظاهر بدن محسوب نشود، شستن داخل آن لازم نيست.

مسأله 378 :

چيزى را که مانع رسيدن آب به بدن است بايد برطرف کند و اگر پيش از آن که يقين کند برطرف شده غسل نمايد، غسل او باطل است.

مسأله 379 :

اگر موقع غسل شک کند چيزى که مانع از رسيدن آب باشد در بدن او هست يا نه، چنانچه شکش منشأ عقلايى داشته باشد، بايد وارسى کند تا مطمئن شود که مانعى نيست.

مسأله 380 :

در غسل بايد موهاى کوتاهى را که جزء بدن حساب مى شود، بشويد و بنابر احتياط شستن موهاى بلند هم لازم مى باشد.

مسأله 381 :

تمام شرطهايى که براى صحيح بودن وضو گفته شد، مثل پاک بودن آب و غصبى نبودن آن، در صحيح بودن غسل هم شرط است ولى در غسل لازم نيست بدن را از بالا به پايين بشويد. و نيز در غسل ترتيبى، لازم نيست بعد از شستن هر قسمت فوراً قسمت ديگر را بشويد بلکه اگر بعد از شستن سر و گردن مقدارى صبر کند و بعد طرف راست را بشويد و بعد از مدتى طرف چپ را بشويد اشکال ندارد. ولى کسى که نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى کند، اگر به اندازه اى که غسل کند و نماز بخواند، بول و غائط از او بيرون نمى آيد، بايد هر قسمت را فوراً بعد از قسمت ديگر غسل دهد و بعد از غسل هم فوراً نماز بخواند، و همچنين است حکم زن مستحاضه که بعداً گفته مى شود.

مسأله 382 :

کسى که قصد دارد پول حمامى را ندهد يا بدون اين که بداند حمامى راضى است بخواهد نسيه بگذارد، اگرچه بعد حمّامى را راضى کند، غسل او باطل است.

مسأله 383 :

اگر بخواهد پول حرام يا پولى که خمس آن را نداده به حمامى بدهد، غسل او باطل است.

مسأله 384 :

اگر حمّامى راضى باشد که پول حمّام نسيه بماند ولى کسى که غسل مى کند قصدش اين باشد که طلب او را ندهد يا از مال حرام بدهد غسل او اشکال دارد.

مسأله 385 :

اگر مخرج غائط را در آب خزينه تطهير کند و پيش از غسل شک کند که چون در خزينه تطهير کرده حمامى به غسل کردن او راضى است يا نه، غسل او باطل است، مگر اين که پيش از غسل حمامى را راضى کند.

[71]

مسأله 386 :

اگر شک کند که غسل کرده يا نه، بايد غسل کند ولى اگر بعد از غسل شک کند، که غسل او درست بوده يا نه، لازم نيست دوباره غسل نمايد.

مسأله 387 :

اگر در بين غسل حدث اصغر از او سر بزند، مثلاً بول کند، مى تواند غسل را تمام نمايد و بعد وضو بگيرد. و بهتر آن است که غسل را احتياطاً به قصد آنچه بر ذمّه او است از اتمام يا اعاده از سر بگيرد ولکن وضوى بعد از غسل در اين صورت هم واجب است.

مسأله 388 :

هرگاه به خيال اينکه به اندازه غسل و نماز وقت دارد براى نماز غسل کند، اگرچه بعد از غسل بفهمد که به اندازه غسل وقت نداشته غسل او صحيح است.

مسأله 389 :

کسى که جنب شده اگر شک کند غسل کرده يا نه نمازهايى را که خوانده صحيح است، ولى براى نمازهاى بعد بايد غسل کند.

مسأله 390 :

کسى که چند غسل بر او واجب است مى تواند به نيّت همه آنها يک غسل به جا آورد، يا آنها را جدا جدا انجام دهد.

مسأله 391 :

کسى که جنب است اگر بر جايى از بدن او آيه قرآن يا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، حرام است دست به آن نوشته بگذارد. و اگر بخواهد غسل کند بايد آب را طورى به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد.

مسأله 392 :

کسى که غسل جنابت کرده، نبايد براى نماز وضو بگيرد. بلکه با غسلهاى واجب ديگر غير از غسل استحاضه متوسطه، نيز مى تواند بدون وضو نماز بخواند اگرچه بهتر است وضو هم بگيرد.