آب مطلق و آب مضاف (آیت الله حسین نوری همدانی)

آب مطلق و مضاف

مسأله 15 :

آب يا مطلق است يا مضاف ، آب مضاف آبي است که آن را از چيزي بگيرند ، مثل آب هندوانه و گلاب ، يا با چيزي مخلوط باشد ، مثل آبي که به قدري با گل و مانند آن مخلوط شود ، که ديگر به آن آب نگويند و غير اينها آب مطلق است و آن بر پنج قسم است اول آب کُر ، دوم آب قليل ، سوم آب جاري ، چهارم آب باران ، پنجم آب چاه .

1-آب کُر

مسأله 16 :

آب کُر ، مقدارآبي است که اگر در ظرفي که درازا و پهنا و گودي آن هر يک سه وجب ونيم است بريزند،آن ظرف را پر کند.و وزن آن از صد و بيست و هشت منِ تبريز بيست مثقال کمتر است و احتياط اين است که مقدار419 / 377 کيلوگرم را در نظر بگيرند

مسأله 17 :

اگر عين نجس ، مانند بول و خون به آب کُر برسد ، چنانچه به واسطة آن بو يا رنگ يا مزه آب تغيير کند آب نجس مي شود و اگر تغيير نکند ، نجس نمي شود .

مسأله 18 :

اگر بوي آب کُر به واسطة غير نجاست تغيير کند ، نجس نمي شود .

مسأله 19 :

اگر عين نجس مانند خون به آبي که بيشتر ازکُر است برسد و بو يا رنگ يا مزه قسمتي از آن را تغيير دهد، چنانچه مقداري که تغيير نکرده کمتر ازکُر باشد،تمام آب نجس مي شود.و اگر به اندازة کُر يا بيشتر باشد ، فقط مقداري که بو يا رنگ يا مزة آن تغيير کرده نجس است .

مسأله 20 :

آب فواره اگر متصل بکر باشد ، آب نجس را در صورتي که مخلوط به آن بشود پاک کمي کند ، ولي اگر قطره قطره روي آب نجس بريزد ، آن را پاک نمي کند ، مگر آنکه چيزي روي فواره بگيرند ، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود و با آن مخلوط گردد .

مسأله 22 :

اگر مقداري از آب کُر يخ ببندد و باقي آن بقدر کُر نباشد ، چنانچه نجاست به آن برسد نجس مي شود ، و هر قدر از يخ هم آب شود نجس است .

مسأله 23 :

آبي که به اندازة کُر بوده ، اگر انسان شک کند از کُر کمتر شده يا نه ، مثل آب کُر است ، يعني چيز نجس شده را پاک مي کند و اگر نجاستي هم به آن برسد نجس نمي شود . و آبي که کمتر از کرُ بوده و انسان شک دارد به مقدار کرُ شده يا نه ، حکم آب کُر ندارد .

مسأله 24 :

کُربودن آب ، به دو راه ثابت مي شود : اول : آنکه خود انسان تشخيص دهد . دوم : آنکه دو مرد عادل خبر دهند .

2-آب قليل

مسأله 25 :

آب قليل آبي است که از زمين نجوشد و از کرُ کمتر باشد .

مسأله 26 :

اگر آب قليل روي چيز نجس بريزد ،يا چيز نجس به آن برسد ، نجس مي شود .ولي اگر از بالا با فشار روي چيز نجس بريزد ، مقداري که به آن چيز مي رسد ، نجس و هر چه بالاتر از آن است پاک مي باشد ونيز اگر مثل فواره با فشار از پائين به بالا رود در صورتي که نجاست به بالا برسد ، پائين نجس نمي شود و اگر نجاست به پائين برسد ، بالا نجس مي شود .

مسأله 27 :

آب قليلي که براي بر طرف کردن عين نجاست روي چيز نجس ريخته شود و از آن جدا گردد، نجس است .و بايد ازآب قليلي هم که بعد ازبرطرف شدن عين نجاست ، براي آب کشيدن چيز نجس روي آن مي ريزد و از ان جدا مي شود ، اجتناب کنند . ولي آبي که با آن مخرج بول و غائط را مي شويند با پنج شرط پاک است :

اول – آنکه بو يا رنگ يا مزه آب به واسطه نجاست تغيير نکرده باشد . دوم – نجاستي از خارج به آن نرسيده باشد . سوم – نجاست ديگري مثل خون يا بول يا غائط بيرون نيامده باشد . چهارم – ذره هاي غائط در آب پيدا نباشد . پنجم – بيشتر از مقدار معمول ، نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد .

3-آب جاري

مسأله 28 :

آب جاري آبي است که از زمين بجوشد و جريان داشته باشد ، مانند آب چشمه و قنات .

مسأله 29 :

آب جاري اگر کمتر از کر باشد ، چناچه نجاست به برسد تا وقتي بو يا رنگ يا مزة آن به واسطة نجاست تغيير نکرده ، پاک است .

مسأله 30 :

اگر نجاستي به آب جاري برسد ، مقداري از آن ، که بو يا رنگ يا مزه اش به واسطة نجاست تغيير کرده نجس است . و طرفي که متصل به چشمه است اگر چه کمتر از کر باشد پاک است و آبهاي ديگر نهر اگر به اندازة کر باشد يا به واسطة آبي که تغيير نکرده به آب چشمه متصل باشد ، پاک و گرنه نجس است .

مسأله 31 :

آب چشمه اي که جاري نيست ولي طوري است که اگر از آن بردارند باز مي جوشد ، حکم آب جاري دارد . يعني اگر نجاست به آن برسد ، تا وقتي بو يا رنگ يا مزة آن به واسطة نجاست تغيير نکرده ، پاک است .

مسأله 32 :

آبي که کنار نهر ، ايستاده و متصل به آب جاري است ، حکم آب جاري دارد .

مسأله 33 :

چشمه اي که مثلا در زمستان مي جوشد و در زمستان مي جوشد و در تابستان از جوشش مي افتد ، فقط وقتي که مي جوشد حکم آب جاري دارد .

مسأله 34 :

آب حوض حمام اگر چه کمتر از کر باشد ، مثل آب جاري است ، ولي بنابر احتياط واجب بايد به خزينه اي که آب آن به تنهائي يا با آب حوضچه به اندازه کر ، متصل باشد .

مسأله 35 :

آب لوله هاي حمام که از شير ها و دوشها مي ريزد ، اگر متصل به کر باشد ، مثل آب جاري است و آب لوله هاي عمارات اگر متصل به کر باشد ،در حکم آب کر است.

مسأله 36 :

آبي که روي زمين جريان دارد ولي از زمين نمي جوشد ، چنانچه کمتر از کر باشد و نجاست به آن برسد نجس ميشود . اما اگر از بالا با فشار به پائين بريزد ، چنانچه به نجاست به پائين آن برسد بالاي آن نجس نمي شود .

4-آب باران

مسأله 37 :

اگر به چيز نجسي که عين نجاست درآن نيست يک مرتبه باران ببارد ، جائي که باران به آن برسد پاک مي شود . و در فرش و لباس و مانند اينها فشار لازم نيست . ولي باريدن دو سه قطره فائده ندارد ، بلکه بايد طوري باشد که بگويند باران مي آيد . ‌

مسأله 38 :

اگر باران،به عين نجس ببارد و به جاي ديگر ترشح کند ، چنانچه عين نجاست همراه آن نباشد ،و بو يا رنگ يا مزة نجاست نگرفته باشد پاک است.پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح کند ، چنانچه ذرهّ اي خون در آن باشد يا آنکه بو يا رنگ يا مزة خون گرفته باشد ، نجس مي باشد .

مسأله 39 :

اگر بر سقف عمارت يا روي بام آن عين نجاست ، تا وقتي باران به بام مي بارد ، آبي که به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان مي ريزد پاک است . و بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبي که مي ريزد ، به چيز نجس رسيده است نجس مي باشد .

مسأله 40 :

زمين نجسي که باران بر آن ببارد پاک مي شود . و اگر باران بر زمين جاري شود و به جاي نجسي که زير سقف است برسد ، آن را نيز پاک مي کند .

مسأله 41 :

خاک نجسي که به واسطة باران گل شود و آب آن را فرا گيرد پاک است ، اما اگر فقط رطوبت به آن برسد پاک نمي شود .

مسأله 42 :

هر گاه آب باران در جائي جمع شود ، اگر چه کمتر از کر باشد چنانچه موقعي که باران مي آيد ، چيز نجسي را در آن بشويند و آب ، بو يا رنگ يا مزة نجاست نگيرد ، آن چيز نجس پاک مي شود .

مسأله 43 :

اگر بر فرش پاکي که روي زمين نجس است باران ببارد و بر زمين نجس جاري شود ، فرش ، نجس نمي شود و زمين هم پاک مي گردد .

5 – آب چاه

مسأله 44 :

آب چاهي که از زمين مي جوشد ، اگر چه کمتر از کر باشد چنانچه نجاست به آن برسد ، تا وقتي بو يا رنگ يا مزة آن به واسطة نجاست تغيير نکرده پاک است ، ولي مستحب است پس از رسيدن بعضي از نجاستها ، مقداري که درکتابهاي مفصل گفته شده از آب آن ، بکشند .

مسأله 45 :

اگر نجاستي در چاه بريزد و بو يا رنگ يا مزة آب آن را تغيير دهد ، چنانچه تغيير آب چاه از بين برود ، موقعي پاک مي شود که با آبي که از چاه مي جوشد مخلوط گردد.

مسأله 46 :

اگر آب باران يا آب ديگر ، در گودالي جمع شود و کمتر از کُر باشد ، چنانچه بعد از قطع شدن باران ، نجاست به آن برسد نجس مي شود .

احکام آبها

مسأله 47 :

آب مضاف که معني آن گفته شد ، چيز نجس را پاک نمي کند ، وضو و غسل هم با آن باطل است .

مسأله 48 :

اگر ذره اي نجاست به آب مضاف برسد نجس مي شود ، ولي چنانچه از بالا بافشار روي چيز نجس بريزد ، مقداري که به چيز نجس رسيده نجس و مقداري که بالاتر از آن رسيده نجس و مقداري که بالاتر از آن است پاک ميباشد . مثلا اگر گلاب را از گلابدان روي دست نجس بريزند ،آنچه به دست رسيده نجس، و آنچه به دست نرسيده پاک است و نيز اگر مثل فواره با فشار از پائين به بالا برود ، اگر نجاست به بالا برسد پائين نجس نمي شود .

مسأله 49 :

اگر آب مضاف نجس ، طوري با آب کُر يا جاري مخلوط شود ، که ديگر آب مضاف به آن نگويند پاک مي شود .

مسأله 50 :

آبي که مطلق بوده و معلوم نيست مضاف شده يا نه ، مثل آب مطلق است ، يعني چيز نجس را پاک مي کند ، وضو و غسل هم با آن صحيح است و آبي که مضاف بوده و معلوم نيست مطلق شده يا نه مثل آب مضاف است ، يعني چيز نجس را پاک نميکند ، وضو و غسل هم با آن باطل است .

مسأله 51 :

آبي که معلوم نيست مطلق يا مضاف و معلوم نيست که قبلا مطلق يا مضاف بوده ، نجاست را پاک نمي کند ،وضو و غسل هم با آن باطل است .

مسأله 51 :

آبي که معلوم نيست مطلق است يا مضاف و معلوم نيست که قبلا مطلق يا مضاف بوده ، نجاست را پاک نمي کند ، وضو و غسل هم با آن باطل است .ولي اگر به اندازة کُر يابيشتر باشد ونجاست به آن برسد حکم به نجس بودن آن نمي شود

مسأله 52 :

آبي که عين نجاست مثل خون و بول به آن برسد و بو يا رنگ يا مزة آن را تغيير دهد ، اگر چه کُر يا جاري باشد نجس مي شود . ولي اگر بو يا رنگ يا مزة آب به واسطة نجاستي که بيرون آب است عوض شود ، مثلا مرداري که پهلوي آب است بوي آن را تغيير دهد نجس نمي شود .

مسأله 53 :

آبي که عين نجاست مثل خون و بول در آن ريخته و بو يا رنگ يا مزة آن را تغيير داده ، چنانچه به کر يا جاري متصل شود ، يا باران بر آن ببارد يا باد باران را در آن بريزد،يا آب باران درموقع باريدن از ناودان درآن جاري شود،وتغيير آن از بين برود پاک مي شود . ولي بايد آب باران يا کر يا جاري با آن مخلوط گردد .

مسأله 54 :

آبي که براي پاک کردن شئ نجس شده استعمال مي شود و آن را غــساله مينامند اگرتطهير با آب قليل باشد ، نجس است ، ولي اگر در آب کر يا جاري تطهير نمايند، آبي که بعد از بيرون آوردن از آن مي ريزد ، پاک است .

مسأله 55 :

آبي که پاک بوده و معلوم نيست نجس شده يا نه پاک است . و آبي که نجس بوده و معلوم نيست پاک شده يا نه ، نجس است .

مسأله 56 :

نيم خوردة سگ و خوک و کافر ، نجس و خوردن آن حرام است و نيم خوردة حيوانات حرام گوشت ، پاک و خوردن آن مکروه مي باشد .