2 - معدن
مسأله 1807 :
اگر از معدن مثل طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فيروزه، عقيق، زاج، نمک و معدنهاى ديگر چيزى بدست آورد در صورتى که به مقدار نصاب باشد، بايد خمس آنرا بدهد.
مسأله 1808 :
نصاب معدن 15 مثقال معمولى طلاى مسکوک است، يعنى اگر قيمت چيزى را که از معدن بيرون آورده، به 15 مثقال طلاى مسکوک برسد، بايد خمس آنچه را که پس از کم کردن مخارجى که کرده است باقى مىماند، بدهد.
مسأله 1809 :
چنانچه قيمت چيزى که از معدن بيرون آورده، به 15 مثقال طلاى مسکوک نرسد، خمس آن در صورتى لازم است که بتنهائى يا با منفعتهاى ديگر او از مخارج سالش زياد بيايد.
مسأله 1810 :
گچ و آهک و گل سرشور و گل سرخ از چيزهاى معدنى نيست و کسى که اينها را بيرون مىآورد، در صورتى بايد خمس بدهد که آنچه را بيرون آورده، بتنهائى يا با منافع ديگر کسبش از مخارج سال او زياد بيايد.
مسأله 1811 :
کسى که از معدن چيزى بدست مىآورد، بايد خمس آنرا بدهد چه معدن روى زمين باشد، يا زير آن، چه در زمينى باشد که ملک است يا در جائى باشد که مالک ندارد.
مسأله 1812 :
اگر نداند قيمت چيزى را که از معدن بيرون آورده به 15 مثقال طلاى مسکوک مىرسد يا نه، خمس ندارد و لازم نيست به وزن کردن يا از راه ديگر قيمت آنرا معلوم کند.
مسأله 1813 :
اگر چند نفر چيزى بيرون آورند، چنانچه قيمت آن به 15 مثقال طلاى مسکوک برسد، اگر چه سهم هر کدام آنها اين مقدار نباشد بايد خمس آنرا بدهند.
مسأله 1814 :
اگر معدنى را که در زير ملک ديگريست بيرون آورد، آنچه از آن بدست مىآيد، مال صاحب ملک است. و در صورتيکه بمقدار نصاب برسد چون صاحب ملک براى بيرون آوردن آن خرجى نکرده بايد خمس تمام آنچه را که از معدن بيرون آمده بدهد.