مصرف زکات
مسأله 1579 :
انسان مى تواند زکات را در هشت مورد مصرف کند.
اول فقير و آن کسى است که مخارج سال خود و عيالاتش را ندارد و کسى که صنعت يا ملک يا سرمايه اى دارد که مى تواند مخارج سال خود را بگذراند فقير نيست.
دوم مسکين و آن کسى است که از فقير سختتر مى گذراند.
سوم کسى که از طرف امام(عليه السلام) يا نائب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهدارى نمايد و به حساب آن رسيدگى کند و آن را به امام(عليه السلام) يا نائب امام يا فقرا برساند.
چهارم مسلمانانى که ايمان آنها ضعيف است و دادن زکات مايه تقويت ايمان مى گردد يا در جنگ به مسلمانان کمک مى کنند.
پنجمخريدارى بنده ها و آزاد کردن آنان.
ششمبدهکارى که نمى تواند قرض خود را بدهد.
هفتم سبيل الله يعنى کارى که مانند ساختن مسجد، منفعت عمومى دينى دارد، يا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان مى رسد و آنچه براى اسلام نفع داشته باشد. به هر نحو که باشد.
هشتم ابن السبيل يعنى مسافرى که در سفر درمانده شده و احکام اينها در مسائل آينده گفته خواهد شد.
مسأله 1580 :
احتياط مستحب آن است که فقير و مسکين بيشتر از مخارج سال خود و عيالاتش را در يک مرتبه از زکات نگيرد، ولى اگر تدريجا بگيرد، نبايد بيش از مخارج سالانه خود را بگيرد.
مسأله 1581 :
کسى که مخارج سالش را داشته اگر مقدارى از آن را مصرف کند و بعد شک کند که آنچه باقى مانده به اندازه مخارج سال او هست يا نه، نمى تواند زکات بگيرد.
صفحه 365
مسأله 1582 :
صنعتگر يا مالک يا تاجرى که درآمد او از مخارج سالش کمتر است، مى تواند براى کسرى مخارجش زکات بگيرد. و لازم نيست ابزار کار يا ملک يا سرمايه خود را به صرف مخارج برساند.
مسأله 1583 :
فقيرى که خرج سال خود و عيالاتش را ندارد، اگر خانه اى دارد که ملک اوست و در آن نشسته، يا ماشين سوارى دارد، چنانچه بدون اينها نتواند زندگى کند، اگرچه براى حفظ آبرويش باشد، مى تواند زکات بگيرد و همچنين است اثاث خانه و ظرف و لباس تابستانى و زمستانى و چيزهائى که به آنها احتياج دارد. و فقيرى که اينها را ندارد، اگر به اينها احتياج داشته باشد، مى تواند از زکات خريدارى نمايد.
مسأله 1584 :
کسى که مى گويد فقيرم و قبلاً فقير نبوده، يا معلوم نيست فقير بوده يا نه، اگر از ظاهر حالش اطمينان پيدا شود که فقير است مى شود به او زکات داد.
مسأله 1585 :
کسى که بايد زکات بدهد، اگر از فقيرى طلبکار باشد، مى تواندطلبى را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
مسأله 1586 :
کسى که بدهکار است و نمى تواند بدهى خود را بدهد اگرچه مخارج سال خود را داشته باشد، مى تواند براى دادن قرض خود زکات بگيرد ولى بايد مالى را که قرض کرده در معصيت خرج نکرده باشد يا اگر در معصيت خرج کرده از آن معصيت توبه کرده باشد. که در اين صورت از سهم فقرا مى شود به او داد.
مسأله 1587 :
کسى که بدهکار است و نمى تواند بدهى خود را بدهد اگرچه فقير نباشد، انسان مى تواندطلبى را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
مسأله 1588 :
مسافرى که خرجى او تمام شده، يا ماشين او از کار افتاده، چنانچه سفر او سفر معصيت نباشد و نتواند با قرض کردن يا فروختن چيزى خود را به مقصد برساند، اگرچه در وطن خود فقير نباشد، مى تواند زکات بگيرد. ولى اگر بتواند در جاى ديگر با قرض کردن يا فروختن چيزى مخارج سفر خود را فراهم کند، فقط به مقدارى که به آنجا برسد، مى تواند زکات بگيرد.
صفحه 366
مسأله 1589 :
مسافرى که در سفر درمانده شده و زکات گرفته بعد از آنکه به وطنش رسيد، اگر چيزى از زکات زياد آمده باشد، در صورتى که بدون مشقت نتواند بقيه را به صاحب مال يا نائب او برساند بايد آن را به حاکم شرع بدهد و بگويد آن چيز زکات است.