راه ثابت شدن اوّل ماه
مسأله :
اوّل ماه به پنج چيز ثابت مى‌شود:
اوّل: خود انسان ماه را ببيند.
دوّم: عدّه‌اى که از گفته آنان اطمينان پيدا شود بگويند ماه را ديده‌ايم و همچنين است هر چيزى که به واسطه آن اطمينان پيدا شود.
سوّم: دو مرد عادل بگويند که در شب ماه را ديده‌ايم ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يکديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اينکه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود، اوّل ماه ثابت نمى‌شود، امّا اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آنکه يکى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفته آنان اوّل ماه ثابت مى‌شود.
چهارم: سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت مى‌شود و سى روز از اوّل ماه رمضان بگذرد که به واسطه آن اوّل ماه شوال ثابت مى‌شود.
پنجم: حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است.
مسأله :
اگر حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است کسى هم که از او تقليد نمى‌کند، بايد به حکم او عمل نمايد. ولى کسى که مى‌داند حاکم شرع اشتباه کرده نمى‌تواند به حکم او عمل نمايد.
مسأله :
اوّل ماه با پيشگويى منجمين ثابت نمى‌شود ولى اگر انسان از گفته آنان اطمينان پيدا کند، بايد به آن عمل نمايد.
مسأله :
بلند بودن ماه يا دير غروب کردن آن دليل نمى‌شود که شب قبل، شب اوّل ماه بوده است.
مسأله :
اگر اوّل ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگيرد چنانچه بعد معلوم شود که ماه رمضان بود، بايد روزه آن روز را قضا نمايد.
مسأله :
اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود در هر جايى هم که افقش با آنجا نزديک باشد نظير همه شهرهاى ايران، اوّل ماه براى همه ثابت مى‌شود.
مسأله :
روزى را که انسان نمى‌داند آخر رمضان است يا اوّل شوّال، بايد روزه بگيرد، ولى اگر پيش از مغرب بفهمد که اوّل شوال است بايد افطار کند.
مسأله :
اگر زندانى و مانند آن نتوانند به ماه رمضان اطمينان کنند بايد به گمان عمل نمايند و اگر آن هم ممکن نباشد، هر ماهى را که روزه بگيرند صحيح است و بهتر آن است که بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى که روزه گرفته‌اند دوباره يک ماه روزه بگيرند ولى اگر بعد گمان پيدا کردند بايد به گمان عمل نمايند.