شرایط فروشنده و خریدار (امام خمینی (ره))

شرايط فروشنده و خريدار

مساله 2081 :

براى فروشنده و خريدار شش چيز شرط است: اول: آنکه بالغ باشند. دوم:آنکه عاقل باشند. سوم: آنکه حاکم شرع آنان را از تصرف در اموالشان جلوگيرى نکرده باشد. چهارم: آنکه قصد خريد و فروش داشته باشند، پس اگر مثلا به شوخى بگويد مال خود را فروختم، معامله باطل است. پنجم: آنکه کسى آنها را مجبور نکرده باشد. ششم: آنکه جنس و عوضى را که مى‌دهند مالک باشند، يا مثل پدر و جد صغير اختيار مال در دست آنان باشد. و احکام اينها در مسايل آينده گفته خواهد شد.

مساله 2082 :

معامله با بچه نابالغ باطل است، اگر چه پدر يا جد آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولى اگر بچه مميز باشد و چيز کم قيمتى را که معامله آن براى بچه‌ها متعارف است معامله کند، اشکال ندارد. و نيز اگر طفل وسيله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خريدار برساند يا جنس را به خريدار بدهد و پول را به فروشنده برساند، چون واقعا دو نفر بالغ با يکديگر معامله کرده‌اند، معامله صحيح است، ولى بايد فروشنده و خريدار يقين داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن مى‌رساند.

مساله 2083 :

اگر از بچه نابالغ چيزى بخرد يا چيزى به او بفروشد بايد جنس يا پولى را که از او گرفته به صاحب آن بدهد يا از صاحبش رضايت بخواهد، و اگر صاحب آن را نمى‌شناسد و براى شناختن او هم وسيله‌اى ندارد بايد چيزى را که از بچه گرفته از طرف صاحب آن مظالم بدهد، ولى اگر چيزى را که گرفته مال خود صغير باشد بايد به ولى‌اش برساند، و اگر او را پيدا نکرد به حاکم شرع بدهد.

مساله 2084 :

اگر کسى با بچه نابالغ معامله کند و جنس يا پولى که به بچه داد از بين برود، نمى‌تواند از بچه يا ولى او مطالبه کند.

مساله 2085 :

اگر خريدار يا فروشنده را به معامله مجبور کنند، چنانچه بعد از معامله راضى شود و بگويد راضى هستم معامله صحيح است، ولى احتياط مستحب آن است‌که دوباره صيغه معامله را بخوانند.

مساله 2086 :

اگر انسان مال کسى را بدون اجازه او بفروشد، چنانچه صاحب مال به فروش آن راضى نشود و اجازه نکند معامله باطل است.

مساله 2087 :

پدر و جد پدرى طفل در صورتى مى‌توانند مال طفل را بفروشند که براى‌او مفسده نداشته باشد ، بلکه بهتر آن است که تا مصلحت نباشد نفروشند، اما وصى پدر و وصى جد پدرى و حاکم شرع فقط در صورتى مى‌توانند مال طفل را بفروشند که مصلحت طفل در آن باشد.

مساله 2088 :

اگر کسى مالى را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش صاحب مال معامله را براى خودش اجازه دهد معامله صحيح است، و احتياط واجب آن است‌که مشترى و صاحب مال در منفعتى که براى جنس و عوض آن بوده با يکديگر مصالحه کنند.

مساله 2089 :

اگر کسى مالى را غصب کند و بفروشد به قصد اين که پول آن، مال خودش باشد، چنانچه صاحب مال معامله را اجازه نکند معامله باطل است، و اگر براى کسى هم که مال را غصب کرده اجازه نمايد صحيح بودن معامله اشکال دارد.