شرایط فروشنده و خریدار (آیت الله جعفر سبحانی)

شرايط خريدار و فروشنده

مسأله 1712 :

براى خريدار و فروشنده چند چيز شرط است:

1ـ بالغ بودن.

2ـ عاقل بودن.

صفحه 385

3ـ ممنوع التّصرّف در اموال نبودن (مانند کسانى که به خاطر ورشکستگى از طرف حاکم شرع از تصرّف در اموالشان جلوگيرى شده اند).

4ـ طرفين قصد جدّى براى معامله داشته باشند، پس اگر به شوخى بگويد مالم را فروختم اثرى ندارد.

5ـ کسى آنها را مجبور نکرده باشد.

6ـ جنسى را که خريد و فروش مى کنند ملک آنها باشد يا از طرف مالک وکيل بوده، يا ولىّ صغير باشند.

مسأله 1713 :

معامله با بچه نابالغ باطل است، اگر چه پدر يا جد آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولى اگر بچه مميز باشد و چيز کم قيمتى را که معامله آن براى بچه ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد، بنابراين معامله با پول مختصرى که بچه ها از والدين براى خريد شيرينى و غيره مى گيرند، اشکال ندارد و نيز اگر طفل وکيل در اجراى صيغه معامله يا وسيله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خريدار برساند، يا جنس را به خريدار بدهد و پول را بفروشنده برساند، ـ چون واقعاً دو نفر بالغ با يکديگر معامله کرده اند ـ معامله صحيح است، ولى بايد فروشنده و خريدار يقين داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن مى رساند.

مسأله 1714 :

اگر از بچه نابالغ چيزى بخرد، يا چيزى به او بفروشد بايد جنس يا پولى را که از او گرفته به صاحب آن بدهد، يا از صاحبش رضايت بخواهد. و اگر صاحب آن را نمى شناسد و براى شناختن او هم وسيله اى ندارد، بايد چيزى را که از بچه گرفته از طرف صاحب آن صدقه بدهد ولى اگر چيزى را که گرفته مال خود صغير باشد بايد به وليّش برساند، و اگر او را پيدا نکرده به حاکم شرع بدهد.

مسأله 1715 :

اگر کسى با بچه نابالغ معامله کند جنس يا پولى که به بچه داده مى تواند بگيرد ولى اگر از بين برود نمى تواند از بچه يا ولىّ او مطالبه کند.

مسأله 1716 :

اگر خريدار يا فروشنده را به معامله مجبور کنند چنانچه بعد از معامله راضى

صفحه 386

شود و بگويد راضى هستم، معامله صحيح است.

مسأله 1717 :

اگر انسان مال کسى را بدون اجازه او بفروشد چنانچه صاحب مال اجازه دهد معامله صحيح است.

مسأله 1718 :

پدر و جد پدرى طفل در صورتى مى توانند مال طفل را بفروشند که براى او مصلحتى باشد و همچنين است وصى پدر و وصى جد پدرى و حاکم شرع در صورتى مى توانند مال طفل را بفروشند که مصلحت طفل در آن باشد.

مسأله 1719 :

اگر کسى مالى را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش صاحب مال معامله را براى خودش اجازه دهد، معامله صحيح است.