شخص جنبی که احتمال می دهد اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدارشدن باید غسل کند، در صورتیکه بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود حکم روزه وی چیست؟

پاسخ

• خویی و تبریزی: روزه اش باطل است و باید قضا کند و در خواب سوم بنابر احتیاط مستحب کفاره نیز بدهد.[1]
• امام: اگر در خواب اول باشد، روزه اش صحیح است ولی در خواب دوم و سوم روزه اش باطل است و باید قضا کند و در خواب سوم، علاوه بر قضا بنابر احتیاط مستحب کفاره هم بدهد. [2]
• بهجت: اگر اطمینان به بیدار شدن دارد و یا در صورت نخوابیدن دچار سختی شدید (عسر و حرج) می شود، در این صورت اگر در خواب اول باشد، روزه اش باطل می شود و باید قضا کند و در خواب دوم علاوه بر قضا بنابر احتیاط واجب کفاره نیز واجب است و همچنین در خواب سوم علاوه بر قضا، کفاره نیز واجب است.[3]
• فاضل: مسأله دو صورت دارد: الف) عادت به بیدار شدن دارد؛ در این صورت اگر خواب اول باشد، روزه اش صحیح است ولی در خواب دوم و سوم روزه اش باطل است و باید قضا کند و در خواب سوم، بنابر احتیاط واجب کفاره هم بدهد. ب) عادت به بیدار شدن ندارد؛ در این صورت روزه اش مطلقاً (چه خواب اول، چه خواب دوم و چه خواب سوم) باطل است و بنابر احتیاط واجب کفاره هم باید بدهد.[4]
• سیستانی: مسأله دو صورت دارد: الف) عادت و اطمینان به بیدار شدن دارد؛ که در این صورت بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و باید قضا کند. ب) عادت و اطمینان به بیدار شدن ندارد؛ که در این صورت بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و بنابر احتیاط واجب علاوه بر قضا کفاره هم بدهد.[5]
• مکارم: مسأله دو صورت دارد: الف) عادت به بیدار شدن دارد؛ که در این صورت اگر در خواب اول باشد، روزه اش صحیح است ولی اگر خواب دوم و سوم باشد، بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل می شود و باید قضا کند و در خواب سوم کفاره هم مستحب است. ب) عادت به بیدار شدن ندارد؛ که در این صورت بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و علاوه بر قضا باید کفاره هم بدهد.[6]
• وحید: بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است و باید قضا کند و در خواب سوم بنابر احتیاط مستحب کفاره نیز بدهد.[7]
• صافی: مسأله دو صورت دارد: الف) عادت یا اطمینان به بیدار شدن دارد؛ که در این صورت اگر در خواب اول باشد، روزه اش صحیح است ولی اگر در خواب دوم و سوم باشد، روزه اش باطل است و باید در بقیۀ روز از انجام کارهایی که روزه را باطل می کند خودداری کند و در خواب سوم بنابر احتیاط مستحب کفاره نیز بدهد. ب) عادت یا اطمینان به بیدار شدن ندارد؛ که در این صورت بنابر احتیاط واجب باید روزه اش را قضا کند و کفاره هم بدهد.[8]
• شبیری: اگر در خواب اول باشد، روزه اش صحیح است ولی بنابر احتیاط مستحب قضا کند. اما اگر در خواب دوم و سوم باشد، روزه اش باطل می شود و در خواب سوم مستحب است که کفاره نیز بدهد.[9]
• نوری: مسأله دو صورت دارد: الف) عادت به بیدار شدن دارد؛ که در این صورت اگر در خواب اول باشد، روزه اش صحیح است ولی اگر در خواب دوم و سوم باشد، روزه اش باطل می شود و باید قضا کند و در خواب سوم بنابر احتیاط مستحب کفاره هم بدهد. ب) عادت به بیدار شدن ندارد؛ که در این صورت علاوه بر قضا بنابر احتیاط واجب کفاره هم واجب می شود.[10]

منابع:

1. خویی، تبریزی: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، م 993.
2. امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، م 11.
3. مکارم: رساله، م 1377.
4. فاضل: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الثامن و م 56.
5. سیستانی: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الثامن و م 56.
6. مکارم: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الثامن و م 56.
7. وحید: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، م 993.
8. صافی: هدایة العباد، ج 1، کتاب الصوم، م 1293 و 1294.
9. شبیری: رساله، با استفاده از م 1637 و 1639.
10. نوری: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الثامن و م 56.