الف: ورشکسته
سوال 1 :
- اگر "عين" مال فروشنده‌اى در اموال شخص مفلس (ورشکسته) موجود است که حق دارد عين مال خود را بردارد و ببرد اما اگر غرما (طلبکاران) از مال خودشان يا از مال مفلس حاضرند طلب او را بدهند آيا در اين صورت فروشنده باز حق فسخ دارد يا نه؟
جواب:
- خيار دارد و نمى‌توانند او را الزام کنند.
سوال 2 :
- در صورت فوق اگر خود ورشکسته مال جديدى پيدا کرده و مى‌خواهد طلب فروشنده را بدهد آيا باز هم فروشنده حق بردن عين مال خود را دارد يا نه؟
جواب:
- حکم مسأله قبل را دارد.
سوال 3 :
- اگر تاجر ورشکسته قبل از صدور حکم افلاس دکانى را اجاره کرده و مال الاجاره را نپرداخته آيا صاحب دکان حق فسخ دارد يا نه؟
استفتاءات، ج2، ص: 309
جواب:
- محل اشکال است و احوط تخلّص به صلح است.
سوال 4 :
- اگر غرما، درباره ورشکسته ارفاق کردند و مال او را تقسيم نکردند و اجازه دادند که تجارت کند ولى تاجر دوباره ورشکسته شد آيا طلبکاران اخير در اموال سابق با غرماى سابق سهيم مى‌شوند يا نه؟
جواب:
- همه غرما سابق و لا حق در مال موجود حق دارند.
سوال 5 :
- اگر شخص مفلس و ورشکسته‌اى هم به بانک بدهکار باشد و هم به ديگر افراد و مالى هم داشته باشد آيا بايد بين همه غرما به نسبت تقسيم شود يا بانکها مقدمند، و آيا بانکها حق دارند بستانکارى خود را تمام و کمال حتى با فرع و بهره بگيرند و ساير طلبکاران را محروم سازند يا خير؟
جواب:
- همه غرما در يک مرتبه هستند مگر عين مال يکى از آنها موجود باشد و همچنين در مال مرهون که نزد يکى از طلبکارها باشد مرتهن احق از ديگران است در استيفاء حقش از آن.
استفتاءات، ج2، ص: 310