نيابت
سوال 28 :
- کسى که فريضه حج را نيابتا براى کسى انجام مى‌دهد آيا بايد طبق فتاواى مرجع تقليد خود عمل نمايد؟ يا طبق فتاواى مرجعى که ميت قبلا تقليد مى‌کرده است؟
جواب:
- بايد طبق فتواى مرجع خودش عمل کند.
سوال 29 :
- در کتاب شريف تحرير الوسيله، شرط ششم از شروط نائب مرقوم شده است: "السادس: عدم اشتغال ذمّته بحج واجب عليه فى ذلک العام کما مرّ"؛ سوال اين است: آيا اين، شرط صحت نيابت است يا شرط صحت حج و برائت ذمّه منوب عنه؟ به اين معنى که در صورت عدم رعايت اين شرط، نائب پس از انجام حج فقط مستحقّ گرفتن اجرت المثل است ولى حجّش صحيح بوده و بالنّتيجه ذمّه منوب عنه برى شده است و يا آن که ذمّه منوب عنه برى نشده و لازم است که مجدّدا براى او نائب ديگرى حج انجام دهد؟
جواب:
- در فرض سوال حج صحيح نيست و ذمّه منوب عنه برى نمى‌شود.
سوال 30 :
- شخص مريضى که قبلا مستطيع بوده و حجّ نرفته و فعلا قادر به حرکت نيست، آيا به نيابت از وى مى‌توان حج نمود؟
استفتاءات، ج1، ص: 446
جواب:
- اگر مريض است و اميد خوب شدن تا آخر عمر به طورى که خودش به حج برود ندارد، بايد نائب بگيرد و کفايت از حج او مى‌کند.
سوال 31 :
- زنى مستطيع شد و به مکّه نرفت تا مرد! وارث او تصميم دارد کسى را به عنوان نائب از طرف اين زن به مکّه بفرستد، آيا واجب است از همان بلد که منزل او بوده است، نائب بگيرد يا از يکى از ميقاتها هم کفايت مى‌کند؟
جواب:
- حجّ از ميقات کفايت مى‌کند.
سوال 32 :
- زنى در سال 61 براى حج شرکت نمود، ولى قبل از رفتن فوت نمود، آيا يکى از اقوام مى‌تواند به جاى ايشان به حج مشرف شود يا نه؟
جواب:
- اگر از قبل مستطيع بوده بايد براى او نائب بگيرند که براى او حج بجا آورد و حج ميقاتى کافى است.
سوال 33 :
- شخصى وصيت نموده به انجام حج بلدى نيابتا، امّا بر اثر تسامح وصىّ، به تأخير انداخته شده تا اين که فعلا پول به مقدار امکان اداى وصيّت ميّت از بلد او نيست، آيا در اين صورت، وصى مى‌تواند از بلاد قريب نيابتا انجام دهد يا از ميقات نيز کافى است؟
جواب:
- از هر جا پول کفايت مى‌کند، نائب به گيرد.
استفتاءات، ج1، ص: 447
سوال 34 :
- شهيدى وصيت کرده است که خانمش براى او حج واجب بجا آورد، و چنانچه شرعا نمى‌شود شخص ثالثى انجام دهد، آيا جايز است زن به جاى مرد مکه برود يا نه؟
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 35 :
- آيا مى‌توان از وجه فروش مال الارث (اصل ترکه)، براى ميّت فريضه حج بجا آورد، در حالى که ميت هيچ گونه وصيّتى نداشته است؟
جواب:
- با رضايت ورثه اشکال ندارد.
سوال 36 :
- براى انجام حجّى که نيابتا براى پدر انجام مى‌شود، در صورتى که هزينه آن از مال الارث (اصل ترکه) تأمين شده باشد، آيا رضايت ساير ورثه شرط است يا خير؟
جواب:
- اگر وصيت نکرده، اجازه ساير ورثه لازم است. تا هزينه حج معيّن شود، هر چند اصل حجّ واجب نياز به اجازه ندارد.
سوال 37 :
- پسر زاده اينجانب در سن 16 سالگى به درجه شهادت نائل آمد؛ شخص نامبرده مستطيع بوده و فعلا بنياد شهيد مرا به مکّه معظمه دعوت مى‌نمايد (چون شهيد پدر ندارد و من ولىّ او مى‌باشم) خود من نيز مستطيع هستم و قرار است- بنا بر قرعه کشى- چهار سال ديگر به مکه بروم؛ با توجه به اين که سنّ من 82 سال مى‌باشد، بفرماييد آيا مى‌توانم امسال حج را براى خود بجا آورم و براى شهيد نائب بگيرم يا خير؟
جواب:
- بايد در فرض سوال، حج امسال را براى خودت نيّت نمايى و براى شهيد مى‌توانى نائب بگيرى که برايش در امسال و اگر نشد در سالهاى بعد حج بجا آورند.
استفتاءات، ج1، ص: 448
سوال 38 :
- به کسى که قرائت نماز او صحيح نيست ولى در مقام اصلاح است مى‌شود نيابت حج واگذار کرد؟
جواب:
- اگر در وقت عمل قرائت خود را درست کند و صحيح بخواند مانع ندارد.
سوال 39 :
- آيا در حجّ نيابتى مردان، عدم انجام طواف و نماز نساء، حرام بودن زن را بر منوب عنه نگاه مى‌دارد يا بر نائب؟
جواب:
- بر نائب.
سوال 40 :
- يکى از طلاب قم در محلى سه سال امام جماعت بوده و مخارجش از منبر و وجوهات تأمين مى‌شده، و در اين مدت از پول منبر و اجاره منزل به عنوان حجة الاسلام به مکه مشرف شده آيا مستطيع بوده و عمل او صحيح بوده يا نه؟ و سال ديگر به عنوان روحانى کاروان مکه مشرف شده و اجير هم شده و قصد نيابت کرده آيا اين حج صحيح بوده است؟ يا وظيفه داشته سال دوم را به عنوان حجّة الاسلام انجام دهد؟ وظيفه فعلى او چيست؟ آيا مى‌تواند فعلا حجى به عنوان ما فى الذمه اعم از حجة الاسلام و نيابت مستحب و واجب انجام دهد؟
جواب:
- پول منبر و اجاره منزل اگر علاوه بر کفايت براى مؤونه و رجوع به کفايت وافى به مصارف حج بوده مستطيع بوده است و هر دو حج صحيح واقع شده است ولى اگر در حج اول مستطيع نبوده حجّة الاسلام محسوب نمى‌شود و هر وقت مستطيع شده بايد حجة الاسلام بجا آورد و در موقع حج نيابتى اگر مستطيع نبوده حج نيابتى صحيح است.
استفتاءات، ج1، ص: 449
سوال 41 :
- کسى که روحانى کاروان باشد و مدير کاروان مبلغى به او بپردازد و يا خرج او را (در طول سفر) تأمين کند، آيا مى‌تواند به عنوان حجّ نيابتى مبلغى دريافت کند؟ در صورتى که من در رساله ديده‌ام که شخص بايد از اول به قصد حج نيابتى از طرف کسى ثبت نام کند؟
جواب:
- چنانچه با کارهايى که بايد انجام دهد منافات نداشته، اشکال ندارد.
سوال 42 :
- کسى از طرف سازمان حجّ و زيارت، به عنوان نظارت بر اوضاع کاروان، به مکّه سفر مى‌نمايد، آيا اين شخص مى‌تواند از طرف ميّت نيابت قبول کند و آيا منوب عنه، برى الذّمه مى‌شود يا خير؟ البتّه شخص نامبرده حج واجب خود را انجام داده است.
جواب:
- مانع ندارد و موجب برائت ذمّه ميّت مى‌شود.